دونالد ترامپ از اولین روز دور جدید ریاست جمهوری خود، با صدور مجموعه‌ای از فرمان‌های اجرایی درباره مهاجرت، راه را برای اخراج گسترده مهاجران بدون مدرک هموار کرده است.
ترامپ در قالب ۲۱ فرمان تلاش کرده است بخش‌هایی از نظام اداری مهاجرت آمریکا، ازجمله نحوه رسیدگی به پرونده مهاجران و مسیر اخراج آنها را تغییر دهد.
کاخ سفید بعضی از این تغییرات را به صورت عمومی اعلام کرده است. روز جمعه، سخنگوی جدید کاخ سفید، تصاویری از پروازهای هواپیماهای ترابری نیروی هوایی ایالت متحده برای اخراج مهاجران را در شبکه‌های اجتماعی هم‌رسان کرد.
در حالی که ترامپ وعده «اخراجهای انبوه» و بازداشت مهاجران را داده، هنوز دقیقا مشخص نیست چه میزان از این برنامه‌ها در حال اجرا هستند.
در اینجا به تعدادی از مهم‌ترین اقدامات ترامپ در زمینه مهاجرت، در هفته اول ریاست جمهوری او می‌پردازیم و آنها را با سیاست‌های پیشین مقایسه می‌کنیم.
اخراج مهاجران
هسته اصلی سیاست‌های مهاجرتی ترامپ، بیرون کردن مهاجران غیرقانونی از آمریکا است. او برای این کار وعده «اخراجهای انبوه» داده است.
برای عملی کردن این وعده، وزارت دفاع گفته است برای اخراج بیش از ۵۰۰۰ نفر که از سوی گشت‌های مرزی در سن دیه‌گو در کالیفرنیا و آل پاسو در تگزاس دستگیرشده‌اند، هواپیماهای نظامی در اختیار خواهد گذاشت.
آمار اداره مهاجرت و گمرک ایالات متحده (آیس) نشان می‌دهد تا روز چهارم ریاست جمهوری ترامپ، بیش از هزار نفر از کشور اخراج شده‌اند.
ترامپ همچنین محدوده اخراج سریع مهاجران بدون مدرک را گسترش داده است و سیاست دوره اول ریاست جمهوری خود را که در دوره بایدن لغو شده بود، دوباره به اجرا گذاشته است.
پیش از این اخراجهای سریع تنها در محدوده ۱۰۰ مایلی (۱۶۰ کیلومتری) مرزهای بین‌المللی آمریکا انجام می‌شد و شامل کسانی بود که هنوز درخواست پناهندگی نکرده بودند یا نتوانسته بودند دلیل قانونی برای پناهندگی ارائه دهند.
با تغییرات جدید ترامپ، این نوع اخراج‌ها می‌تواند در هر نقطه‌ای از آمریکا انجام شود و شامل تمام مهاجران غیرقانونی و بدون مدرک مهاجرتی می‌شود که نتوانند ثابت کنند بیش از دو سال در کشور بوده‌اند.
اخراج مهاجران صرفا محدود به دوران ترامپ نیست.
دولت بایدن هم مهاجران را اخراج می‌کرد. در آخرین سال دوره ریاست جمهوری بایدن، ۲۷۱ هزار مهاجر به ۱۹۲ کشور اخراج شدند. این رقم معادل ۷۴۰ مهاجر در روز بود و میزان فعلی اخراج‌ها در دوره جدید ترامپ کمی بالاتر از این رقم است.
بر اساس ارقام موسسه سیاست‌های مهاجرتی، بایدن در چهار سال ریاست جمهوری خود، در مجموع یک و نیم میلیون نفر را اخراج کرد. این تعداد تقریبا معادل اخراج‌هایی است که ترامپ در دور اول ریاست جمهوری خود انجام داد.
این تعداد از میزان اخراج‌ها در دوره اول باراک اوباما که به ۲/۹ میلیون نفر رسید، کمتر بود.
تقویت مرز آمریکا و مکزیک
پنتاگون روز چهارشنبه گذشته خبر داد که ۱۵۰۰ نیروی فعال نظامی ارتش آمریکا در مرز جنوبی این کشور مستقرشده‌اند. به گفته مقام‌های دولتی این تعداد علاوه بر ۲۵۰۰ نیروی نظامی فعالی است که پیش از این در آنجا مستقر بودند. به این ترتیب میزان حضور ارتش در این نواحی ۶۰ درصد افزایش داشته است.
رابرت سالسس، سرپرست وزارت دفاع گفته است که این نیروها با هلیکوپتر به گشت‌های مرزی زمینی کمک خواهند کرد. آنها همچنین در ساخت دیوارها و محافظ‌هایی که مانع ورود مهاجران می‌شوند، نقش خواهند داشت.
سالسس گفت «این تازه آغاز کار است» و ممکن است نیروهای بیشتری هم به مناطق مرزی فرستاده شوند.
