داده‌های جدید مرکز آمار ایران از بهبود 10پله‌ای شاخص فلاکت ایران در فصل پاییز امسال نسبت به فصل تابستان حکایت دارد. این روند برایند کاهش محسوس نرخ بیکاری و نرخ تورم در 3ماهه منتهی به فصل پاییز است. انتظار می‌رود با ادامه روند کاهشی نرخ تورم و بیکاری، در ماه‌های آینده، شاخص فلاکت، به‌عنوان مجموع نرخ بیکاری و نرخ تورم، به‌نحو مطلوبی کاهش پیدا کند.
به گزارش همشهری، شاخص فلاکت که در تابستان سال‌جاری به رقم 55.4درصد رسیده و به نقطه جوش نزدیک شده بود، در پایان فصل پاییز 45.5درصد در کل کشور کاهش یافته است. بر مبنای این محاسبات، پایین‌ترین شاخص فلاکت مربوط به استان خراسان‌رضوی به میزان 39.1 و بیشترین شاخص فلاکت هم به استان ایلام به میزان 52.8درصد اختصاص دارد که نشان می‌دهد شکاف شاخص فلاکت در بین استان‌های کشور به 13.7درصد رسیده است.
10مهرماه سال‌جاری، همشهری، در گزارشی از شکسته شدن رکورد شاخص فلاکت در ایران خبر داده و نوشته بود: در پایان فصل تابستان دست‌کم 8استان ایران از حیث شاخص یادشده در محدوده 60درصد قرار گرفته‌اند. محاسبات جدید اما نشان می‌دهد؛ استان‌های ایران از نقطه جوش شاخص فلاکت فاصله گرفته و در پایان فصل پاییز فقط 10استان از حیث شاخص فلاکت در کانال 50تا 53درصد قرار دارند.
شاخص فلاکت یک نمایه اقتصادی است که از مجموع نرخ بیکاری و نرخ تورم محاسبه می‌شود. به باور اقتصاددانان نرخ فزاینده تورم با نرخ بیکاری بالا باعث افزایش هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی برای کشورها می‌شود. برای نخستین‌بار، محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری فعلی، به‌عنوان کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری سال1388، در یک مناظره تلویزیونی با محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری وقت، از رسیدن شاخص فلاکت ایران به 40درصد پرده برداشت. از آن زمان تاکنون وضعیت اقتصادی مردم از حیث نرخ تورم و نرخ بیکاری بر مبنای شاخص فلاکت اندازه‌گیری می‌شود. با گذشت 12سال از مناظره‌های جنجالی سال 1388همچنان شاخص فلاکت در ایران بالاتر از 40درصد است و حتی در تابستان امسال به اوج خود رسید و عدد 55.4درصد را ثبت کرد.
تغییر محسوس در دولت سیزدهم
طبق این گزارش، هرچند شاخص فلاکت در 3ماهه پاییز امسال بهبود 10پله‌ای داشته، اما همچنان ایران یکی از کشورهای دارای تورم بالاست و سیاست دولت‌های گذشته برای کشاندن نرخ تورم به محدوده تک‌رقمی در یک بازه زمانی دست‌کم 4ساله به شکست انجامیده است. براساس آخرین برآورد مرکز آمار ایران، نرخ تورم در پایان شهریور به 45.8درصد و نرخ بیکاری به 9.6درصد رسیده؛ به این ترتیب شاخص فلاکت در کشور در پایان تابستان امسال به 55.4درصد رسیده بود. حالا اما همین مرکز گزارش داده نرخ بیکاری در پایان آذرماه 1400به 45.5درصد و نرخ بیکاری به 8.9درصد و در نتیجه شاخص فلاکت به 45.5درصد رسیده است.
