سرپرست سابق تامین اجتماعی در صفحه اینستاگرام خود در پاسخ به اینکه «اگر بیمه‌شده‌ای در اثر حادثه یا بیماری فوت کرد آیا حقوقی برای پدر و مادرش برقرار می‌شود؟» گفت: شرط برقراری حقوق این است که بیمه‌شده در زمان حیاتش درخواست «کفالت» پدر و مادرش را به علت این که آنها منبع مالی و درآمد ندارند و هزینه‌های زندگی‌شان را بیمه‌شده تامین می‌کند، داده باشد.
محمدحسن زدا افزود: اگر در زمان حیات بیمه شده، والدین تحت کفالت قرار گرفته باشند، حقوق بیمه شده متوفی به والدین تعلق می‌گیرد.
در قوانین تامین اجتماعی آمده است یکی از گروه‌هایی که می‌توانند تحت تکفل بیمه شدگان سازمان تامین اجتماعی قرار گیرند، والدین بیمه‌شدگان هستند که بنا به شرایطی به تبع آنها از خدمات این سازمان برخوردار می‌شوند. برای تحت پوشش قرار گرفتن والدین و برخورداری آنها از خدمات این سازمان، باید سن پدر ٦٠سال تمام و مادر ٥٥ سال تمام باشد.
به غیر از شرایط سنی، تامین معاش پدر و مادر به عهده بیمه شده باشد و از هیچ سازمانی مستمری دریافت نکنند یا به تشخیص کمیسیون پزشکی موضوع ماده ٩١ این قانون از کارافتاده باشند. همچنین، در زمان ارائه تقاضای کفالت برای والدین، آنها بیمه شده سازمان تامین اجتماعی نباشند.
بر اساس قانون، والدین بیمه شده نباید برای تحت پوشش قرار گرفتن، مشمول سایر صندوق‌های بیمه و بازنشستگی از نظر پرداخت حق بیمه یا کسور بازنشستگی یا دریافت حقوق و مستمری باشند.
شروط دریافت مستمری توسط بازماندگان بیمه‌شده متوفی
به طور کلی در ماده ۸۳ قانون تامین اجتماعی، قانونگذار برای هر یک از بازماندگان واجد شرایط بیمه شده یا مستمری بگیر متوفی به جهت مشخص شدن میزان مستمری مربوطه، سهام تعیین کرده است. بر این اساس همسر بیمه شده متوفی ۵۰درصد و هریک از فرزندان واجدشرایط (اعم از دختر و پسر) از ۲۵ درصد مزایای مستمری مربوطه برخوردار و درصورتی که پدر و مادر را از دست داده باشند، میزان مستمری آنان دوبرابر خواهد شد. همچنین سهم هریک از والدین تحت تکفل بیمه شده متوفی معادل ۲۰ درصد میزان مستمری مربوطه است و در هر حال بازماندگان بیمه شده از ۱۰۰ درصد مستمری بازماندگان متوفی استفاده خواهند کرد.
به عنوان مثال اگر دریافتی بازنشسته‌ای شش میلیون تومان و دارای یک همسر و دو فرزند واجد شرایط قانونی باشد درصورت فوت بازنشسته مذکور، ۵۰ درصد سهم مستمری مربوطه (مبلغ سه میلیون تومان) به همسر و ۲۵ درصد سهم مستمری مذکور به هریک از فرزندان واجدشرایط (هر یک به مبلغ یک میلیون و پانصد هزار تومان) پرداخت خواهد شد. چنانچه بازنشسته مذکور صرفا دارای یک فرزند اناث واجدشرایط به منظور بهره مندی از مزایای مستمری مربوطه باشد، عین مبلغ مستمری حین الفوت(۶میلیون تومان) به ایشان پرداخت می شود.
مطابق ماده ۸۰ قانون تامین اجتماعی بازماندگان واجد شرایط بیمه‌شده متوفی در یکی از حالات زیر استحقاق دریافت مستمری بازماندگان را خواهند داشت:
۱-در صورت فوت بیمه‌شده بازنشسته (بند ۱ ماده ۸۰ قانون)
۲-در صورت فوت بیمه‌شده ازکارافتاده کلی مستمری‌بگیر (بند ۲ ماده ۸۰ قانون)
۳-در صورت فوت بیمه‌شده‌ای که در ده سال آخر حیات خود حداقل حق بیمه یک سال کار، مشروط بر اینکه ظرف آخرین سال حیات حق بیمه ۹۰ روز کار را پرداخت کرده باشد (اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون).
۱-۳) چنانچه بیمه‌شده فاقد شرایط مقرر در این بند باشد ولی حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه را قبل از فوت پرداخت کرده باشد (تبصره ۲ اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون).
۲-۳) درصورتی‌که بیمه‌شده متوفی فاقد شرایط مقرر در این بند بوده لیکن دارای سابقه پرداخت حق بیمه بین ده تا بیست سال باشد (تبصره ۳ اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون).
۳-۳) درصورتی‌که بیمه‌شده متوفی فاقد شرایط مقرر در این بند بوده لیکن دارای سابقه پرداخت حق بیمه بین یک تا ۱۰ سال باشد (قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده‌اند).
۴- در مواردی که بیمه‌شده در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای فوت کند (بند ۴ ماده ۸۰ قانون) بازماندگان واجد شرایط مستحق دریافت مستمری خواهد بود.