«تورم خط قرمز ماست»، این جمله ابراهیم رئیسی هنوز در میان اذهان عمومی کمرنگ نشده که پیشبینیها درباره ابرتورم از سوی آگاهان اقتصادی بار دیگر در رسانه‌ها سروصدا کرده است.
حسین راغفر، از همان اقتصاددانانی است که در میان اهالی رسانه به پژوهشگر فقر معروف است؛ او به تازگی به خبرآنلاین گفته: «ایران با ابرتورم روبروست». به گفته وی: «تورم لجام‌گسیخته و یا ابرتورم به تورم بالای ۱۰درصد در ماه گفته می‌شود و متأسفانه ما به‌طور ماهیانه ۱۲درصد تورم داریم که در برخی از اقلام نیز به ۲۵درصد می‌رسد و نشان می‌دهد که ما قطعاً با ابرتورم مواجه هستیم.»
راغفر می‌گوید: «ریشه‌های این ابرتورم عمدتاً به افزایش قیمت ارز بازمی‌گردد و بالا بردن شدید پایه پولی و استقراض از بانک مرکزی و بانک‌ها رقم باورنکردنی‌ای را به نقدینگی افزوده است و مجموعه سیاست‌ها و افزایش نرخ ارز و حذف ارز ترجیحی از اصلی‌ترین علت‌های این ابرتورم.
این تحلیلگر اقتصادی در ادامه گفت: «نکته جالب اینجا است که هم نمایندگان مجلس و هم بسیاری از مقامات دولتی از این طرح دفاع می‌کردند و مدعی بودند که تنها ۴ قلم جنس افزایش ۶ تا ۷ درصد را تجربه خواهد کرد و سازمان برنامه نیز مدعی بوده است که افزایش قیمت این اقلام در همین حد خواهد بود ولی در سه تا چهار روز ابتدایی حذف ارز ترجیحی نرخ تورم برای برخی از کالاها تا ۲۰۰درصد رسید و قطعاً ما با وضعیت بی‌سابقه از تورم در ماه‌های خرداد و تیر مواجه بودیم.»
آن‌طور که از صحبت‌های این کارشناس برمی‌آید، نشانه‌های ابرتورم در ایران ظاهرشده؛ یعنی درصورتی‌که نرخ رشد تورم به بالای ۱۰درصد برسد، این به معنای ایجاد ابرتورم در آینده‌ای نزدیک است که در کشور ما در برخی اقلام می‌توان رشد ۲۵درصدی یا حتی بیشتر را هم مشاهده کرد.
بدتر اینکه به گفته وی، گام بعدی دولت گران کردن بنزین است که در این صورت معلوم نیست چه بر سر قیمت کالاهای اساسی بیاید. البته برخی از دست‌اندرکاران اقتصادی معتقدند که ابرتورم به معنای افزایش ۵۰درصدی قیمت‌ها در ماه است؛ چیزی که در ونزوئلا در سال ۲۰۲۱ منجر به رشد ۶۸۴درصدی قیمت‌ها شد. درصورتی‌که افزایش بهای بنزین نیز در دستور کار سکان‌داران اقتصادی باشد، بی‌شک باید منتظر چنین اعداد و ارقام درشتی از وضعیت تورم در ایران نیز بود.
هرچند تعریف واحدی برای ابرتورم وجود ندارد و نمی‌توان به این سادگی‌ها از این احتمال خبر داد؛ اما واقعیت این است که بر اساس آنچه بسیاری از اقتصاددانان به آن باور دارند، درصورتی‌که رشد تورم ماهانه بیشتر از یک و نیم تا دو درصد باشد، این به معنای آن است که نرخ تورم وارد شرایط بحرانی شده و این اتفاق در داخل کشور در ماه‌های اخیر افتاده. البته که برای درک بهتر وضعیت تورم دیگر نیازی به بررسی تحلیل‌ها و گزارش‌های اقتصادی نیست، کافی است سری به فروشگاه‌های شهر بزنید تا از فاجعه تورم در داخل کشور بهتر آگاه شوید.
