در فوتبالی که حق پخش تلویزیونی به‌عنوان مهم‌ترین درآمد باشگاه‌ها از سوی صداوسیما به آنها پرداخت نمی‌شود و حتی در بسیاری از موارد دیده شده باشگاه‌ها برای پخش مسابقات خود به شبکه‌های تلویزیونی پول پرداخت می‌کنند، طبیعی است که تبلیغات محیطی در بازی‌های خانگی به اصلی‌ترین منبع درآمد باشگاه‌ها تبدیل شود.
اگرچه سازمان لیگ فوتبال طی چند سال گذشته بلیت‌فروشی مسابقات خانگی را هم به باشگاه‌ها واگذار کرده و این مسأله هم درآمدی به آنها اضافه می‌کند، اما با توجه به اینکه طی دو سال گذشته اکثر بازی‌ها بدون تماشاگر بوده، عملا آنها عایدی خاصی نداشته‌اند.
در این شرایط تبلیغات محیطی استادیوم‌ها مهم‌ترین منبع درآمد باشگاه‌هاست که البته طی یک‌سال گذشته بحث بر سر آن بسیار بوده است. مسأله مهم اما اینجاست که هیچ‌کس نمی‌داند این پول چقدر است، از کجا می‌آید، به کجا می‌رود و چند درصد آن به باشگاه‌ها می‌رسد؟
سرخابی‌ها راه خود را جدا کردند
بعد از مدیرعاملی مصطفی آجورلو در باشگاه استقلال در ابتدای فصل گذشته او انگشت اتهام را درباره درآمد تبلیغات محیطی به سمت سازمان لیگ گرفت و وارد چالشی بزرگ با این سازمان شد. آجورلو که مدعی بود در لیگ بیستم درآمد استقلال از تبلیغات محیطی برای یک فصل حدود 10میلیارد تومان بوده، با بیان این موضوع که از هر مسابقه خانگی تیمش بابت این تبلیغات می‌تواند 10میلیارد درآمد داشته باشد، برای گرفتن حق باشگاه خود از سازمان لیگ اقدام کرد. او در ادامه باشگاه پرسپولیس و مدیریت گذشته‌اش را نیز با خود همراه کرد و حالا برای لیگ پیش‌رو نیز تبلیغات محیطی بازی‌های خانگی استقلال و پرسپولیس به خود آنها واگذار شده است.
مدیران استقلال و پرسپولیس با توجه به گستردگی طرفداران آنها مدعی بودند که عمده درآمد تبلیغات محیطی برای این دو تیم است و سازمان لیگ نمی‌تواند حق سرخابی‌ها را بگیرد و به باشگاه‌های دیگر بدهد. منطقی که کاملا درست بود و منجر به این شد که استقلال و پرسپولیس در مجموع 30 بازی خانگی خود در لیگ برتر(هرکدام 15 مسابقه) تبلیغات محیطی‌شان را نیز خود انجام بدهند. حتی طی توافق صورت‌گرفته قرار بر این شده برای هر بازی مبلغی حدود 3میلیارد تومان نیز به سازمان لیگ پرداخت کنند که البته در این بخش معوقاتی وجود دارد و هنوز سازمان لیگ به برخی مبالغ خود نرسیده است.
پرداختی عجیب سازمان لیگ به 14 باشگاه دیگر
موضوع مهمی که در این‌خصوص وجود دارد، سایر بازی‌های لیگ برتر و دیدارهای خانگی 14 تیم دیگر است. تبلیغات محیطی بازی‌های 14 تیم دیگر برای فصل جدید هم در اختیار سازمان لیگ فوتبال است، اما کسی نمی‌داند که کمیته بازاریابی این سازمان با چه شرکتی برای تبلیغات در فصل جدید قرارداد بسته و آن شرکت چه مبلغی را به حساب سازمان لیگ واریز می‌کند و البته نحوه توزیع این پول میان باشگاه‌ها چگونه است.
