زیان انباشته 70 هزار میلیاردی شش وام گیرنده بزرگ، 2.5 برابر شدن مانده تسهیلات 12 بانک در دو سال و فاصله 1.5 برابری بانک دارای بیشترین مانده تسهیلات با دومین بانک، از جمله پدیده های تازه کشف شده لیست ابربدهکاران بانکی است.
یک هفته قبل بود که بانک مرکزی فهرست بدهکاران بزرگ بانک های دولتی و خصوصی را منتشر کرد. روزنامه خراسان در این زمینه در قالب دو گزارش با عنوان های «جزئیات بی سابقه از بدهکاران 14 بانک» و «عجایب چندگانه در فهرست تسهیلات کلان بانک ها» ابعاد مهمی از این فهرست ها را در معرض نگاه خوانندگان خود قرار داد. با این حال، این قضیه زوایای پنهانی دارد که روز به روز بیشتر آشکار می شود.
در این خصوص دیروز روزنامه ایران وابسته به دولت به بررسی برخی دیگر از لایه های این فهرست ها پرداخته که اهم موارد آن را در ادامه می خوانیم:
- وام 13 شرکت در حدود کل بودجه جاری سال 99: بررسی بدهکاران کلان 12 بانک (بانک‌های رسالت و مهر ایران اعلام کرده‌اند که تسهیلات کلانی پرداخت نکرده‌اند و بنابراین تعداد بانک ها از این منظر از 14 بانک به 12 بانک تقلیل می یابد) نشان می دهد که در مجموع این بانک ها 632 هزار میلیارد تومان (چیزی معادل یارانه 15 سال مردم ایران) به 333 شخص (حقیقی و حقوقی) وام داده اند. تنها سهم 13 شرکت بالای این جدول بیش از 350 هزار میلیارد تومان بوده است.
- رده بندی بانک ها از نظر تسهیلات پرداختی: بررسی ارقام کل تسهیلات این بانک ها نشان می دهد که بانک پاسارگاد با حدود 140 هزار میلیارد تومان تسهیلات و تعهدات کلان در رتبه اول قرار دارد. بعد از آن نیز بانک رفاه کارگران با حدود 95 هزار میلیارد تومان و بانک اقتصاد نوین نیز با حدود 89 هزار میلیارد تومان تسهیلات کلان در رده های دوم و سوم قرار دارند.
- مانده تسهیلات 2.5 برابر شد: بررسی روند تسهیلات دهی کلان 12 بانک نشان می دهد که مانده تسهیلات کلان این بانک ها هم اکنون 2.5 برابر مانده تسهیلات کلان همین 12 بانک در پایان سال 98 است. به عبارت دیگر در بازه دو سال اخیر که اتفاقاً اقتصاد در رکود بوده و بازارهای نامولد مانند طلا، ارز و ... رونق داشته اند، رشد 2.5 برابری تسهیلات بانکی و نیز افزایش 2.5 برابری تسهیلات کلان نشان می دهد که تمام افزایش تسهیلات بانکی صرف پرداخت وام به بدهکاران و وام بگیران بزرگ شده است.
- زیان انباشته 70 هزار میلیاردی شش وام گیرنده کلان: در بالا اشاره شد که مجموع وام 13 شرکت در حدود کل بودجه جاری دولت در سال 99 بوده است. در این زمینه بررسی ها نشان می دهد که از 13 شرکتی که ابر وام گیرندگان بانکی هستند، شش شرکت زیان ده بوده اند و زیان انباشته آنان به بیش از 70 هزار میلیارد تومان می رسد. این موضوع نشان می دهد که تسهیلات بانکی در این بخش، از جریان اقتصاد حذف شده و تاثیری بر ایجاد و خلق تولید و ارزش افزوده نداشته است. آن هم در شرایطی که اکثریت مطلق جامعه برای دریافت معمولی ترین وام ها نیز از تهیه شرایط مد نظر بانک، ضامن و ... ناتوان بوده اند. طبق آمار سال گذشته وزارت کار، 5 دهک بالای جامعه در مجموع 2.5 برابر 5 دهک پایین جامعه و 20 شخص حقیقی و حقوقی در چند سال به اندازه یک سوم تسهیلات بانکی در سال 99، وام دریافت کرده اند. از این شش شرکت که بگذریم، درخصوص بقیه 13 شرکت، تنها دو شرکت سودده بوده اند، اما پنج شرکت دیگر صورت مالی از خود منتشر نکرده اند که این سوال مهم به وجود می آید که بانک ها چطور این شرکت ها را اعتبارسنجی کرده اند؟
