افزایش 6 درصدی ارزش معاملات سهامداران خرد، تنور معاملات را در نخستین روز تابستان گرم‌تر کرد؛ هرچند که شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات چهارشنبه با ۶ هزار و ۲۳۳ واحد کاهش، در ارتفاع یک میلیون و ۵۳۳ هزار واحد ایستاد. معامله‌گران روز چهارشنبه در دو بازار بورس و فرابورس بیش از ۱۳ میلیارد و ۳۹۰ میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار را به ارزش ۹۳ هزار و ۸۳۸ میلیارد ریال معامله کردند.
نتیجه این مقدار معامله، افت معنادار تعداد فروشندگان حقیقی و حقوقی بازار سهام بود که به نظر می‌رسد سهامداران با تأمل بیشتری وضعیت بازار را زیر نظر دارند؛ بازاری که با رسیدن به تیرماه، سرعت برگزاری مجامع شرکت‌ها هم شتاب بیشتری گرفته و بسیاری از سهامداران با جدیت اخبار مجامع شرکت‌ها را دنبال می‌کنند. حال که فصل بهار با همه فراز‌وفرودها در بازار سهام به ایستگاه پایانی خود رسید، معامله‌گران با توجه به اخبار و حواشی بازارهای مختلف، چشم به آینده بازار سهام هم دوخته‌اند. براستی رفتار بازار سرمایه در روزهای آینده چگونه خواهد بود؟ مصطفی زهتابیان، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «ایران» به تحلیل وضعیت بازار سهام پرداخته که از نظر می‌گذرد:
یکی از دغدغه‌های بازار سرمایه در خردادماه، خروج پول حقیقی از بازار سهام و روانه شدن آن به سمت سایر بازارها بود، آیا ممکن است بعد از ثبات در بازارهای موازی، این منابع به بازار سرمایه برگردند؟
در هفته منتهی به 25 خرداد 1401، متوسط نسبت قیمت به سود هر سهم (P/E) گذشته‌نگر بازار به 8.8 مرتبه رسید. اما براساس آخرین پیش‌بینی و اجماع تحلیلگران در خرداد ماه سال‌جاری، P/E فوروارد بازار 6.7 مرتبه، شرکت‌های بزرگ 6.6 مرتبه و شرکت‌های کوچک 6.8 مرتبه است. از ابتدای سال 1401 تاکنون بازدهی دلار آزاد 21 درصد، سکه امامی 22 درصد، شاخص کل 14 درصد و شاخص هم‌وزن 23 درصد بوده است. بازار سهام در عمده مواقع، بازاری دنباله رو بوده، به این صورت که ابتدا تورم و رشد قیمت‌ها در بازار کالا، خدمات و مسکن اثر گذاشته و متعاقب آن، بازار سهام با وقفه زمانی رشد خود را آغاز می‌کند.
میزان خروج پول در سال‌جاری به نسبت سال 1399 و 1400 کمتر بوده و به نظر نمی‌رسد از این حیث تهدید خاصی وجود داشته باشد و زمینه حضور این منابع در بازار بورس (ثانویه) و بازار اولیه (پذیره‌نویسی سهام) وجود دارد.
تحلیل شما از وضعیت کامودیتی‌ها درشرایط فعلی و با توجه به جنگ اوکراین و روسیه چیست؟
پس از وقوع جنگ روسیه و اوکراین در زمستان سال گذشته، قیمت کامودیتی‌ها رشد بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد که بتدریج با افت هیجانات، قیمت‌ها با اصلاح همراه شد. در حال حاضر ریسک زیادی برای کاهش قیمت‌های جهانی برای کامودیتی‌ها و عمده محصولات پتروشیمی و مقاطع فولادی برآورد نمی‌شود. به نظر می‌رسد ادامه سیاست تحریم صادرات انرژی روسیه منجر به بالا ماندن بهای تمام‌شده تولید و در نتیجه مانع ریزش معنی‌دار قیمت کامودیتی‌ها خواهد شد. نکته دیگر اثرگذار بر قیمت کامودیتی‌ها، سیاست افزایش نرخ بهره اقتصادهای بزرگ برای کنترل تورم است که می‌تواند رشد اقتصاد جهانی را با تأخیر مواجه سازد. در مجموع به نظر می‌رسد کاهش شدیدی در محصولات کامودیتی نخواهیم داشت و سطوح فعلی در میان‌مدت پایدار باشد.
