زنگ هشدار بی‌آبی در کشور به صدا درآمده است و استان‌های تهران، هرمزگان و خراسان رضوی بیشترین میزان کم‌آبی را دارند. دومین سال کم‌بارش در 50 سال گذشته، امسال برای تهران ثبت شده و همین موضوع سطح هشدار صرفه‌جویی در مصرف آب را افزایش داده است. عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب، در نشست خبری به موضوع کم‌آبی در کشور و بخصوص در تهران پرداخت و از کاهش قابل‌توجه آب سدهای تأمین‌کننده آب در این شهر خبر داد.
به گفته سخنگوی صنعت آب، سد لار با 11 میلیون مترمکعب، فقط یک‌درصد پرشدگی، سد لتیان با 8 میلیون مترمکعب 10 درصد پرشدگی، سد ماملو با 29 میلیون مترمکعب 12 درصد پرشدگی و سد امیرکبیر با 11 میلیون مترمکعب 6 درصد پرشدگی دارند.
وی افزود: «بارش‌های سال‌آبی جاری تهران در 50 سال گذشته، دومین رتبه کم‌بارشی را به‌خود اختصاص داده و به تبع آن، وضعیت ورودی آب به سدها با کاهش قابل‌توجه مواجه شده و اکنون ذخایر آبی سدهای تهران اصلاً مناسب نیست.»
سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه «مدیریت مصرف آب تنها راهکار عبور از شرایط کم‌آبی فعلی است»، گفت: «درحال حاضر در تهران یک مقدار افت فشار آب بعد از ساعت 12 شب اعمال می‌شود، اما قطعی‌های موردی آب، فعلاً برنامه‌ریزی شده نیست؛ اگر اصلاحی در کاهش مقادیر مصرف آب در تهران نشود، ناچار به این اتفاقات هستیم.»
کاهش 37 درصدی بارش‌ها
سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه «بارش‌های سال آبی جاری تا 21 اسفند به 101.1 میلیمتر رسیده»، گفت: «مقدار بارش‌ها در مدت مشابه به‌صورت میانگین در درازمدت 57 ساله بالغ بر 159.7 میلیمتر بوده که مقایسه این رقم با بارش‌های سال‌آبی جاری از افت 37 درصدی بارش‌ها حکایت دارد.»
وی ادامه داد: «سازمان هواشناسی بنا به وظیفه خود، هر مقدار بارش حتی در حد یک تا 2 میلیمتر را هم با عنوان شروع بارش‌ها یا ورود سامانه‌های بارشی اعلام می‌کند، درحالی که این بارش‌ها اغلب به رواناب منجر نمی‌شود.»
بزرگ‌زاده تصریح کرد: «تنها استانی که بارش‌های بیش از نرمال در سال آبی جاری داشته، استان گیلان بوده و بارش‌های مازندران و زنجان نرمال است؛ بجز این سه استان، بارش‌ها در 28 استان دیگر زیر نرمال است.»
وی افزود: «در خوشبینانه‌ترین پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی، بارش‌های فروردین و اردیبهشت نرمال است که جبران‌کننده کم‌بارشی پاییز و زمستان نخواهد بود.»
کاهش بارگذاری اراضی کم‌بهره
سخنگوی صنعت آب با اشاره به پیش‌بینی وضعیت بارش‌ها در بهار گفت: «طبق پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی، بارش‌های فروردین و اردیبهشت نرمال است که جبران‌کننده کم‌بارشی پاییز و زمستان نخواهد بود.» سخنگوی صنعت آب از فعال‌شدن کمیته‌های سازگاری با کم‌آبی در تمامی استان‌ها خبر داد و گفت: «در بسیاری از نقاط کشور جایگزینی منابع زیرزمینی با این حجم از افت بارش‌ها امکان‌پذیر نیست. اصلی‌ترین راهکار، مدیریت مصرف و کاهش بارگذاری‌هاست.»
