در شرایطی که مساله خروج سپاه پاسداران از لیست گروه‌های تروریستی آمریکا به مانع اصلی در رسیدن طرف‌های مذاکره‌کننده به توافق در وین تبدیل شده است، این مساله مواضع و واکنش‌های متفاوتی را از سوی مقامات آمریکایی به دنبال داشته است. در همین ارتباط، یک سناتور دموکرات با بیان اینکه سپاه از لیست گروه‌های تروریستی خارج خواهد شد، گفت تاثیر عملی معرفی (سپاه) به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی بیاهمیت است. همزمان رئیس ستاد مشترک ایالات متحده مخالفت خود را با خروج نام نیروی قدس سپاه از فهرست آمریکا اعلام کرد. پیش‌تر واشنگتن فری بیکن اعلام کرده‌بود که دولت بایدن در حال بررسی امتیازی در توافق هستهای جدید ایران است که سپاه را از لیست تروریستی آمریکا حذف می‌کند.
در همین ارتباط، کریس مورفی، سناتور دموکرات آمریکایی بامداد پنج‌شنبه در برنامه پرسش‌‌وپاسخ خبری در شبکه ام‌‌اس‌‌ان‌‌بی‌‌سی حاضر شد. بخشی از سوالات از این سناتور مربوط به مذاکرات لغو تحریم در وین بود. به گزارش خبرگزاری فارس، مورفی در این گفت‌وگو از رئیس‌‌جمهور آمریکا خواست، اجازه ندهد ملاحظات سیاسی مانع از حصول توافق هستهای با ایران شود.قانون‌گذار ارشد و هم‌حزبی جو بایدن در این مصاحبه اذعان کرد جنجال‌‌ها و «ملاحظات سیاسی» در آمریکا مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات وین شده و به دولت جو بایدن توصیه کرد با برداشتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی، راه را برای حصول توافق با ایران باز کند.
اندریا میشل خبرنگار آمریکایی در بخشی از این مصاحبه به گفت‌وگوی خود با آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا اشاره کرد و از کریس مورفی نماینده ایالت کنتیکت در مجلس سنای آمریکا پرسید: «من می‌خواستم از شما سوالی درباره ایران بکنم چون صبح امروز (پنج‌شنبه) من از وزیر خارجه بلینکن درباره ایران سوال کردم و او به من گفت «آنقدرها درباره چشم‌انداز رسیدن به یک توافق هستهای جدید با ایران خوش‌بین نیستم. (خطاب به سناتور مورفی) از نظر شما این موضوع، تهدیدی بزرگ است؟»
این سناتور دموکرات عضو کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا در جواب گفت: «این یک خطر بزرگ است. اگر ما نتوانیم به یک توافق با ایران برسیم، ایران به معنای واقعی کلمه در آستانه دستیابی به سلاح اتمی خواهد بود. همین حالا که داریم صحبت می‌کنیم، آنها تنها چند هفته با داشتن مواد (اتمی) کافی برای تولید سلاح فاصله دارند و این موضوع حتما یک مسابقه تسلیحاتی را در خاورمیانه کلید خواهد زد و مدت زیادی طول نخواهد کشید که سعودی‌‌ها، اماراتی‌‌ها و ترکیه‌‌ای‌‌ها شروع به در پیش گرفتن برنامه سلاح اتمی بکنند، این چه فاجعه‌‌ای برای ایالات متحده خواهد بود. من امیدوارم دولت (جو بایدن) بتواند به یک توافق برسد و من امیدوارم آنها اجازه ندهند ملاحظات سیاسی در ایالات متحده مانع این توافق بشود.»
آرای کافی برای توافق را کسب خواهیم کرد
مورفی در ادامه مدعی شد: «یک توافق روی میز وجود دارد که مانع دستیابی ایران به سلاح اتمی خواهد شد و دولت بایدن این توافق را امضا کند و به ما (اعضای دموکرات کنگره) اجازه بدهد که این توافق را در کنگره به دیگران بقبولانیم. ما این کار را انجام خواهیم داد و آرای کافی برای آن را کسب خواهیم کرد البته من دارم کمی نگران می‌شوم که دولت (بایدن) در حال نظاره کردن واقعیت عرصه سیاسی در ایالات متحده درباره این موضوع است که آیا ما باید وارد توافقی شویم که جهان را در برابر سلاح اتمی حفاظت خواهد کرد.»
