سال 2010 که اولین بار وارد گود شد، شبیه سوسک فضایی گرسنه و غول‌آسایی بود و با آن که امروز دیگر کاملا به چشم آشنا است، وقتی پس از سال‌ها دیدن مدل‌های بی‌آزار و ناشناخته نیسان «چری» و «میکرا»، مدل نسل اول این خودرو پیش چشمان حیران جماعت خودروبخر پدیدار شد، کمی غافلگیر شدم.
این خودرو از نوع اس‌یو‌وی (SUV) «نیمه‌شاسی‌بلند» (crossover) بود که زمانی برای خود انقلابی محسوب می‌شد و اولین بار قشقایی با آن به این بازار خودروهای کوچک‌تر راه یافت که حرکت اثربخشی هم بود. مدل جدید نیسان «جوک» در سال ۲۰۱۹ به بازار آمد، نسخه‌ای تقریبا به نامعمولی ظاهرش، که خودرو کوچکی است و به نظر من به طرز منحصر‌به‌فردی در واقع در بریتانیا طراحی، مهندسی، و ساخته شده است. منصفانه است اگر بگوییم خودرو بسیار موفقی بوده است.
پس می‌توان به این خودرو افتخار کرد؛ اما چه چیزش جدید است؟ اصلاحات کوچکی داشت که فقط خودروبازهای شیفته می‌توانستند تشخیص دهند. از آن مهم‌تر، نسخه دونیرویی (hybrid) جدیدی از آن به بازار آمده است، که البته جوک در این زمینه خاص دیرتر به دیگران پیوسته است. خلاصه ماجرای جوک دونیرویی بنزین‌سوز-برقی این است که با پرداخت به اندازه ۱۰ مایل بر گالن بهتر از مدل‌های مشابهش که فقط بنزین‌سوزند، کار می‌کند و قیمتش هزار و ۷۳۰ پوند بالاتر است.
پس برای خانواده‌ای که سالی ۱۰ هزار مایل [حدود ۱۶۶۰۰ کیلومتر] از این خودرو کار می‌کشد، با احتساب قیمت فعلی سوخت، حدود چهار سال طول می‌کشد تا این اختلاف قیمت جبران شود. بنابراین در این قیاس، جوک پرونده نسبتا خوبی دارد، اما البته همواره می‌توانید طی یک اقدام خاص‌تر، خودر کاملا برقی مثلا کیا «ای-نیرو» بخرید (که به زودی مدل جدیدش به بازار می‌آید) یا با همان پول به سراغ گزینه سطح بالاتر، یعنی رفیق قدیمی «داچیا داستر» بروید.
ویژگی‌ها
نیسان جوک دونیرویی
قیمت: شروع از ۲۷ هزار و ۲۵۰ پوند
ظرفیت موتور: ۱.۶ لیتر بنزین چهار سیلندر، موتور خودکار+برقی ۴ اس‌پی
قدرت خروجی (اسب بخار): ۲۴۵
بیشینه سرعت (مایل در ساعت): ۱۰۰
صفر تا ۶۰ (ثانیه): ۱۰.۱
مصرف سوخت (مایل بر گالن): ۵۶.۵
میزان انتشار دی‌اکسیدکربن (گرم بر کیلوگرم بر اساس نظام هماهنگ جهانی آزمایش خودروهای سبک): ۱۱۴
رنو کپچر ای-تک، رقیب سرراست‌تر این خودرو است که به علت همکاری رنو با نیسان، فناوری مشابه جوک دونیرویی دارد. تویوتا یاریس نیمه‌شاسی‌بلند هم هست که حتی نسخه چهارچرخ نیز دارد. کپچر گزینه دونیرویی اتصال به برق را هم دارد و این امکان را به ما می‌دهد که با برق شهری، باتری را کمی شارژ کنیم. سایر خودروهای کوچک نیمه‌شاسی‌بلند عبارتند از فولکس‌واگن تی-روک، آرونا سیت، اسکودا کمیک، و پژو ۲۰۰۸.
