هرچند بازگشت «دونالد ترامپ» به کاخ سفید بار دیگر تل آویو را در پیگیری رویاهای خود علیه ایران امیدوار کرد اما ارزیابی نهادهای اطلاعاتی آمریکا از پیامد آنچه اسرائیل جستوجو میکند، چیزی نبود که مقامهای این رژیم را راضی کند.
این گفته مسعود پزشکیان که «اگر بزنید بازهم میسازیم» دست روی موضوعی گذاشته است که تصویرسازی خوبی از برندگان و بازندگان این میدان مناقشه دست میدهد. گزارش جدید ستاد کل مشترک ارتش و آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا پیشبینی کرده اسرائیل احتمالاً در ماههای آینده تلاش خواهد کرد تا اقدامات خاصی انجام دهد. این اقدامات خاص ممکن است برنامه تهران را برای چند هفته یا شاید چند ماه به تأخیر بیندازد اما براساس ارزیابی سازمانهای اطلاعاتی آمریکا، تنشها را در سراسر خاورمیانه تشدید میکند و احتمال بروز یک درگیری گسترده منطقهای را دوباره مطرح خواهد کرد.
گزارههای مطروحه در این گزارش عیان کننده واقعیاتی است که این روزها در موضعگیری مقامهای اسرائیلی نسبت به ایران پیداست. تصویری حول سیاستهای ناکام تل آویو در قبال ایران وجود دارد که در مواجهه با همه این مصایب راهی تازه برای مواجهه با تهران جستوجو میکند.
«والاستریت ژورنال» اما به نقل از دو منبع مطلع با پرده برداشتن از امید رهبران اسرائیل، به همراهی بیشتر ترامپ، تحلیل نهادهای اطلاعاتی آمریکا را مورد توجه قرار میدهد که در آن آمده است اسرائیل از دولت ترامپ خواهد خواست که از اقدامات خاص علیه ایران حمایت کند و تصور میکند که او به نسبت «جو بایدن»، رئیسجمهوری پیشین ایالات متحده، احتمال بیشتری دارد که به این اقدامات بپیوندد.
دومینوی ناتمام
این گزارش، راهکار تجویزی نتانیاهو را یادآور میشود که چیزی فراتر از اقدام سخت را جستوجو نمیکند و تنها روی گزینهای دست میگذارد که به زعم خود میکوشد دومینوی ناتمام برای امکان بقا را تصویر کند.
اما آنچه در گزارش نهادهای اطلاعاتی دولت ترامپ آمده است، راهکار نظامی چیزی نیست که در استراتژی مطلوب دولت او جایی داشته باشد. چه پاتک ماندگار تهران به حمله نظامی اسرائیل در دو عملیات تلافی جویانه، پیام مهمی هم برای اسرائیل و هم رقبای منطقهای ایران داشت که به جای استراتژی مهار، رویکرد تعامل را برگزینند. این را باید در کنار رایزنیهایی گذاشت که سیدعباس عراقچی پیش از حمله اسرائیل در پایتختهای عربی از سرگذراند و با تبیین پیامدهای واکنش فراگیر تهران به ماجراجوییهای اسرائیل دلایل کافی برای رهبران عربی فراهم کرد تا پای خود را از این معرکه بیرون بکشند و نسبت به سیاست فشار حداکثری دوباره ترامپ هم ملاحظات جدی داشته باشند. در چنین فضایی میتوان نسبت به گزارههای ادعایی واشنگتنپست هم تردید جدی داشت. این رسانه آمریکایی در گزارش جدید خود ادعا کرده که اسرائیل در نیمه اول سال ۲۰۲۵ و تا پیش از تابستان آینده به اقدامات خاص دست خواهد زد. ادعایی که «برایان هیوز»، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، در واکنش به آن گفته است «رئیسجمهوری ترامپ اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هستهای دست یابد. هرچند رئیسجمهوری ترجیح میدهد برای حل مسالمتآمیز مسائل با ایران مذاکره کند اما تا ابد منتظر نخواهد ماند».
ترامپ چه میخواهد؟
برخی تینک تنک های آمریکایی معتقدند ترامپ بر خلاف تمایل نتانیاهو برای پیگیری اقدام سخت، هشدارهای تهران را جدی گرفته است. ایران این قدرت خودکارکرد را در دو حمله جدی علیه اسرائیل به منصه ظهور رسانده است. بنابراین حالا واشنگتن در ممانعت از مواجهه با یک نبرد فراگیر نظامی در منطقه سعی بر تکرار سیاست چماق و هویج دارد. سیاستی که بهواسطه آن با ایجاد شوک، ابزاری تنبیهی جهت قرار دادن ایران در یک موقعیت اضطراری سریع و در نتیجه تصمیمگیری برای مذاکره به سیاق مطلوب خود به وجود می آورد؛ به نظر میرسد دولت آمریکا در اجرای این سیاست، نیم نگاهی به «دکترین شوک» نائومی کلاین، اقتصاددان آمریکایی هم داشته تا با بیشترین سرعت ممکن، سریعترین عکسالعملها را پدیدار کند.این راهکاری است که «نائومی» معتقد است امکان خوبی به استفاده کنندگان از آن جهت تحقق خواسته هایشان میدهد.
صدای واحد ایران
بنابراین وقتی در چنین شرایطی پزشکیان میگوید «اگر بزنید باز میسازیم»؛ اشارهای به این واقعیت دارد که در جهان آنارشیک و شرورانهای که ترامپ سعی بر چینش آن دارد، ایران بهتر از سابق میتواند پاسخ دهد و این پاسخ یا واکنش در مصادیقی همچون پاسخ همه جانبه به هر حملهای و بازیابی فوری توان هستهای در کوتاه مدت با تکیه بر دانش بومی خود را نشان خواهد داد.
با این همه در این بزنگاه دیپلماسی دولت چهاردهم، ورود به یک مذاکره از جایگاه برابر برای حل وفصل پرونده هستهای در کنار مأموریت مهم بیاثرسازی و برطرفکردن تحریمها، تأمین صلح و امنیت در همکاری با همسایگان و تعامل سازنده با دیگر بازیگران عرصه بینالملل برای کاستن از تعارضات را در فهرست اهداف خود قرار داده است. در چنین شرایطی ضرورت پاسخ به تجاوزات رژیم صهیونیستی و در عین حال جلوگیری از دستیابی تلآویو به خواست توسعه جنگ نیازمند اقدامات و موضعگیریهای هوشمندانهای است که ایران نشان داده برای آن از آمادگی کافی بهرهمند است.
ناگفته پیداست شنیده شدن صدای واحد از ایران و تقویت انسجام درونی در هنگامه مواجهه با تنشهای بیرونی مهمترین ضرورتی است که به نظر میرسد دولت پزشکیان به عنوان دولت مبدع گفتمان وفاق ملی بهخوبی از عهده آن برآمده است.