اندریا میشل مجری و خبرنگار ارشد آمریکایی از این قانون‌گذار کنگره آمریکا پرسید: «اگر شما بودید، برای رسیدن به توافق (با ایران) سپاه پاسداران (انقلاب اسلامی) را از فهرست سازمان‌های تروریستی خارج می‌کردید؟» کریس مورفی سناتور ایالت کنتیکت در پاسخ به این سوال گفت: «بله (سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی آمریکا خارج می‌کردم). تاثیر عملی شناختن آنها به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی، ناچیز و بیاهمیت است. ما ده‌ها مورد دیگر شناسایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان تروریسم داریم که آنها پابرجا خواهند ماند، در نتیجه از نظر من اگر این موضوع مانع رسیدن به یک توافق باشد، خب بیایید و این مانع را برداریم برای اینکه هیچ نشانه‌‌ای وجود ندارد مبنی بر اینکه از زمانی که ما سپاه پاسداران را به عنوان سازمان تروریستی به رسمیت شناختیم، هیچ تاثیری روی حمایت آنها از گروه‌های تروریستی در اطراف و اکناف این منطقه گذاشته باشد و از نظر من هیچ تاثیر عملی درباره عقب‌نشینی از به رسمیت شناختن (سپاه پاسداران به عنوان سازمان تروریستی خارجی) وجود ندارد به ویژه اینکه ما موارد بسیار زیاد دیگری از تحریم‌ها را داریم که علیه رژیم ایران و سپاه پاسداران اعمال بکنیم.»
موضع‌‌گیری ژنرال ارشد درباره خروج سپاه
اظهارات کریس مورفی درباره خروج نام سپاه از لیست گروه‌های تروریستی در حالی است که ژنرال مارک میلی رئیس ستاد مشترک ایالات متحده پنج‌شنبه شب مخالفت خود را با خروج نام نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست آمریکا درباره گروه‌های تروریستی اعلام کرد. به گزارش «ایرنا» از خبرگزاری فرانسه، مارک میلی در جلسه کمیته نیروهای مسلح مجلس سنای آمریکا گفت: از حذف نام نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست سازمان‌های تروریستی خارجی حمایت نمی‌کنم.
خروج یا عدم خروج سپاه پاسداران انقلاب از لیست تحریم‌ها همچنان به عنوان یکی از مسائل مهم در مذاکرات وین باقی مانده است. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا ادعاهای خود درباره تروریستی بودن سپاه پاسداران را تکرار کرد؛ اما بدون ارائه توضیح درباره خروج یا عدم خروج سپاه از لیست تحریم‌ها گفت وارد جزئیات نخواهد شد.
وزیر خارجه قطر چندی پیش سپاه را بخشی از «ساختار رسمی نظامی کشور ایران» دانست و گفت باید به این ساختار احترام گذاشت. ادعاهای آمریکا درباره تروریستی بودن این ساختار نظامی در حالی مطرح می‌شود که بنا به اعلام نشریه پولیتیکو، نیروهای نظامی آمریکایی به طور رسمی و غیر رسمی بیش از ۸۰۰ پایگاه نظامی در بیش از ۷۰ کشور جهان دارند.
پیش‌تر نیز واشنگتن فری بیکن اعلام کرده‌بود دولت بایدن در حال بررسی امتیازی در توافق هستهای جدید ایران است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را از لیست تروریستی آمریکا حذف می‌کند و به ایرانی‌‌های وابسته به سپاه اجازه ورود به کشور را می‌دهد. بنا به این گزارش، ایران خواستار حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسط وزارت امور خارجه آمریکا به عنوان یک «سازمان تروریستی خارجی» به منزله یکی از شروط بازگشت خود به توافق سال ۲۰۱۵ است.دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ به طور یکجانبه از توافق هستهای (برجام) که مورد تایید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بود، خارج شد و یک‌سال بعد نیز سپاه پاسداران ایران را در لیست سازمان‌های تروریستی خارجی وزارت خارجه (FTO) این کشور قرار داد.این اظهارات و طرح‌های ضد ایرانی در حالی است که اکثر سیاستمداران و مقامات جهان از جمله سیاستمداران آمریکایی معتقدند تئوری دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری سابق آمریکا درباره خروج از برجام و انجام توافق قویتر با ایران از طریق تحریم‌های سخت و سیاست فشار حداکثری اشتباه بود و شکست خورده است.