وی ادامه داد: «در بحث کشاورزی، در استان‌هایی مثل خوزستان به‌هیچ‌وجه نباید برنج کشت شود، باید برای تمامی استان‌ها بویژه اصفهان و خوزستان، بر‌اساس میزان منابع آبی در اختیار، الگوی کشت مشخص تعریف شود.»
بزرگ‌زاده تصریح کرد: «حدود 2 میلیون هکتار اراضی کم‌بهره‌ور در کشور داریم که باید کاهش بارگذاری را از این اراضی کم‌بهره‌ور شروع کنیم و با تخصیص درست آب به اراضی با بهره‌وری بیشتر، به‌گونه‌ای عمل کنیم که امنیت غذایی دچار خدشه نشود.»
سخنگوی صنعت آب از تکلیف برنامه هفتم برای بازنگری در طرح‌های آبی خبر داد و گفت: «این بازنگری در تمامی طرح‌ها آغاز شده و با شرایط جدید، طرح‌ها بازنگری می‌شوند.»
سخنگوی صنعت آب در ادامه بر بازنگری در طرح‌ها متناسب با تغییر اقلیم تأکید کرد و گفت: «قانونگذار موظف کرده همه طرح‌ها متناسب با تغییر اقلیم بازنگری شود لذا این مهم باید موردتوجه قرار گیرد.»
بزرگ‌زاده از بازنگری در طرح‌های وزارت نیرو متناسب با تغییر اقلیم خبر داد و گفت: «طرح‌ها متناسب با این امر تغییرات خواهند داشت.»
وی کیفیت آب را خط قرمز وزارت نیرو دانست و ادامه داد: «نمی‌توانیم آب کم کیفیت را وارد شبکه کنیم.»
برخورد با مشترکان پرمصرف
سخنگوی صنعت آب درباره برخورد با مشترکان پرمصرف گفت: «طرح برخورد با مشترکان بدمصرف آب در صورت تداوم رفتار با جدیت دنبال می‌شود. البته در آب شرب نمی‌توان رفاه مشترکان را نادیده گرفت.
با این حال با اعمال طرح‌هایی نسبت به تغییر رفتار مشترکان بدمصرف اقدام شده است.»
بزرگ‌زاده خاطرنشان کرد: سال گذشته ۱۳ میلیارد مترمکعب ورودی آب داشتیم امسال این رقم ۹.۵ میلیارد مترمکعب است و خروجی‌ها کاهش یافته و 3.۵ میلیارد متر مکعب (۵ درصد) عقب هستیم.
وی درباره احتمال جیره‌بندی آب در تابستان ۱۴۰۴ گفت: «به‌دنبال این هستیم که جیره‌بندی نداشته باشیم، چون هم به رفاه مردم و هم به شبکه آسیب وارد می‌شود، زیرا اگر آب در ساعاتی قطع شود مردم آب را ذخیره و سپس دور می‌ریزند با اینکه تخلیه و پر شدن آب به شبکه آسیب وارد می‌کند.»
طلب حقابه هیرمند
سخنگوی صنعت آب درباره آخرین وضعیت رهاسازی آب هیرمند هم گفت: «امسال مقادیری از آب را دریافت کردیم که ناشی از بارش و سیلاب منطقه و کشور همسایه بود اما قابل توجه نبود، مقداری وارد شد و مدیریت کردیم. باید معاهده پیاده شود و انتظار داریم مطابق معاهده در سال‌های نرمال ۸۲۰ میلیون متر مکعب و در سال‌های غیرنرمال مطابق مفاد متناسب با بارش دریافتی داشته باشیم. مقام‌های افغانستان بارها اعلام کردند که به معاهده پایبندند، اما ما توقع داریم در عمل آن را ببینیم.»
سخنگوی صنعت آب گفت: «یکی از مواضع جمهوری اسلامی ایران و در صدر فهرست مطالبات این است که سد کمال‌خان به لحاظ فنی اصلاح شود تا امکان تخلیه سیلاب به صورت طبیعی ایجاد شود.»