ابرتورم در کف بازار
در حالی برخی پیشبینیها از احتمال رسیدن تورم به ۳۰۰درصد در سال جاری حکایت دارد که مقایسه قیمت کالاهای اساسی با یک سال پیش قابل‌توجه است. برای کسی پوشیده نیست که در سال جاری، قیمت انواع مواد غذایی در شیب تندی قرار گرفت. این افزایش قیمت‌ها به‌گونه‌ای است که دیگر دست مردم از بسیاری از موادغذایی کوتاه شده است. سفره‌ها کوچک و کوچک‌تر می‌شود و از رنگ و لعاب‌های قدیم خبری نیست.
از گوشت ۱۳هزار تومانی تا ۱۷۰هزار تومانی
مقایسه قیمت گوشت در سال جاری با قیمت‌های یکسال پیش به‌خوبی پیش‌بینی‌های کارشناسان درباره ابرتورم را تایید می‌کند. قیمت هر کیلوگرم گوشت گوساله در فروردین ۹۱ برای مصرف‌کننده ۱۳ تا ۱۴هزار تومان بود؛ اما در ماه‌های اخیر قیمت هر کیلو شقه گوسفندی ۱۷۰ تا ۱۸۰هزار تومان، سردست و گردن گوسفندی ۱۷۵ تا ۱۸۰هزار تومان، ران گوسفندی بیش از ۲۰۰هزار تومان، قلوه‌گاه گوسفندی ۱۴۰ و ران گوساله ۲۰۰ تا ۲۳۰هزار تومان گزارش‌شده است. این یعنی قیمت گوشت از ۱۳هزار تومان به ۱۷۰هزار تومان رسیده است. قیمت این محصول از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ با افزایش ۱۵۷ هزار تومانی، ۱۳ برابر شده است.
مرغ؛ دست‌نیافتنی
در سال ۹۱ قیمت هر کیلوگرم مرغ کشتار روز ۴۶۰۰ تا۴۷۰۰تومان بوده است. در ماه‌های اخیر اما قیمت مرغ در محدوده ۴۹هزار تومان قرارگرفته؛ البته در برخی از هفته‌ها قیمت‌های بالاتری هم گزارش‌شده؛ اما درصورتی‌که به‌طور متوسط قیمت مرغ را ۴۹هزار تومان در نظر بگیریم می‌توان گفت قیمت مرغ از ۴۶۰۰تومان به ۴۹هزار تومان رسیده است. قیمت این محصول از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ با افزایش ۴۴۴۰۰ تومانی، حدوداً ۱۰برابر شده است.
ماکارونی لاکچری شد!
در سال ۹۱ قیمت ماکارونی ۷۰۰گرمی ۹۵۰تومان بود. در حال حاضر قیمت ماکارونی ۷۰۰گرمی حدود ۱۴هزار تومان است. در نتیجه قیمت ماکارونی از ۹۵۰تومان به ۱۴هزار تومان رسیده است. قیمت این محصول از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ با افزایش حدوداً ۱۳هزار تومانی، حدوداً ۱۵برابر شده است.
برای یک کیلو چای چقدر هزینه کنیم؟
در سال ۹۱ قیمت چای نیم‌کیلوگرمی احمد ۶۵۰۰تومان بود. در سال ۱۴۰۱ قیمت چای نیم‌کیلوگرمی احمد حدود ۱۲۰هزار تومان است. قیمت چای از ۶۵۰۰تومان به ۱۲۰هزار تومان رسیده است. قیمت این محصول از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ با افزایش ۱۱۳۵۰۰ تومانی، حدوداً ۱۹ برابر شده است.
تخم‌مرغ در صدر گرانی
در سال ۹۱ قیمت هر عدد تخم‌مرغ معمولی ۱۶۵ تا ۲۰۰ تومان بود؛ اما در سال ۱۴۰۱ حداقل قیمت هر دانه تخم‌مرغ ۲۵۰۰تومان است. همچنین قیمت هر شانه تخم‌مرغ در سال ۹۱ حدود ۴۹۰۰هزار تومان بود. در سال ۱۴۰۱ ستاد تنظیم بازار قیمت مصوب هر شانه تخم‌مرغ ۳۰ عددی را ۷۱ تومان تصویب کرده است. با توجه به این موارد قیمت هر شانه تخم‌مرغ از ۴۹۰۰ تومان به ۷۱هزار تومان رسیده است. قیمت این محصول از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ با افزایش ۶۶ هزار و ۱۰۰تومانی، حدوداً ۱۵برابر شده است.
