دولت در سال گذشته 4 میلیون و 700 هزار تن گندم از کشاورزان خریداری کرد. این در حالی است که در سال جاری میزان خرید تضمینی به 6 میلیون و 500 هزار تن خواهد رسید.
ایران سالانه به طور میانگین به 12 میلیون تن گندم برای تأمین مصارف مختلف نیاز دارد به طوری که 9 میلیون تن از این گندم به مصارف نانوایی‌های یارانه پز، یک میلیون تن آن به مصارف نانوایی‌های آزادپز و 2 میلیون تن آن به مصرف صنایع بیسکوئیت، شیرینی، شکلات و قنادی‌ها می‌‌رسد.
طبق پیش‌بینی‌های وزارت جهاد کشاورزی، این وزارتخانه امسال 6 تا 6.5 میلیون تن گندم از اراضی کشاورزی سراسر کشور خریداری می کند. به طوری که قربانی معاون وزیر جهاد کشاورزی حداکثر میزان خرید تضمینی گندم را 6 میلیون و سهرابی، سرپرست مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی 6.5 میلیون تن گندم در سال زراعی جاری از کشاورزان عنوان کردند.
بنابراین با توجه به خرید 4 میلیون و 700 هزار تن گندم در سال زراعی گذشته می‌‌توان گفت میزان خرید تضمینی این کالای اساسی در سال جاری با رشد 38 درصدی روبه‌رو خواهد شد. از طرف دیگر با توجه به مصرف سالانه 12 میلیون تن گندم مصرفی در کشور، به 5 میلیون و 500 هزار تا 6 میلیون تن گندم وارداتی نیاز داریم.
تاکنون چه میزان گندم از کشاورزان خریداری شده است؟
آن طور که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی می‌‌گویند تاکنون شرکت بازرگانی دولتی توانسته حدود 3.5 میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری کند، در همین خصوص سرپرست مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی از خرید تضمینی سه میلیون و ۴۷۰ هزار تن از این محصول توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران از ابتدای فصل برداشت تا صبح روز ۳۱ خرداد خبر داد.
سهراب سهرابی، سرپرست مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی گفت: میزان خرید تضمینی گندم نسبت به مدت مشابه سال گذشته نزدیک به ۳۰ درصد افزایش نشان میدهد. وی خاطرنشان کرد: سال زراعی گذشته در همین تاریخ دو میلیون و ۶۹۰ هزار تن گندم مازاد بر مصرف کشاورزان خرید تضمینی شده بود. سهرابی در همین حال اظهار داشت: تاکنون بابت خرید تضمینی گندم، مبلغ ۲۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پول پرداخت شده است.
وی عنوان کرد: از زمان برداشت تاکنون بیشترین میزان خرید تضمینی گندم مربوط به استان‌های خوزستان با یک میلیون و ۳۵۴ هزار تن، گلستان ۶۷۱ هزار تن، فارس ۳۴۱ هزار تن و ایلام با ۱۶۷ هزار تن است.
برداشت گندم به اتمام رسیده است؟
همه ساله برداشت گندم از اواسط بهار تا شهریورماه ادامه دارد به همین دلیل برخی از استان‌ها هنوز محصول خود را برداشت نکرده اند به طوری که در استان‌های گرم کشور مانند خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان برداشت گندم در حال اتمام است و در استان‌هایی همچون فارس، لرستان، گلستان و کرمانشاه عملیات برداشت در حال انجام است.
از طرف دیگر برداشت گندم در استان‌های سرد مانند کردستان، زنجان و آذربایجان غربی و شرقی معمولاً از تیرماه آغاز میشود.
تکلیف 3 میلیون تن گندم تولیدی دیگر چه میشود؟
فائو اعلام کرده میزان تولید گندم در ایران در سال جاری به 9 میلیون تن می‌‌رسد. این در حالی است که کشاورزان براساس برآوردهای وزارت جهاد کشاورزی 6 تا 6.5 میلیون تن گندم به دولت تحویل خواهند داد که در این باره مهدی سروی، کارشناس اقتصاد کشاورزی در گفت‌وگو با «ایران» اظهار کرد: از 3 میلیون تن گندم باقی مانده در دست کشاورزان 1.5 میلیون تن آن برای بذر سال آینده زراعی و 1.5 میلیون تن دیگر برای استفاده دام و طیور روستایی ذخیره میشود.