زاگرس‌نشینان در نقطه جوش شاخص فلاکت
بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد بالاترین شاخص فلاکت در پاییز امسال به استان‌های ناحیه زاگرس‌نشین، ازجمله ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و چهارمحال‌و‌بختیاری اختصاص دارد. ایلام با ثبت شاخص فلاکت 52.8درصدی در صدر جدول قرار دارد و پس از آن استان‌های کهگیلویه و بویراحمد با (52.4) درصد، لرستان با (52.2درصد) و چهار محال و بختیاری با (51.5درصد) در رتبه‌های دوم تا چهارم جا خوش کرده‌اند. افزون بر استان‌های یادشده، ساکنان استان‌های آذربایجان غربی، هرمزگان، کردستان، زنجان، کرمانشاه و اردبیل هم شاخص فلاکت بالای 50درصد را تجربه کرده‌اند.
استان‌های سبزنشین در شاخص فلاکت
پایین‌ترین رتبه در شاخص فلاکت به استان خراسان رضوی با (39.1) درصد و پس از آن استان سمنان با (40.6) درصد، استان تهران (42.2) درصد، سیستان و بلوچستان با (42.6) درصد و به قم با (43.5) درصد اختصاص دارد. از مجموع 31استان ایران در پاییز امسال، 9استان خراسان رضوی، سمنان، تهران، سیستان و بلوچستان، قم، همدان، قزوین، فارس و البرز شاخص فلاکت کمتر از میانگین کشوری را تجربه کرده‌اند و وضعیت در بقیه استان‌ها از میانگین کشوری بدتر است.
وضع بهتر در مرکز
برآوردها نشان می‌دهد شاخص فلاکت در استان‌های مرکزی ایران، وضع بهتری نسبت به استان‌های مرزی در پایان تابستان1400داشته است. فارس، گیلان، کرمان، زنجان، گلستان، بوشهر، اصفهان، سیستان و بلوچستان، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی و یزد هم در محدوده نارنجی یعنی کانال 55تا 60درصدی شاخص فلاکت قرار دارند. این گزارش می‌افزاید: استان‌های ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، کردستان، لرستان، خوزستان، خراسان شمالی، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه و هرمزگان در محدوده قرمز بالای 60درصدی شاخص فلاکت جای گرفته‌اند.
یکی از دلایل اصلی وضع بهتر استان‌های قم، تهران و سمنان از حیث شاخص فلاکت، نرخ تورم پایین‌تر از سایر استان‌ها، در پایان تابستان امسال بوده؛ به‌گونه‌ای که نرخ تورم 12ماه منتهی به شهریور امسال در استان قم 41.3درصد، تهران 41.8درصد و سمنان 43.2درصد بوده است؛ افزون بر این نرخ بیکاری در این 3استان به‌ترتیب 8.5درصد، 8.9درصد و 6.5درصد برآورد شده است. این در شرایطی است که استان‌های کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، آذربایجان‌شرقی، زنجان، چهارمحال و بختیاری، کردستان، خراسان شمالی و ایلام در شهریورماه با نرخ تورم بالای 50درصد مواجه شده‌اند.
7استان ایران شامل استان‌های قزوین، مازندران، اردبیل، فارس، سمنان، همدان و زنجان در فصل تابستان امسال نرخ بیکاری کمتر از 7درصد را تجربه کرده‌اند؛ درحالی‌که بالاترین نرخ بیکاری در استان هرمزگان 18.2درصد به ثبت رسیده و پس از آن استان‌های خوزستان 14.3درصد، کرمانشاه 14درصد، یزد 13.6درصد، اصفهان 12.6درصد، چهارمحال و بختیاری 12.4درصد، لرستان 11.8درصد، گیلان 11.6درصد، خراسان‌شمالی 11.4درصد، سیستان و بلوچستان 11.2درصد، کرمان 11.1درصد، بوشهر 10.5درصد و کهگیلویه و بویراحمد 10.2درصد قرار دارند. این گزارش می‌افزاید: از 31استان ایران در پایان تابستان امسال 13استان نرخ تورم دورقمی را تجربه کرده‌اند.