افزایش قیمت وحشتناک برنج ایرانی
هر کیلو برنج داخلی درجه‌یک در سال ۹۱ کیلویی ۴۴۰۰ تومان بود. در سال ۱۴۰۱ برنج هاشمی معطر درجه‌یک آستانه اشرفیه در بازار ۹۸هزار تومان است. در نتیجه قیمت هر کیلو برنج داخلی از ۴۴۰۰تومان به ۹۸ هزار تومان رسیده است. قیمت این محصول از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ با افزایش ۹۳ هزار و ۶۰۰ تومانی، حدوداً ۲۲برابر شده است.
قیمت روغن ۲۵برابر شد
در سال ۹۱ حلب پنج کیلویی روغن نباتی جامد ۱۴۷۰۰تومان بود. در سال ۱۴۰۱ قیمت روغن جامد ۵ کیلویی لادن از ۳۶۵۴۰۰ تا ۴۰۶۰۰۰تومان است. طی ۱۰ سال قیمت روغن جامد از ۱۴۷۰۰ تومان به ۳۶۶هزار تومان رسیده است. قیمت این محصول از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ با افزایش ۳۵۱هزار تومانی، حدوداً ۲۵برابر شده است.
شیر چند؟
هر پاکت شیر یک لیتری پگاه با قیمت یک هزار و ۴۰۰تومان در سال ۹۱ به فروش می‌رسید. شیر یک لیتری پگاه در سال ۱۴۰۱ با قیمت ۲۹هزار تومان به فروش می‌رسد. در برخی از برندها هم قیمت‌ها از ۲۲هزار تومان تا ۲۴هزار تومان متغیر است. در نتیجه قیمت شیر از ۱۴۰۰ تومان به ۲۹هزار تومان رسیده است. قیمت این محصول از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ با افزایش ۲۷هزار تومانی، حدوداً ۲۰برابر شده است.
قیمت ماست ۳۶برابر شد
ماست ۷۰۰ گرمی پرچرب با قیمت ۹۵۰تومان در سال ۹۱ به فروش می‌رسید. هر بسته ماست ۹۰۰ گرمی در سال ۱۴۰۱ حدوداً با قیمت ۳۵هزار تومان به فروش می‌رسد. قیمت ماست در ۱۰سال از ۹۵۰تومان به ۳۵هزار تومان رسیده است. این محصول از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ با افزایش قیمت ۳۴هزار تومانی، حدوداً ۳۶برابر شده است.
پنیر؛ دست‌نیافتنی
در سال ۹۱ قیمت پنیر پاکتی ۴۰۰گرمی ۱۷۵۰تومان بوده است؛ اما امسال هر بسته پنیر ۴۰۰گرمی پگاه با قیمت ۴۰هزار تومان به فروش می‌رسد. قیمت پنیر از ۱۷۵۰ تومان به ۴۰هزار تومان رسیده است. قیمت این محصول از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ با افزایش ۳۸هزار تومانی، حدوداً ۲۳ برابر شده است.
رب گوجه‌فرنگی چقدر گران شد؟
در سال ۹۱ رب‌گوجه فرنگی روژین با قیمت هزار و ۸۰۰ تومان به فروش می‌رسید. امسال رب گوجه‌فرنگی ۸۰۰گرمی روژین با قیمت ۳۹هزار تومان به فروش می‌رسد. در نتیجه قیمت رب گوجه‌فرنگی از ۱۸۰۰ تومان به ۳۹ هزار تومان رسیده است. قیمت این محصول از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ با افزایش ۳۷ هزار تومانی، حدوداً ۲۲ برابر شده است.
در این گزارش تفاوت قیمتی برخی از کالاهای پرمصرف را با گذشت ده سال بررسی کردیم. همچنین لازم به ذکر است که حقوق ماهیانه کارگران در سال ۹۱ حدوداً ۳۸۹هزار و ۷۰۰ تومان بود. بیشترین افزایش قیمت طی ده سال مربوط به ماست و روغن است. در سال جاری اما بسیاری از مردم با وجود حقوق کمی که دریافت می‌کنند مجبور به خرید این مواد غذایی هستند. دراین‌بین هستند افرادی که ماه‌ها رنگ گوشت را نمی‌بینند و برنج ایرانی را از سفره خود حذف کرده‌اند و این در حالی است که پیشبینیها هم حکایت از رسیدن تورم به وضعیت ابرتورمی دارد. /همدلی