وی در این باره می‌‌افزاید: با توجه به افزایش قیمت خرید تضمینی گندم و حمایت‌های مناسب دولت از کشاورزان امکان قاچاق این محصول به سایر کشورهای همسایه بسیار کم است از طرف دیگر ممکن است صنایع بیسکوئیت، شیرینی و شکلات به سر زمین های کشاورزی بروند و گندم برداشتی کشاورزان را خریداری کنند.
خشکسالی چه تأثیری بر تولید داشت؟
طی سه سال اخیر کشورمان با کمبود شدید بارندگی و خشکسالی روبه‌رو شده است. همین امر سبب شده برنامه‌های توسعه کشت محصولات کشاورزی از جمله گندم و رسیدن به خودکفایی محقق نشود.
به همین دلیل در سال جاری در بخش زیادی از دیمزارهای کشور بویژه در استان‌های گرم همچون خوزستان، ایلام و بوشهر کشور با تنش خشکی در تولید محصولات مواجه بودیم.
در استانی مانند فارس نیز به علت کاهش بارندگی و ذخایر آب، نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ هزار هکتار اراضی گندم غیرقابل برداشت شد.
وزارت جهاد چه حمایتی از کشاورزان کرد؟
از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم، وزارت جهاد کشاورزی برای خودکفایی و کاهش وابستگی به واردات، حمایت‌های زیادی از کشاورزان انجام داده است به طوری که در ابتدای سال زراعی گذشته دولت قیمت خرید تضمینی گندم را از 5 هزار تومان به 11 هزار و 500 تومان افزایش داد. از طرف دیگر برخلاف رویه سال‌های گذشته قبل از کشت گندم نرخ خرید تضمینی را اعلام کرد تا کشاورزان با رغبت بیشتر و برنامه‌ریزی بهتری گندم را در اراضی زراعی خود کشت کنند.
آن‌طور که قربانی، معاون وزیر جهاد کشاورزی گفته بیش از 75 درصد پول کشاورزان به آنها پرداخت شده و مابقی نیز بسرعت در حال پرداخت شدن است تا کشاورزان با مشکلی روبه‌رو نباشند.
دولت علاوه بر این در یک‌سال گذشته به کشت قراردادی گندم روی آورده است و به نظر می رسد این رویکرد در سال آینده در بیشتر استان های کشور اجرا شود به طوری که در این خصوص سهرابی، مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی می‌‌گوید: از برنامه‌ها و سیاست‌های در دست اقدام دولت در مهرماه امسال کشت قراردادی گندم در تمامی اراضی آبی استان‌های کشور است.
وی افزود: سال گذشته کشت قراردادی گندم به صورت پایلوت در هفت استان کشور شامل استان‌های بوشهر، خوزستان، فارس، سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان، گلستان و هرمزگان توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران در حال اجرا است.
به گفته وی، در بستر کشت قراردادی، اراضی دیم پربارش و پرپتانسیل، نهاده‌ها شامل بذرهای اصلاح شده، سموم مورد نیاز برای دفع آفات و کودهای فسفات و پتاسیم در قبال مستندات و ضمانت‌های لازم در اختیار گندمکاران قرار می‌گیرد و پس از برداشت و تحویل محصول، هزینه‌های مربوط به این نهاده‌ها از مبلغ خرید، کسر میشود.
سهرابی افزود: در کشت قراردادی بخشی از بیمه محصول از سوی دولت پرداخت میشود و بهینه کردن تولید، افزایش بهره‌‌وری و افزایش عملکرد در واحد سطح از اهداف وزارت جهاد کشاورزی است.
تاکنون چقدر گندم وارد شده است؟
آن طور که آمارهای گمرک در دو ماهه ابتدای سال جاری نشان میدهد کشورمان یک میلیون و 22 هزار و 96 تن گندم از کشورهای روسیه، قزاقستان، هلند، ترکیه، سنگاپور و امارات وارد کرده است. این در حالی است که لطیفی، سخنگوی گمرک می‌‌گوید: در حال حاضر و تا پایان خردادماه ۹۳۲ هزار و ۴۹۲ تن گندم در گمرکات وجود دارد که از این میزان ۴۵۵ هزار و ۱۳۶ تن در اماکن بندری و مابقی در ۱۱ شناور در حال تخلیه یا منتظر تخلیه هستند.