مقام‌های رسمی گفته‌اند که ماموریت‌های مرزی دیگری هم در حال برنامه‌ریزی است اما جزئیات آن را اعلام نکرده‌اند.
بایدن هم نیروهای نظامی را برای کمک به گشت مرزی در این مناطق به کار گرفت. این روند قبل از انقضای «بند ۴۲» اجرا شد که فرمانی مرتبط با بهداشت عمومی بود و از آن برای اخراج سریع مهاجران غیرقانونی در دوران همه‌گیری کووید ۱۹ استفاده شد.
عبور غیرقانونی از مرز در سال آخر ریاست جمهوری بایدن به شکل قابل‌توجهی کاهش پیدا کرد. در ماه دسامبر سال ۲۰۲۴ حدود ۴۷ هزار مورد بازداشت مهاجران ثبت شد که نسبت به حدود ۲۵۰ هزار بازداشت در دسامبر سال ۲۰۲۳، کاهش قابل توجهی داشت.
تعداد متوسط اخراج‌ها در دوره بایدن از میانگین ماهانه دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، پیش از همه‌گیری کووید-۱۹، کمتر است. به‌عنوان مثال، در ماه مه ۲۰۱۹، ماموران گشت مرزی ۱۳۲ هزار و ۸۰۰ مورد برخورد با مهاجران را ثبت کردند.
توقف رسیدگی به پرونده مهاجران و پناهجویان
ترامپ در یک فرمان اجرایی ورود تمام مهاجران بدون مدرک به آمریکا را تعلیق کرده و به ماموران گشت مرزی دستور داده است افراد را بدون بررسی درخواست پناهندگی از مرز بازگردانند.
تا پیش از این فرمان، مهاجران می‌توانستند به مرز آمریکا بروند و حق قانونی داشتند که تقاضای پناهندگی بدهند.
در ماه ژوئن سال ۲۰۲۴، بایدن هم فرمانی اجرایی در این زمینه صادر کرد که بر اساس آن حق درخواست پناهندگی را برای کسانی که نقطه ورود آنها مرزهای رسمی کشور نبود یا وقت قرار رسمی برای بررسی پرونده‌شان نداشتند، به صورت موقت لغو شد. در ماه سپتامبر محدودیت‌های بیشتری برای پناهجویان وضع شد.
ترامپ در آغاز دور دوم خود طرح اسکان مجدد پناهندگان در آمریکا را لغو کرده است. در دوره بایدن در سال ۲۰۲۴، آمریکا ۱۰۰ هزار پناهنده را پذیرفت که بالاترین رقم از سال ۱۹۹۵ بود.
ترامپ یکی از طرح‌های بزرگ دوران بایدن را که اجازه می‌داد هر ماه تا ۳۰ هزار مهاجر از کشورهای کوبا، هائیتی، نیکاراگوئه و ونزوئلا به صورت هوایی و به دلایل بشردوستانه وارد آمریکا شوند، لغو کرد.
سیاست دور اول ریاست جمهوری ترامپ که با عنوان «در مکزیک بمانید» شناخته می‌شد، در این دوره هم اجرا خواهد شد. این قانون پناهجویان غیر مکزیکی را مجبور می‌کند تا پیش از تصمیم‌گیری نهایی در مورد پرونده درخواست پناهندگی‌شان، در مکزیک بمانند. در دور اول ترامپ این قانون مانع از ورود ۷۱ هزار نفر شد.
این قانون مناقشه‌برانگیز اغلب مورد انتقاد طرفداران حقوق مهاجران قرار می‌گرفت. آنها می‌گفتند این مهاجران تا ماه‌ها در مکزیک بلاتکلیف می‌ماندند و گاه طعمه گروه‌های تبهکار می‌شدند.
برآورد می‌شود که ۳/۶ میلیون پرونده معوقه در دادگاه‌های مهاجرت آمریکا در صف رسیدگی قرار دارد و مهاجران اغلب باید سال‌ها منتظر بمانند. بسیاری با این سوال روبرو هستند که آیا هرگز به پرونده آنها رسیدگی خواهد شد یا نه.
ترامپ از زمان روی کار آمدن چندین مقام بالا رتبه در دادگاه‌های مهاجرتی را اخراج کرده است و این اخراج‌ها احتمالا بر روند رسیدگی به پرونده‌ها تاثیر خواهد داشت.
لغو وقت‌های از پیش تعیین‌شده مهاجران
یکی از تغییرات بزرگی که به محض روی کار آمدن ترامپ مشاهده شد، لغو تمام قرارهای از پیش تعیین‌شده مهاجران بود که از طریق اپلیکیشن اداره مرزداری و گمرک ایالات‌متحده (سی‌بی‌پی وان) رزرو شده بود. مهاجران می‌توانستند با استفاده از این اپلیکیشن برای ملاقات با ماموران گشت مرزی آمریکا وقت بگیرند.