با مدیران باشگاه‌ها که صحبت می‌کنیم حرف آنها این است که از فصل گذشته حدود 5میلیارد تومان بابت حق تبلیغات محیطی عایدی داشته‌اند که البته بخش اعظمی از همین پول هم صرف حق عضویت اعضای تیم و البته بدهی‌های عرف باشگاه‌ها به سازمان لیگ شده است. به عبارتی اگر فرض کنیم هر باشگاهی به‌طور میانگین و براساس رتبه‌اش در فصل پیش 5میلیارد تومان بابت تبلیغات محیطی گرفته باشد، آن‌وقت به این نتیجه می‌رسیم که سازمان لیگ مبلغی حدود 70میلیارد تومان به‌طور کلی به لیگ برتری‌ها پرداخت کرده است.
اما آیا حق تبلیغات محیطی تمام مسابقات خانگی تیم‌های لیگ برتری غیر از استقلال و پرسپولیس فقط 70میلیارد تومان است؟ با وجود در نظر گرفتن اینکه استقلال و پرسپولیس طرفداران بیشتری دارند، اما چطور می‌شود که هرکدام از آنها بیش از دو برابر درآمد کل باشگاه‌ها از 15 مسابقه درآمد داشته باشند؟
210 بازی، 28 مسابقه با سرخابی‌ها و تبلیغات برابر با آنها!
سازمان لیگ فوتبال تبلیغات مسابقات خانگی استقلال و پرسپولیس را به خود آنها واگذار کرده، به عبارت بهتر 15 مسابقه استقلال و 15 مسابقه پرسپولیس تبلیغاتش با سازمان لیگ نیست. اما همچنان از مجموع کل بازی‌های لیگ برتر 210 بازی دیگر باقی می‌ماند که همه‌شان با تابلوهای تبلیغاتی و تبلیغات رنگارنگ دور زمین برگزار می‌شود!
نکته قابل توجه اینکه استقلال و پرسپولیس هرکدام 15 بازی خارج از خانه دارند که به همان مقدار بازی خانگی بیننده دارند. یعنی 14 تیم دیگر لیگ برتر هرکدام یک بار از سرخابی‌ها پذیرایی می‌کنند. پس می‌توان اینطور برداشت که 28 مسابقه لیگ برتر هم یک طرف آنها استقلال و پرسپولیس است، اما درآمد تبلیغات دور زمین آنها به سازمان لیگ می‌رسد.
اگر فرض کنیم سازمان لیگ فقط از هرکدام از این 28 مسابقه نه مبلغ 10میلیارد تومان مورد ادعای استقلال و پرسپولیس که فقط نیمی از آن را درآمد داشته باشد، مبلغی حدود 140میلیارد تومان خواهد شد. همین مبلغ تقریبا دو برابر کل پولی است که سازمان لیگ فصل قبل از تبلیغات محیطی به 14 تیم لیگ برتری پرداخت کرده است!
درآمد 182 بازی دیگر کجاست؟
نکته دیگر اینکه با کسر 30 مسابقه خانگی استقلال و پرسپولیس و همچنین 28 بازی خارج از خانه آنها از کل مسابقاتی که در طول فصل انجام می‌شود، 182 بازی دیگر باقی می‌ماند که در این مسابقات هم گاها جذابیت‌های زیادی برای بیننده تلویزیونی وجود دارد و تبلیغات آنها ارزشمند خواهد بود.
به عنوان نمونه بدون شک بازی‌های تراکتور برای هواداران فوتبال تبریز یا بازی‌های سپاهان برای طرفداران فوتبال اصفهان جذابیت دارد. در شهرهای مختلف نیز به همین شکل است.
حال فرض کنید که هرکدام از این 182 بازی نه به اندازه 10میلیارد مورد ادعای استقلال و پرسپولیس که فقط 5درصد آن بابت تبلیغات محیطی درآمد داشته باشند. همین مقدار هم نزدیک به 100میلیارد تومان درآمد خواهد بود که با احتساب رقم به دست آمده از بازی‌های خارج از خانه استقلال و پرسپولیس پولی بسیار هنگفت خواهد شد.