به دنبال شکست ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ ریاست‌جمهوری آمریکا، جو بایدن نامزد دموکراتها توانست با کسب بیشترین آرای الکترال ریاست جدید کاخ سفید را بر عهده بگیرد و ضمن اعتراف به اینکه سیاست فشار حداکثری ترامپ شکست خورده گفت قصد دارد واشنگتن را به برجام بازگرداند اما با وجود ادعاهای خود درباره بازگشت به برجام در صورت پیروزی در انتخابات، تاکنون هیچ اقدام موثری در این مورد انجام نداده است.
دور هشتم مذاکرات رفع تحریم‌ها که از ششم دی‌‌سال گذشته آغاز شد، ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ به پیشنهاد مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا وارد یک دوره تنفس شد و مذاکره‌کنندگان برای مشورت‌‌های سیاسی به پایتخت‌‌های خود بازگشتند. قریب به اتفاق کشورهای مشارکت‌کننده در گفت‌وگوها، خواهان جمع‌‌بندی سریع‌‌تر مذاکرات هستند اما دستیابی به توافق نهایی در انتظار تصمیمات سیاسی ایالات متحده آمریکا درباره چند موضوع باقی‌‌مانده مهم و کلیدی است.همزمان برخی قانون‌گذاران جمهوری‌خواه و تندرو آمریکا در هراس از لغو تحریم‌ها علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تقلا برای ارائه طرح‌های ضد ایرانی هستند. جمهوری اسلامی ایران می‌گوید اگر طرف آمریکایی واقعبینانه عمل کند، امکان دستیابی به توافق در وین وجود دارد. توافق مد نظر ایران سندی است که تحریم‌ها به صورت حداکثری رفع شود و منطقه هم از اجرای آن بهره‌‌مند شود.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه اخیرا در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: اگر مکثی در روند مذاکرات وین دیده می‌شود، به دلیل زیاده‌خواهی طرف آمریکایی است. وزارت امور خارجه در جهت کسب منافع عالی ملت و رعایت خطوط قرمزها با قدرت و منطق عمل می‌کند. هرگز زیر بار زیاده‌خواهی آمریکا نخواهیم رفت. اگر کاخ سفید واقعبینانه رفتار کند، توافق دست‌یافتنی است.
در کنفرانس خبری دموکراتها چه گذشت؟
همزمان با این اظهارات، یک گروه از دموکرات‌‌های مجلس نمایندگان آمریکا در مخالفت با مذاکرات دولت جو بایدن برای احیای برجام، کنفرانس خبری ترتیب دادند. به گزارش خبرگزاری فارس، صفحه اینترنتی «جاش گاتهایمر» عضو دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا از حوزه انتخابیه ایالت نیوجرسی، گزارشی درباره کنفرانس مطبوعاتی او و تعدادی از همفکرانش با موضوع مذاکرات دولت جو بایدن درباره توافق هستهای ایران منتشر کرد.
روز سه‌شنبه در خبرها آمده بود که گروهی از اعضای دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا قرار است صبح روز چهارشنبه ۱۷ فروردین (به وقت واشنگتن) یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار و در آن نگرانی‌‌های خود را درباره توافق هستهای احتمالی با ایران، مطرح کنند.