آیا بازار سرمایه در حال کف‌سازی و آماده شدن برای یک خیز بلند‌تر است؟
براساس بررسی‌های کارشناسی صورت گرفته، نظر کارشناسان بازار سرمایه این است که شاخص کل در حال حاضر در نزدیکی محدوده حمایتی 1.534.000 واحد قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود حمایت‌های بعدی آن محدوده 1.489.000 واحد و سپس محدوده 1.444.000 باشد. با توجه به کم بودن فاصله سطوح حمایتی، در صورتی که محدوده حمایت فعلی شاخص حفظ شود، می‌تواند به سمت مقاومت‌های قبلی و اهداف 1.600.000 واحد و سپس 1.700.000 واحد حرکت کند. البته لازم به ذکر است که پیش‌بینی‌های ارائه شده از سوی کارشناسان بر اساس تحلیل‌های تکنیکال بوده و ممکن است در عمل حالات دیگری رخ دهد.
کدام صنایع در بازار سرمایه فعلی جذاب‌تر هستند؟
صنایع و سهامی که طرح توسعه داشته و رشد قیمت ارز، سودآوری آنها را افزایش می‌دهد، می‌توانند گزینه مناسبی باشند. در واقع می‌توان این‌گونه ادعا کرد که رشد کیفی سود صنایع (و نه رشد کمی) مد نظر بوده و در صورت ورود نقدینگی به بازار سهام، صنایعی که دارایی‌محور هستند نیز می‌توانند مورد بررسی قرار گیرند.
تأثیر تمرکز معامله‌گران بر کسب سودهای کوتاه‌مدت بر بازار سرمایه چیست؟
کسب سود کوتاه‌مدت توسط سرمایه‌گذاران (حقیقی و حقوقی) از ویژگی‌های تمامی بازارهای مالی است و این اقدام نقدشوندگی معاملات را افزایش می‌دهد. حضور نوسان‌گیران ذات بازار سهام است و به استراتژی اشخاص وابسته بوده، اما باید در نظر داشت خرید و فروش با دید نوسان‌گیری معمولاً با ریسک‌های بالاتری همراه است و نگهداری سهام بنیادی سود بالاتر و کارمزد معاملاتی کمتری در پی دارد. به نظر می‌رسد از منظر ریسک نیز در حال حاضر مشکلات ناشی از قطع برق صنایع و افت تناژ تولید، مهم‌ترین ریسک شرکت‌های تولیدی باشد.
از نظر جنابعالی، مهم‌ترین اقدام دولت برای حمایت از بازار سهام چه بوده است؟
شاید بتوان این‌گونه عنوان کرد که مهم‌ترین اقدام دولت در سال گذشته تصویب بسته 10بندی برای حمایت از بازار سهام بود که برخی موارد اجرا شده به این شرح است: تعیین سقف قیمت خوراک و سوخت برای شرکت‌ها (که در شرایط فعلی جنگ روسیه و اوکراین بسیار مؤثر بوده است)، کاهش 5 درصدی مالیات شرکت‌ها که اجرایی شده است، عدم تغییر جدی در فرمول حقوق دولتی معادن، تعیین نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها معادل 90 درصد نرخ سامانه نیما در شش ماه قبل که اجرایی شده است و تعیین 10 درصد از وجوه سهام دولتی که عرضه اولیه می‌شود برای بازارگردانی سهام.
برخی موارد موجود در بسته حمایتی که اجرای آن نیز بعضاً با تأخیراتی مواجه بوده که از جمله آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد: انتشار اوراق دولتی با در نظر گرفتن 50 درصد منابع ورودی به بازار سرمایه، تزریق منابع به صندوق تثبیت بازار سرمایه (که بعضاً با تأخیر صورت پذیرفت) و مداخله بانک مرکزی برای تعیین نرخ سود بین بانکی در سقف 20 درصد.