يکي از عوامل کليدي در تعيين قيمت معاملات نفت خام معيار در هفته‌هاي گذشته، نگراني بازار در مورد ممنوعيت صادرات نفت روسيه به اتحاديه اروپا بوده است. قبل از حمله به اوکراين، اروپا حدود 2. 7 ميليون بشکه در روز نفت خام از روسيه و 1. 5 ميليون بشکه ديگر فرآورده‌هاي نفتي، عمدتا گازوئيل، از اين کشور وارد مي‌کرده است.
حذف اين عامل ترس خاص در قيمت نفت باعث مي‌شود قيمت نفت در طول سال جاري به سطح قبل سپتامبر 2021 برگردد که حدود 65 دلار در هر بشکه نفت برنت بود. دليل اصلي اينکه چرا ممنوعيت نفت (يا گاز) روسيه به طور گسترده رخ نخواهد داد اين است که اين ممنوعيت مستلزم حمايت يکپارچه 27 کشور عضو اتحاديه اروپاست. حتي قبل از نشست 27 کشور عضو اتحاديه اروپا در 8 مه براي بحث در مورد پيشبرد ممنوعيت نفت روسيه، مجارستان و اسلواکي به‌صراحت اعلام کرده بودند که قرار نيست به آن رأي مثبت دهند.
براساس ارقام آژانس بين‌المللي انرژي مجارستان، هفت هزار بشکه در روز يا 58 درصد از کل واردات نفت خود را در سال 2021 از روسيه وارد کرد، درحالي‌که اين رقم براي اسلواکي حتي بيشتر از اين بود و 105 هزار بشکه در روز معادل 96 درصد کل واردات اين کشور بود. کشورهايي که به‌شدت به خط لوله دروژباي جنوبي روسيه که از اوکراين و بلاروس مي‌گذرد متکي هستند نيز به‌صراحت اعلام کرده‌اند که مايل به حمايت از ممنوعيت صادرات نفت روسيه نيستند که مهم‌ترين آنها جمهوري چک (68هزار بشکه در روز يا پنجاه درصد) بوده و بلغارستان که تقريباً به‌طور کامل به تأمين گاز از غول نفتي دولتي روسيه وابسته است و تنها پالايشگاه آن متعلق به غول نفتي دولتي روسيه، لوک اويل است که بيش از شصت درصد از کل سوخت موردنياز خود را تأمين مي‌کند.
از ديگر کشورهاي عضوي که به ويژه به واردات نفت روسيه وابسته هستند مي‌توان به ليتواني (185 هزار بشکه در روز يا 83 درصد از کل واردات نفت آن در سال 2021) و فنلاند (185 هزار بشکه در روز يا 80درصد از کل واردات نفت اين کشور) اشاره کرد. پيشنهادهاي مصالحه‌اي که توسط اتحاديه اروپا ارائه شده، به مجارستان و اسلواکي براي ادامه استفاده از نفت روسيه تا پايان سال 2024 اجازه داده است. از زماني که روسيه در 24 فوريه به اوکراين حمله کرد به دنبال فرمان 31 مارس امضاشده توسط ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور روسيه خريداران بايد به روبل براي گاز و نفت روسيه از طريق مکانيسم جديد تبديل ارز پرداخت کنند يا خطر تعليق عرضه را به جان بخرند.
رقابت چين و هند براي خريد نفت خام روسي
تاکنون اين هند بوده که به خريد نفت خام روسيه با تخفيف شديد، روي آورده بود و اين سؤال را در اذهان عمومي ايجاد کرده بود که آيا مسکو مي‌تواند يک چرخش جامع به آسيا داشته باشد يا خير؛ با اين‌حال، اين هفته، چين بود که سرفصل خبرها شد و پکن مذاکرات مستقيم دولت با دولت را براي خريد نفت خام با تخفيف براي «پر کردن ذخاير استراتژيک» خود آغاز کرد. اين موضوع، به رغم چشم‌انداز بازگشايي قريب‌الوقوع چين، فشار نزولي به قيمت نفت اضافه کرد؛ زيرا قيمت نفت برنت تا روز جمعه به حدود 112 دلار در هر بشکه رسيد. کميسيون اروپا از طرح 220 ميليارد دلاري خود براي پايان دادن به اتکاي خود به سوخت‌هاي فسيلي روسيه تا سال 2027 رونمايي کرد که شامل 120 ميليارد دلار براي پروژه‌هاي تجديدپذير جديد، 30 ميليارد دلار براي شبکه‌هاي برق و 59 ميليارد دلار براي صرفه‌جويي در انرژي و پمپ‌هاي حرارتي است.
دولت بايدن قصد دارد به شرکت‌هاي اروپايي که هنوز در ونزوئلا فعال هستند اجازه دهد نفت بيشتري را به اين قاره هدايت کنند، درحالي‌که شرکت بزرگ نفتي آمريکا، شورون اجازه خواهد داشت براي از سرگيري فعاليت‌ها در اين کشور آمريکاي لاتين مذاکره کند. مقامات ارشد روسيه مدعي شدند که پيشنهاد ايالات متحده براي اعمال تعرفه بر نفت روسيه باعث مي‌شود که خريداران مجبور به پرداخت بيشتر شوند؛ زيرا هزينه تعرفه به قيمت نهايي تبديل مي‌شود. آنتونيو گوترش، دبيرکل سازمان ملل متحد، از همه دولت‌ها خواست تا به يارانه سوخت‌هاي فسيلي که به پانصد ميليارد دلار در سراسر جهان رسيده، پايان دهند./ آرمان ملی