سویه جدیدی از ویروس کرونا که بی.۱.۱.۵۲۹ (B.1.1.529) نامیده می‌شود در آفریقای جنوبی شناسایی شده است و مقامات آن کشور می‌گویند که این موضوع نگران کننده است. ترس از یک سویه جدید که می‌تواند به شیوع بیماری در بسیاری از کشورها دامن بزند، سیستم بهداشتی را تحت فشار قرار دهد، تاثیر واکسن را کم کند و تلاش‌ها برای بازگشایی مرزها و اقتصاد را کم رنگ کند از روز گذشته بار دیگر در سراسر جهان ایجاد شده است.
اما درباره سویه جدید چه چیزهایی می‌دانیم:
این سویه چه تفاوتی با سویه‌های قبلی دارد؟
دانشمندان می‌گویند که سویه آفریقای جنوبی شامل تعداد زیادی جهش در پروتئین اسپایک است که نقش کلیدی در ورود ویروس به سلول‌های بدن دارد. طبق اطلاعات منتشر شده این سویه به‌طور کلی دارای ۵۰ جهش است که بیش از ۳۰ جهش روی پروتئین اسپایک رخ داده است یعنی دو برابر بیشتر از سویه دلتا که در هند شناسایی شد. پروتئین اسپایک همان جایی است که از سوی واکسن‌ها هدف قرار می‌گیرد. محققان همچنان در تلاش برای تعیین این موضوع هستند که آیا این سویه نسبت به سویه‌های قبلی مسری‌تر یا کشنده‌تر است؟
از کجا آمده است؟
تاکنون نظر قطعی در این‌باره منتشر نشده و تنها در حد حدس و گمان است. فرانسوا بالو، یکی از دانشمندان موسسه ژنتیک در لندن گفت که احتمال دارد ویروس در طول عفونت مزمن یک فرد دچار نقص سیستم ایمنی تکامل یافته باشد. وی این احتمال را مطرح کرد که می‌تواند آن فرد یک بیمار درمان نشده مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی/ایدز باشد. آفریقای جنونی ۸.۲ میلیون فرد مبتلا به اچ‌آی‌وی دارد که بیشترین مورد ابتلایی این بیماری در جهان است. نوع بتا ویروس کرونا، سویه‌ای که سال گذشته در آفریقای جنوبی شناسایی شد، نیز ممکن است در یک فرد آلود به اچ‌آی‌وی تکامل یافته باشد.
چقدر گسترده است؟
به نظر می‌رسد که این سویه، به سویه غالب در آفریقای جنوبی تبدیل شده باشد. به گفته تولیو دی اولیویرا، استاد بیوانفورماتیک (زیست داده‌ورزی)، نتایج اولیه آزمایش پی‌سی‌آر نشان داد که ۹۰ درصد از ۱۱۰۰ مورد ابتلای جدید گزارش شده در روز چهارشنبه در استان گائوتنگ آفریقای جنوبی با مرکزیت ژوهانسبورگ، ناشی از نوع جدید باشد و ممکن است در هشت استان دیگر این کشور نیز وجود داشته باشد.
در بوتسوانا، کشور همسایه آفریقای جنوبی، مقامات روز دوشنبه چهار مورد را در افرادی که به‌طور کامل واکسینه شده بودند ثبت کردند.
در هنگ‌کنگ مسافری از آفریقای جنوبی مبتلا به این سویه بود و مورد دیگری نیز در یک فرد قرنطینه شده شناسایی شد.
این سویه همچنین در فردی که از مالاوی به اسرائیل بازگشته بود شناسایی شد. دو مورد دیگر در اسرائیل در دست بررسی است.
واکنش‌ها چه بوده است؟
اخبار مربوط به سویه جدید، روز جمعه بازارها را تحت تاثیر قرار داد و سهام مرتبط با سفر در آسیا دچار کاهش شد چراکه سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کردند سویه جدید تاثیری منفی بر سفر خواهد داشت. بریتانیا ممنوعیت موقت پرواز از شش کشور آفریقایی را صادر کرد و استرالیا گفت در صورت تشدید وضعیت، قوانین مرزی برای مسافران جنوب آفریقا را محدود‌تر می‌کند. هند غربالگری مسافران ورودی از آفریقای جنوبی، بوتسوانا و هنگ‌کنگ را تشدید کرد.
از سوی دیگر رند آفریقای جنوبی (واحد پول) به پایین‌ترین سطح در یک سال اخیر رسید.
اورزولا فن‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا روز جمعه گفت که در نظر دارند سفرهای هوایی از جنوب آفریقا را متوقف کنند. وی در بیانیه‌ای گفت که پیشنهاد می‌کند کشورهای عضو به طور اضطراری سفرهای هوایی از جنوب آفریقا را لغو کنند.
این سویه چقدر نگران‌کننده است؟
برای گفتن میزان نگرانی همچنان زود است. سازمان جهانی بهداشت می‌گوید که کمتر از ۱۰۰ توالی ژنومی کامل از سویه جدید موجود است که باید روی آن مطالعه شود و همچنین عملکرد واکسن‌های فعلی روی آن بررسی شود. ویروس‌ها همیشه جهش پیدا می‌کنند اما گاهی ویروس در جهش ضعیف‌تر می‌شود و گاهی آن را در فرار از پادتن ماهرتر می‌کند.
در مرحله بعد باید به چه چیزی توجه کرد؟
سازمان جهانی بهداشت روز جمعه جلسه‌ای برای بحث درباره این سویه جدید و تصمیم گیری درباره آن تشکیل می‌دهد. در این جلسه بررسی می‌شود این سویه به‌عنوان سویه نگران‌کننده عنوان شود یا همچنان باید مورد توجه قرار گیرد و در دسته ویروس‌های «نگران‌کننده» قرار نگیرد. در این جلسه احتمالا نام جدیدی برای آن تعیین می‌شود که یک نام به حروف یونانی خواهد بود.