بزرگترین نگرانی برای کسب‌وکارهای اروپایی، قطع ناگهانی عرضه تراشه‌های الکترونیکی است که توسط بزرگترین شرکت نیمه‌هادی جهان یعنی شرکت تولید نیمه‌رسانا تایوان (TSMC) تولید می‌شود.
با شعله‌ور شدن تنش‌ها در شرق آسیا، تحریم‌های چین علیه تایوان یادآوری آشکار برای اتحادیه اروپا بود که چقدر به این جزیره وابسته است و به ویژه تراشه‌های کامپیوتری کوچکی که تولید می‌کند. چین در واکنش به سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایپه در روز چهارشنبه، بخشی از تجارت با تایوان را ممنوع و رزمایش نظامی را در دریای اطراف منطقه مورد مناقشه برگزار کرد.
ارتش چین، ترافیک هوایی و دریایی را کنترل و عملاً تایوان - جزیره 23 میلیونی که پکن ادعا می کند بخشی از چین است- محاصره می‌کند. در حال حاضر، چین اقدام تلافی جویانه بلندمدت خود را به ممنوعیت صادرات شن و ماسه به این جزیره، همراه با واردات مرکبات، گوش ماهی سفید و ماهی منجمد از تایوان به سرزمین اصلی محدود کرده است.
اما خطر تایپه و شرکت‌های غربی که به تولید تراشه‌های تایوانی وابسته هستند این است که اقدامات آتی پکن بسیار سخت‌تر باشد، مانند محاصره کامل یا حتی حمله چین.
ماشین آلات و لوازم خانگی تقریباً 60 درصد واردات اتحادیه اروپا از تایوان را در سال گذشته تشکیل می‌دادند. بزرگترین نگرانی برای کسب‌وکارهای اروپایی، قطع ناگهانی عرضه تراشه‌های الکترونیکی است که توسط بزرگترین شرکت نیمه‌هادی جهان یعنی شرکت تولید نیمه‌رسانا تایوان (TSMC) تولید می‌شود. این شرکت بیش از نیمی از بازار نیمه هادی‌ها را در اختیار دارد که مشتریانی مانند اپل و کوالکام نیز در بین آنها هستند.
به نشانه اهمیتی که ایالات متحده برای TSMC قائل است، پلوسی در جریان بازدید خود با رئیس شرکت مارک لیو ملاقات کرد. مشکل اروپا این است که طی سال‌های متمادی وابستگی خود را به تراشه‌های تایوانی افزایش داده است، اما حمله چین می‌تواند فوراً یک خط عرضه حیاتی را تخریب کند.
چگونه اتحادیه اروپا می‌تواند از خود در برابر چنین خطری محافظت کند؟
نخست اینکه این اتحادیه فاقد تخصص است که تایوان جذب دارد. TSMC در اواخر دهه 1980 توسط موریس چانگ، مهندس سابق تگزاس اینسترومنتز مستقر در ایالات متحده تاسیس شد. چانگ نمونه بارز این است که چگونه شرکت‌های فناوری غربی در زمینه تخصص ناشی از یک فرآیند، متخصصی از دست داده‌اند.
به گفته Ludo Deferm، معاون اجرایی مرکز تحقیقات نیمه هادی Imec مستقر در لوون، فرهنگ اشتغال انعطاف پذیر در تایوان همچنین به این معنی است که سازندگان تراشه می‌توانند به راحتی کارگران را استخدام و اخراج کنند تا با اوج و کاهش تقاضا مطابقت داشته باشند.
مشکل دوم ماهیت منحصر به فرد تراشه‌هایی است که TSMC می‌تواند عرضه کند. این شرکت نه تنها برای وسایل الکترونیکی که در حال حاضر همه جا در گوشی‌های هوشمند یا لپ‌تاپ‌ها وجود دارند، کلیدی است، بلکه در حال ساخت تراشه‌های پیشرفته‌تر، مانند تراشه‌های پنج نانومتری یا کوچک‌تر است، که عنصر کلیدی برای رانندگی خودکار خواهد بود.
در واقع فقط دو کارخانه در جهان وجود دارد که می‌توانند تراشه‌های زیر پنج نانومتری تولید کنند. هرمان هاوزر، سرمایه گذار و بنیانگذار Acorn Computers، در مصاحبه اخیر با POLITICO گفت: این TSMC و سامسونگ هستند که TSMC کاملاً مسلط است، ما کاملاً به آنها وابسته هستیم."
چرا تایوان به اروپا نیاز دارد؟
اکنون، تنش‌ها بین چین و تایوان این سوال را مطرح می‌کند که پکن و بروکسل چگونه پیش خواهند رفت. نقش حیاتی TSMC در سرزمین اصلی چین بی‌توجه نبوده است. در سخنرانی ماه ژوئن، یک اقتصاددان برجسته چینی علناً از پکن خواست تا این شرکت را "تسخیر" کند. با این حال، برخی از ناظران غربی نسبت به تحقق این تهدید تردید دارند و می‌گویند که انجام این کار به نفع چین نیست زیرا TSMC برای تهیه تجهیزات به شرکت‌های دیگر مانند شرکت هلندی ASML متکی است.
این همان چیزی است که لیو، رئیس TSMC در مصاحبه‌ای با CNN گفت و هشدار داد که اگر چین به تایوان حمله کند، شرکت او غیرقابل استفاده خواهد بود. هاوزر استدلال کرد که این به اتحادیه اروپا قدرت می‌دهد. او گفت: «ما به عنوان اروپا ابزار چانه زنی داریم. هیچ کس نمی‌تواند تراشه های زیر پنج نانومتری را بدون ابزارهایی که ASML تولید می‌کند در جهان تولید کند». اما فکر کردن به سناریوی غیرقابل تصور - قطع کامل تراشه‌های تایوانی - بدون شک قانون‌گذاران و کسب‌وکارهای اروپایی را تشویق می‌کند تا برنامه‌های موجود خود را برای احیای تولید تراشه‌ها تسریع و سهم بازار اروپا را در زنجیره ارزش جهانی نیمه‌رساناها دو برابر کنند.
در ماه فوریه، کمیسیون اروپا برنامه‌های 43 میلیارد یورویی تراشه‌های خود را برای جذب برخی تولیدکنندگان به تعهدات تولیدی در قاره اروپا ارائه کرد. البته این کار آسانی نیست، چون باید مطمئن شود که قوانین کمک‌های دولتی در طول مسیر منحرف نمی‌شود. در حالی که اروپا در ماه‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های جدیدی را انجام داده است - توسط شرکت‌هایی مانند اینتل در آلمان و STMicroelectronics و GlobalFoundries در فرانسه - TSMC هنوز به یک کارخانه ساخت اروپایی متعهد نشده و به جای آن تصمیم گرفت در ژاپن و آریزونا در ایالات متحده افتتاح کند./ ایلنا