هر روز که از سلطه طالبان بر افغانستان می‌گذرد، بهای مواد خوراکی نیز افزایش می‌یابد. طالبان در هفته‌های نخست حاکمیت خود بر شهرهای افغانستان در مرداد ۱۴۰۰، تلاش کردند با اعمال فشار بر بازرگانان و فروشندگان، بهای مواد خوراکی را کنترل کنند اما از دست رفتن فرصت‌های شغلی، متوقف شدن کمک‌های خارجی، وضع تحریم‌ها بر طالبان و فرار سرمایه‌ها از افغانستان، بهای مواد غذایی را به صورت روزافزون افزایش داد.
سخنگویان طالبان در مصاحبه با رسانه‌ها، برای بهبود اوضاع اقتصادی افغانستان وعده‌های فراوانی می‌دهند اما نخستوزیر این گروه، نوامبر ۲۰۲۱ به صراحت گفت: «دعا کنید و شکرگزار باشید؛ ما وعده نان نداده بودیم.»
بقیه مقام‌های حکومت طالبان از جمله ملا عبدالغنی برادر که رهبری کمیسیون اقتصادی کابینه طالبان را برعهده دارد، نیز چندبار وعده داد که در هماهنگی با بازرگانان، بهای مواد غذایی و کالاهای اساسی را پایین می‌آورد تا همه مردم توان خرید داشته باشند؛ اما در یک سال گذشته، این وعده هرگز تحقق نیافت.
اکنون که یک سال از سقوط کابل و سلطه طالبان بر افغانستان می‌گذرد، بهای کالای اساسی در بازار افغانستان به میزانی بی‌سابقه افزایش یافته است. البته به دلیل نبود سیستم نظارتی، بهای اجناس در بازارهای شهرهای مختلف افغانستان یکسان نیست. به طور نمونه، هم اکنون بهای یک کیلو مرغ در هرات و کابل و مزارشریف با هم تفاوت دارد. این تفاوت حتی در محله‌های مختلف یک شهر نیز مشاهده می‌شود.
در این گزارش، به دلیل اینکه کابل پرجمعیت‌ترین شهر افغانستان است و بازارهای بسیاری از شهرها از پایتخت تغذیه می‌شوند، مبنای بهای مواد غذایی و کالاهای اساسی قیمت‌ها در کابل در نظر گرفته شده است.
براساس ارقامی که از صحبت با هتلداران و مغازه‌داران کابل به دست آورد، بهای مواد خوراکی و کالاهای اساسی در کابل در سال نخست سلطه طالبان بر افغانستان، از ۱۰ درصد تا ۱۴۰ درصد افزایش یافته است. جدول زیر بهای مواد غذایی و چند قلم کالاهای اساسی را در اوایل مرداد سال ۱۴۰۰ که هنوز طالبان بر افغانستان حاکم نشده بودند و مرداد ۱۴۰۱ که یک سال از سلطه این گروه می‌گذرد، نشان می‌دهد.
این میزان افزایش بهای مواد غذایی و کالاهای اساسی در ۲۰ سال گذشته در افغانستان سابقه نداشته و بهای مواد غذایی در حالی افزایش یافته که قدرت خرید مردم به دلیل بیکاری و از دست رفتن فرصت‌های شغلی، کاهش یافته است.
سلطه طالبان بر افغانستان ۷۰۰ هزار فرصت شغلی را از مردم گرفت
بر اساس یک گزارش برنامه توسعه سازمان ملل متحد (یو‌ان دی‌پی) که اوایل اوت منتشر شد، سلطه طالبان بر افغانستان ۷۰۰ هزار فرصت شغلی در این کشور را از مردم گرفت و عبدالله الدرداری، رئیس برنامه توسعه سازمان ملل متحد در افغانستان، گفت که میزان فقر که تا پیش از سلطه طالبان بر افغانستان، ۷۰ درصد بود اکنون به ۹۰ درصد رسیده است. به گفته رئیس برنامه توسعه سازمان ملل متحد در افغانستان، فعالیت‌های اقتصادی نیز در افغانستان ۲۰ درصد کاهش یافت و این امر به گسترش فقر و بیکاری کمک کرد.
طالبان با سلطه بر افغانستان در ۲۴ مرداد ۱۴۰۰، برای جمع‌آوری مالیات و زکات از مردم برنامه‌های سختگیرانه‌ای را اجرا کرد و فشار زیادی بر مردم وارد آورد. این گروه با دستیابی به اسناد ادارات دولتی، بدهی‌های بازرگانان و مردم از نهادهای دولتی را جمع کرد. فروش زغال‌سنگ به پاکستان، به حراج گذاشتن معادن استان‌های مختلف، درآمدزایی از بندرها و اخاذی از بازرگانان به بهانه‌های مختلف از جمله راه‌های درآمدزایی طالبان‌اند.
این گروه با اتکا بر درآمدهایی که از زمان سلطه بر افغانستان تاکنون در اختیار دارد، در اردیبهشت‌ماه، بودجه سال مالی ۱۴۰۱ را ۲۳۱ میلیارد افغانی (حدود ۲۲۵ میلیون دلار) اعلام کرد و گفت که این بودجه از درآمدهای حکومت طالبان تامین می‌شود.
طالبان همچنان بر اخذ مالیات سنگین و جمع‌آوری زکات از مردم ادامه می‌دهند. ماموران این گروه برای جمع‌آوری زکات از محصولات مزارع کشاورزان حتی به دورترین روستاها سرک می‌کشند. ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، نیز چندین بار در بیانیه‌هایش در یک سال گذشته، از مردم خواست با پرداخت زکات، نظام طالبان را تقویت کنند.
در حالی که طالبان دیروز دوشنبه، ۲۴ مرداد، را به مناسبت سلطه بر افغانستان تعطیل اعلام کردند و این روز را جشن می‌گیرند، مردم افغانستان از افزایش بیشتر بهای مواد غذایی، ادامه ناامنی‌ها، گسترش بیکاری و زمستان سختی است که در پیش است، به‌شدت نگران‌اند.