در این گزارش آمده است: «۱۸ عضو دموکرات کنگره با هم متحد شدند تا نگرانی‌‌های مهم خود را درباره توافق آینده ایران مطرح کنند. گزارش‌ها حاکی از آن است که ایالات متحده به آخرین مرحله از مذاکرات وین با ایران رسیده است.» طبق این گزارش، اسامی این ۱۸ دموکرات به شرح زیر است: جاش گاتهایمر از ایالت نیوجرسی، «الین لوریا» از ایالت ویرجینیا، «دونالد نورکراس» از ایالت نیوجرسی، «خوان کارلوس» از ایالت کالیفرنیا، «دین فیلیپس» از ایالت مینه‌‌سوتا، «برندن بویل» از ایالت پنسیلوانیا، «شونتل براون» از ایالت اوهایو، «جیم کاستا» از ایالت کالیفرنیا، «وال دمینگس» از ایالت فلوریدا، «لوئیز فرانکل» از ایالت فلوریدا، «جرد گلدن» از ایالت مین، «وینسنت گونزالز» از ایالت تگزاس، «سوزان لی» از ایالت نوادا، «کتی مانینگ» از ایالت کارولینای شمالی، «گریس منگ» از ایالت نیویورک، «درن سوتو» از ایالت فلوریدا، «هیلی استیونس» از ایالت میشیگان، «توماس سوزی» از ایالت نیویورک.
گاتهایمر در این کنفرانس مطبوعاتی به اتهام‌زنی علیه ایران روی آورد و ادعای بی‌اساس آمریکا و متحدانش علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تکرار کرد. او ادعا کرد: «در شرایطی که مذاکرات وین در حال پایان یافتن است، ما نمی‌توانیم نام‌گذاری (سازمان‌ها) در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی را که یکی از قدرتمندترین ابزارهای دیپلماتیک ما برای بیرون راندن قاتلان خونسرد از اقدامات تروریستی‌‌شان است، به عنوان یک ابزار ارزان‌قیمت چانه‌زنی در نظر بگیریم. اگر ایران، اصلی‌‌ترین کشور حامی تروریسم در جهان، چیزی را ثابت کرده باشد آن این است که نمی‌توان به آنها اعتماد کرد.»
مخالفت با خروج سپاه
«جرد گلدن» عضو دموکرات مجلس نمایندگان از ایالت مین نیز در صحبت‌های خود به انتقام موشکی ایران از آمریکا در پاسخ به شهادت سردار سپهبد قاسم سلیمانی اشاره کرد و خواستار تداوم فشار بر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد. این قانون‌گذار هم‌حزبی رئیس‌‌جمهور دموکرات آمریکا گفت: «ما نباید تحریم‌های سپاه را کاهش دهیم و نباید آنها را از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی خارج کنیم. علاوه بر این، دولت بایدن باید به عنوان پیش‌شرط گفت‌وگوهای بیشتر، از ایران بخواهد که مستقیما با مقامات آمریکایی ملاقات کند.»
روسیه نباید قاضی تعهدات برجامی باشد
گاتهایمر در ادامه اظهاراتش درباره برجام گفت: «علاوه بر این، گزارش شده که بر اساس این توافق پیشنهادی (در مذاکرات وین)، روسیه به‌طور عملی به عنوان قاضی پایبندی به ایران خواهد بود و در موقعیتی قرار خواهد گرفت که بدون هیچ گونه سازو‌کار نظارتی از سوی ایالات متحده یا شرکای اروپایی ما، اورانیوم غنی شده را به ایران بازگرداند.» وی سپس مدعی شد: «آیا ما به‌طور جدی به جنایتکار جنگی ولادیمیر پوتین اجازه می‌‌دهیم ضامن توافق باشد؟ ما باید به تهدید تجهیز ایران به سلاح اتمی بپردازیم، در مقابل تروریست‌‌ها محکم بایستیم و از ارزش‌های آمریکا و متحدانمان محافظت کنیم.»
نگرانی درباره «بندهای غروب برجام»
«دونالد نورکراس» نماینده ایالت نیوجرسی در مجلس نمایندگان آمریکا هم در بخشی از این کنفرانس خبری ادعاها درباره «بندهای غروب» توافق هستهای برجام را تکرار کرد. به ادعای او، «بندهای غروب فقط توانایی رژیم برای غنی‌‌سازی اورانیوم یا توسعه زرادخانه اتمی را به تاخیر می‌‌اندازد و این غیرقابل قبول است. هرگز نباید اجازه داد که ایران به یک تهدید اتمی برای جهان تبدیل شود. نه امروز، نه ۱۰ یا ۱۵ سال دیگر، هیچ‌وقت.»