اپلیکیشن سی‌بی‌پی وان در دوره ریاست جمهوری بایدن راه‌اندازی شد و هدف از آن نظم بخشیدن به روند درخواست مهاجرانی بود که به دلیل نگرانی از دستگیر شدن فرار کرده بودند.
از زمان توقف فعالیت این اپلیکیشن، حدود ۳۰ هزار نفر در داخل مرز مکزیک بلاتکلیف مانده‌اند. قرارهای تمام کسانی که وقت قبلی گرفته بودند لغو شده است.
بر اساس آمارهای دولتی تخمین زده می‌شود که حدود ۲۷۰ هزار مهاجر در مرز مکزیک در انتظار بودند تا بتوانند از طریق این اپلیکیشن وقت بگیرند.
این اقدام موجب نگرانی شدید مهاجرانی شده است که بعد از سفرهای طولانی خود را به مرز رسانده‌اند و ماه‌ها منتظر مانده‌اند تا بتوانند از طریق این برنامه وقت بگیرند.
مدافعان حقوق مهاجران می‌گویند با حذف این اپلیکیشن دیگر مسیری عملی برای محافظت از مهاجرانی که قصد ورود دارند، باقی نمانده است.
اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا شکایتی حقوقی علیه تعطیلی این اپلیکیشن تنظیم کرده است.
ساخت سرپناه‌هایی برای مهاجران در مکزیک
بعد از فرمان‌های اخراج ترامپ، مکزیک در انتظار ورود جمعیت بالای مهاجران به مرزهای این کشور است و شروع به ساخت چادرهای بسیار بزرگ در ۹ شهر مرزی خود کرده تا امکان اقامت موقت مهاجران را فراهم کند.
انریکه لیکن، مقام شهرداری سیوداد خوارز، شهر هم‌مرز با آل پاسو، به خبرگزاری رویترز گفت که این پناهگاه‌ها می‌تواند هزاران نفر را در خود جا دهد و احتمالا در روزهای آینده آماده بهره‌برداری خواهد شد. او تلاشی را که صرف ساخت این سرپناه‌ها شده، بی‌سابقه خواند.
در این پناهگاه‌ها غذا و خدمات پزشکی به مهاجران ارائه خواهد شد و به آنها کمک خواهد شد که مدارک تشخیص هویت دریافت کنند. ناوگانی از اتوبوس‌ها هم در این مکان‌ها حاضر خواهند بود تا مکزیکی‌ها را به شهرهای خود برگردانند.
این برنامه بخشی از طرح گسترده‌تری است به نام «مکزیک شما را در آغوش خواهد کشید». این برنامه‌ای است که دولت مکزیک دولت برای استقبال از شهروندان اخراج‌شده از آمریکا و کمک به بازگشت و ادغام دوباره آنها در کشورشان اجرا می‌کند.
بقیه کشورهای منطقه مانند گواتمالا هم تلاش‌های مشابهی برای جذب مجدد شهروندانشان که از آمریکا اخراج شده‌اند، در پیش گرفته‌اند.
اما برخی نگران هستند که مکزیک و کشورهای دیگر آمادگی لازم برای روبرو شدن با سیل مهاجران در حال برگشت را نخواهند داشت.
بسیاری از این مهاجران از ناآرامی‌های سیاسی یا خشونت در کشورهای خود فرار می‌کنند و این سوال مطرح است که آیا بازگشت به کشور برایشان امن خواهد بود.
گسترش اختیارات اداره مهاجرت و گمرک
بعضی از فرمان‌های اجرایی ترامپ به قصد گسترش اختیارات اداره مهاجرت و کمک برای دستگیری و بازداشت مهاجران غیرقانونی در خاک آمریکا صادر شده است.
یکی از این فرمان‌ها یک دستورالعمل قدیمی را لغو می‌کند که یورش‌های مهاجرتی را در مناطقی که «حساس» محسوب می‌شدند، مانند مدارس، بیمارستان‌ها و کلیساها، ممنوع کرده بود.
فرمان دیگر خواهان گسترش برنامه‌ای می‌شود که به اداره مهاجرت اجازه می‌دهد وظایف خود را به نیروهای پلیس دولتی و محلی واگذار کند.
هنوز مشخص نیست از روزی که ترامپ دوره جدید خود را شروع کرده است، چند یورش برای بازداشت مهاجران صورت گرفته است.
شهرهای بزرگ خود را برای یورش‌های بزرگی که ترامپ وعده‌اش را داده بود، آماده می‌کنند اما منابعی به رسانه‌های آمریکایی گفته‌اند که تا این جای کار اداره مهاجرت فقط عملیات معمول خود را انجام داده است.
کارولین لیوت، سخنگوی کاخ سفید، گفت که در روز پنجشنبه گذشته ۵۳۸ نفر دستگیر شده‌اند.
برای مقایسه، اداره مهاجرت و گمرک در سال گذشته، ۱۴۹هزار و ۷۰۰ نفر را در دستگیر کرد که معادل روزانه ۴۰۹ نفر بود.