اصرار سازمان لیگ به قرارداد پکیجی!
موارد و مثال‌هایی که در بالا مطرح شد همه برای روشن‌تر شدن میزان درآمد از تبلیغات محیطی بود. مسأله مهم نوع قراردادهایی است که کمیته بازاریابی سازمان لیگ با شرکت‌ها برای تبلیغات محیطی امضا می‌کند و البته که شفاف‌سازی خاصی هم در این‌خصوص انجام نمی‌دهد.
در سال‌های اخیر ادعای سازمان لیگ و به خصوص کمیته بازاریابی این بوده که یک شرکت برای کل فصل مبلغی را تقبل و تبلیغات تمام بازی‌های لیگ برتر را از آن خود می‌کند. این مبلغ اما اگر همان پولی باشد که سازمان لیگ به باشگاه‌ها پرداخت می‌کند، بسیار اندک است و به معنای واقعی حق مطلب درخصوص درآمد باشگاه‌ها ادا نمی‌شود.
اینکه سازمان لیگ فوتبال برای تبلیغات محیطی اصرار به امضای قراردادهای پکیجی دارد هم در نوع خود عجیب است. وقتی سازمان لیگ می‌تواند با استخدام بازاریاب‌های متعدد چند برابر پولی که مجموعا به باشگاه‌ها پرداخت می‌کند، درآمد داشته باشد، چرا باید با امضای قرارداد با یک شرکت عمده سود فوتبال و باشگاه‌ها به جیب آن شرکت برود؟ از طرفی مدیران سازمان لیگ معتقد هستند که آنها هیچ پولی بابت امضای این قراردادها برنمی‌دارند که این نیز خودش ابهامات زیادی دارد.
چرا تبلیغات به کل باشگاه‌ها داده نمی‌شود؟
موضوع مهم این است که چرا سازمان لیگ کل تبلیغات محیطی در دور زمین را به باشگاه‌ها واگذار نمی‌کند؟ وقتی استقلال یا پرسپولیس می‌توانند از هر بازی خانگی‌شان 10میلیارد تومان درآمد داشته باشند، همه باشگاه‌ها نیز می‌توانند از یک بازی خانگی‌شان مقابل سرخابی‌ها همین پول را دربیاورند. پس چه دلیلی وجود دارد که برای یک فصل حدود 5میلیارد از سازمان لیگ بابت تبلیغات محیطی پول بگیرند؟ چرا نباید خودشان درآمدزایی داشته باشند و برای استفاده از اصلی‌ترین منبع درآمد خود دست به دامان سازمان لیگ فوتبال شوند؟
این شرایط کمکی به باشگاه‌ها نمی‌کند
در وضعیتی که بارها و بارها می‌بینیم و می‌شنویم باشگاه‌ها با مشکلات مالی مواجه هستند و اگر کمک‌های دولتی نباشد، هیچ‌کدام نمی‌توانند به فعالیت خود ادامه بدهند، تبلیغات محیطی مهم‌ترین حقی است که می‌توان به باشگاه‌ها داد. باشگاه‌های لیگ برتری اگر خودشان تبلیغات محیطی را در اختیار داشته باشند بدون شک مبلغی بسیار بیشتر و چند برابر پولی که حالا سالیانه از سازمان لیگ دریافت می‌کنند، به دست می‌آورند و این می‌تواند به درآمدزایی آنها کمک شایانی کند.
در شرایطی که باشگاه‌های ایرانی از حق پخش تلویزیونی محروم هستند، آنها از طریق تبلیغات محیطی، تبلیغ روی پیراهن و مسائل اینچنینی درآمد کسب می‌کنند، چراکه فعلا سازمان لیگ حق اصلی آنها را سلب کرده است!