«دین فیلیپس» عضو دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت مینه‌‌سوتا نیز مدعی شد: «من می‌خواهم چیزی را کاملا روشن کنم. من مخالف توافق نیستم. من مخالف توافقی هستم که به‌طور قطعی و مثبت از تولید یا دستیابی ایران به سلاح اتمی جلوگیری نمی‌کند. باور دارم که این حرف من بیانگر نظر طرف اکثریت قاطع کنگره ایالات متحده است.»
درخواست برای مقابله با برنامه موشکی
«سوزان لی» قانون‌گذار کنگره آمریکا از ایالت نوادا ضمن تکرار ادعاهای بی‌اساس درباره «حمایت ایران از تروریسم»، درباره برنامه موشکی ایران هم اظهارنظر کرد و خواستار مهار این برنامه و تقویت امنیت رژیم صهیونیستی شد. او ادعا کرد: «در حالی که برجام دوباره در حال مذاکره است، من به همکارانم پیوستم تا از یک توافق قویتر درباره محدودیت‌‌ها و مفاد اتمی قابل اعتماد حمایت کنیم که مانع از تامین مالی تروریسم بین‌المللی و پیشبرد برنامه موشکی ایران می‌شود.»
ماه گذشته هم یک گروه دو‌حزبی متشکل از ۲۱ عضو کنگره آمریکا تحت هدایت «جاش گاتهایمر» و «الین لوریا» به همراه «تام رید»، از دولت بایدن خواستند به نگرانی‌‌های مربوط به توافق در شرف وقوع با ایران رسیدگی کند. آنها گفته بودند با توجه به گزارش‌هایی که نشان می‌دهد مذاکرات وین در حال نزدیک شدن به پایان است، چند موضوع «نگران‌‌کننده» وجود دارد از جمله حذف احتمالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از «فهرست تروریستی» آمریکا. یک ماه پیش از آن هم حدود ۲۰۰ جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا، در نامه‌‌ای به بایدن هشدار دادند هرگونه توافق بدون تایید کنگره با ایران به سرنوشت توافق ۲۰۱۵ دچار خواهد شد. به گفته این قانون‌گذاران جمهوری‌خواه، «ما هر توافقی که در وین برای تصویب به سنای آمریکا به عنوان یک معاهده ارائه نشود - از جمله هر توافق محرمانه‌‌ای که مستقیما یا در حاشیه مذاکرات رسمی با ایران انجام شود را غیرالزام‌‌آور تلقی می‌کنیم.»
نشست آمریکا و تروئیکای اروپایی
در تحولی دیگر مرتبط با برجام، وزرای خارجه آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه با تاکید بر اینکه راهکار دیپلماتیک با ایران، بهترین نتیجه است ادعا کردند برای سناریوهای دیگر درباره ایران، در صورت لزوم آماده هستند. به گزارش خبرگزاری فارس، «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا بامداد پنج‌شنبه در دیدار با «لیز تراس» وزیر خارجه انگلیس، «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه و «آنالنا بائربوک» وزیر خارجه آلمان درباره مسائل مختلفی از جمله ایران و اوکراین گفت‌وگو کرد. وزارت خارجه آمریکا با اعلام این خبر گفت: «بلینکن و همتایانش در تروئیکای اروپایی، آمادگی خود را برای سناریوهای دیگر درباره ایران، در صورت لزوم اعلام کردند.» در این بیانیه آمده است: «بلینکن و وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان توافق کردند که راه‌حل دیپلماتیک بهترین نتیجه برای مذاکرات هستهای ایران است.» بر این اساس، وزرای خارجه چهار کشور مذکور همچنین درباره تضمین عدم دستیابی ایران به سلاح اتمی گفت‌وگو کردند. پیش از این نیز «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته بود بازگشت متقابل به توافق هستهای، بهترین راه برای مهار برنامه هستهای ایران است./ دنیای اقتصاد