بازار سرمایه درگیر سیگنال‌های مثبت و منفی است که بازار را به صحنه چالش میان خریداران و فروشندگان تبدیل کرده است، اما در وضعیت فعلی فروشندگان برنده این جنگ شده‌اند.
بورس در روزهایی که اوج ناامیدی سهامداران خرد را پشت سر می‌گذارد، اما همچنان کورسوهای امیدی برای بازگشت به دوران رونق را می توان از اطراف بورس مشاهده کرد. عوامل بنیادی و تحلیل تکنیکال در شرایط فعلی نشان می‌دهد، بازار در بهترین حالت خود قرار گرفته و تنها نیاز به یک شوک مثبت و البته قوی برای بازگشت به دوران رونق دارد.
در هفته‌های گذشته، تعداد روزهای نزولی بازار نسبت به هفته ها و ماه های قبل بیشتر شده است. هر چند که از شدت ریزش بازار کاسته شده، اما اکثر نمادها در وضعیت کاهش قیمت هستند و این مساله تا حدود زیادی سبب خروج سهامداران خرد و حقیقی از تالار شیشه‌ای شده است.
* رشد سهم های ریالی و افت سهم های دلاری
با توجه به اتفاقات و رخدادهای داخلی و خارجی، در هفته های گذشته و مخصوصا هفته گذشته بازار به دو بخش سهم های ریالی و دلاری تقسیم شده است. سهم های ریالی در حال رشد و سهم دلاری در حال ریزش بوده‌اند.
با افزایش احتمال احیای برجام و مخابره اخبار مثبت از وین، قیمت دلار در بازار با افت مواجه شده و همین مساله سبب ریزش بورس در بخش سهم های دلاری مانند پالایشگاهی ها و کامودیتی محورها شد، اما در دیگر سو، اخباری مانند حذف ارز 4200 تومانی، رویکرد دولت در بودحه سال 1401 در حمایت از بورس، قیمت سهم های ریالی بازار سهام مانند گروه‌های خودرویی و بانکی رشد کرد.
* ریزش قیمت سهم‌ها و درجا زدن شاخص کل
اما نکته قابل توجه در این زمینه مربوط به قیمت سهام بر می‌گردد. قیمت سهم‌ها در وضعیت فعلی همان اعدادی است که این نمادها در زمانی که شاخص کل بورس در کانال 800 هزار واحدی قرار داشت. این مساله نشان می‌دهد، شاخص کل با تغییرات قیمتی سهم ها حرکت نکرده است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند، شاخص کل با تغییرات قیمت سهام حرکت نکرده و با اینکه برخی نمادها در یک سال و نیم گذشته بیش از 70 درصد کاهش یافته‌اند، شاخص کل بورس در این مدت کمتر از 30 درصد افت کرده است. یعنی در روزهایی که تقریبا 70 درصد شرکت‌ها با افت قیمت مواجه هستند، شاخص کل تغییر اندکی داشته است.
* گزارش شرکت‌ها بورس را به مدار رشد باز می‌گرداند؟
هفته پیش رو هفته پر خبری برای بورسی می تواند باشد. گزارش های دوره ای 9 ماهه شرکت ها رفته رفته منتشر خواهد شد و باید دید بازار به این گزارش ها چه واکنشی نشان خواهد داد. برخی از کارشناسان معتقدند که حساسیت بازار به گزارش های مالی کم شده و روندهای کلان اقتصاد ایران و چشم انداز تحریم ها برای معامله گران و فعالان اقتصادی اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
در مقابل برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که در تحلیل نهایی ارزش بازاری شرکت ها به سمت ارزش ذاتی آنها میل خواهد کرد و تغییرات قیمت سهام شرکت هایی که سودآور بوده اند نمی تواند در بلندمدت نزولی باشد.
* موافقان و مخالفان دخالت دولت در بورس چه می‌گویند؟
شرایط بازار در ماه های اخیر نشان داده که تصمیمات دولت و ریسک های آن بیش از هر عامل دیگری بر بورس تأثیر داشته است. تداوم خروج پول حقیقی یکی از نشانه‌‌های بی اعتمادی سهامداران به بازار است. فرار سرمایه از بازار سهام و کوچ آن به بازارهای دیگر حتی در روزهای رشد شاخص هم مشاهده شده است. دخالت های دولت در سال 99 در بورس، یکی از تلخ ترین سال‌های بورس را در ذهن‌های سهامداران حقیقی ایجاد کرد.
بسیاری از کارشناسان و سهامداران معتقدند بورس با کمبود نقدینگی مواجه است و تصمیمات حمایتی دولت می تواند به تزریق نقدینگی و رشد قیمت ها منجر شود. به عبارت دیگر، بورس برای رشد به جذب نقدینگی نیاز دارد و سهامداران حقیقی در صورتی به سرمایه گذاری در بورس اقدام می‌کنند که چشم انداز مثبتی را از بازار سرمایه دریافت کنند.
در چنین شرایطی احیای برجام، آزادسازی بخشی از درآمدهای بلوکه شده دولت و لغو برخی از تحریم ها می تواند تا حدودی انتظارات معامله گران را به سمت رونق بورس سوق دهد. بنابراین در هفته پیش رو نگاه بورسی ها به اخبار سیاسی، اخبار گزارش های میان دوره‌ای و همچنین اخبار مربوط به بودجه سال آینده خواهد بود.
در مقابل تحلیل گران بنیادی منتقد مداخلات دولت هستند و معتقدند، تزریق نقدینگی به بورس مشکلات بازار را حل نمی‌کند. دولت باید به اصلاح روندهای معیوب اقتصاد ایران و متغیرهای کلان بپردازد و تنها در صورتی بازار سرمایه به ثبات می رسد که دولت از شوک درمانی دست بکشد.
با وجود تحریم های اقتصادی، تلاطمات ارزی، رشد نقدینگی و تورم افسارگسیخته نمی توان انتظار داشت که بازار سرمایه عملکرد با ثباتی داشته باشد و آنچه به عنوان حمایت از بازار سرمایه یا حمایت از سهامداران مطرح می شود تنها تزریق نقدینگی و شوک درمانی است.
با این شرایط و وجود دو مدل دیدگاه مختلف در زمینه ورود و حمایت دولت به بازار سرمایه به نظر می رسد بهترین مدل حمایت از بورس ایجاد بستر مناسب و کاهش ریسک های سیاسی و تصمیم گیری بر مبنای عدم دخالت مستقیم بر بازار سرمایه باشد. با این شیوه می توان امیدوار بود، بورس نیز مانند همه بازارهای مالی دیگر، به راه خود به روش منطقی ادامه دهد و این مساله سبب خواهد شد سهامداران نیز پول های پارک شده خود را وارد بورس کرده و مشکل نقدینگی آن نیز برطرف شود.