بدین ترتیب، می‌توانید خودروهای بسیار زیادی را امتحان کنید، اما در مجموع با کمبودهای اخیر در تولید خودرو و قیمت‌های نسبتا بالاتر، منطقی است که پیش از خریدن خودرو یا گرفتن خودرو با شرایط قسطی یا خرید به شرط پس دادن (lease)، کمی بیشتر برای رسیدن بازار به ثبات، منتظر بمانید. در این اوضاع در هم و بر هم، حتی از دلال‌های خودرو هم کمک چندانی برنمی‌آید.
در این عرصه پرازدحام، نیسان به نوعی به «جوک» شخصیتی سرشار از سرزندگی و نشاط داده است که کمک می‌کند تا تمایزی بیابد و از کیفیتی دوست‌داشتنی برخوردار شود. توجه داشته‌اند که مبادا سامانه ترکیبی نیرورسان دچار سروصدای ناخوشایند معمول باشد، اما چنان که باید، حساس و چابک باشد و اسپورت جلوه کند؛ حتی اگر در واقع این طور نباشد. رکن همه این‌ها، جعبه‌دنده بسیار هوش‌مند و نرم‌افزار مرتبط با آن است که به گونه‌ای کاملا یکپارچه توان موتور بنزینی و موتور برقی را تلفیق می‌کند.
در واقع، پیکربندی‌های بسیار متفاوتی متناسب با شرایط، مثل حالت‌های مقتصدانه، عادی و اسپورت، در دسترس راننده قرار دارد و یک حالت اختیاری هم به نام «گام‌پدال الکتریکی» (e-Pedal Step) در دسترس است که امکان می‌دهد بتوان فقط با برداشتن پا از روی پدال گاز، ماشین را «ترمز» [متوقف] کرد.
در خودروهای تمام‌برقی، از جمله مدلی که خود نیسان به نام «لیف» (Leaf) تولید کرده است، این پدال‌های الکتریکی می‌توانند حس بسیار جالبی (dramatic effect) مثل رانندگی با ماشین‌های شهربازی کودکان القا کنند، اما در این مورد این طور نبود و آن را چندان محسوس نیافتم. بی‌شک، حالت اسپورت اثرگذارتر و پرسروصداتر است، اما صادقانه بگویم، قدری خسته‌کننده است. در ضمن برخلاف نسل نخست «جوک» خبری از مدل جنون‌آمیز «نیسمو» و مدل دیزلی نیست و برای پیش‌رانش فقط مبتنی بر باتری-برق هم برنامه‌ای ندارند.
تنها ایراد واقعی که در «جوک» آزمایشی‌مان پیدا کردم، قدری صدای باد است که از آینه بغل‌‌های بیش از حد بزرگ و جلوبندی کمابیش سراشیب آن ناشی می‌شود. می‌توان استدلال کرد که براساس استانداردهای امروزی، اندازه شیشه جلو قدری کوچک است و شیشه عقب هم چندان بزرگ نیست و چرخ زاپاسی هم وجود ندارد. وگرنه به قدر دلخواه عالی است و ایرادی نمی‌توان به آن گرفت.
به دلایلی، «جوک دونیرویی» به عنوان نوعی مدل ممتاز عرضه شده است و فقط در رده‌های شیک موجود است؛ یعنی از شمار زیادی تجهیزات ایمنی بسیار مفید، مواد جیر مصنوعی و چرم زیبا و چرخ‌های آلیاژی ۱۹ اینچی براق، اما به طرز ابلهانه‌ای غول‌آسا، برخوردار می‌شویم.
در عین حال، معنای دیگر آن هم این است که دست آخر شاید ببینید که حدود ۳۰ هزار پوند یا در همین حدود دارید می‌پردازید، آن هم برای «نیسان جوک». به نظرم این کار قدری عجیب است و دلیلش هم فقط این نیست که از تورم سر در نمی‌آورم. اما باز هم می‌گویم، برای چنین ماشین جمع و جور و جالبی کاملا مناسب است.