با توجه به تورم و مشکلات اقتصادی سال های اخیر که منجر به کاهش قدرت خرید جامعه شده است؛ اصنافی مثل فروشندگان کفش و پوشاک اقبال بیشتری به برگزاری حراج های آخر فصلی با هدف رونق بخشی به بازار و کم کردن مدت زمان برگشت سرمایه خود دارند که همین مسئله آخر فصل‌ها را تبدیل به مقطع زمانی جذابی برای خرید این کالا ها توسط مردم کرده است. با توجه به فرا رسیدن آخرین روزهای فصل پاییز سری به تعدادی از بازارهای پوشاک و کفش در مشهد زدیم تا وضعیت را به صورت میدانی بررسی کنیم.
خلوتی سرچراغ !
حدود ساعت ۱۷ به یکی از خیابان های پر تردد و سرشار از پاساژهای مختلف رفتیم. با این که هوا هم سرد نبود به ندرت می شد مغازه ای را دید که مشتری داخل آن باشد و زمانی که وضعیت مغازه های حاشیه خیابان با دکورهای آن چنانی و ابعاد بزرگ این گونه بود، می شد حدس زد که در داخل پاساژها هم هیچ پرنده ای پر نمی زند! حدسی که پس از ورود به تعدادی از این پاساژها به صحت آن پی بردیم و حتی با مغازه هایی در این پاساژ ها روبه رو شدیم که در مهم ترین زمان فروش‌شان یا به قول قدیمی تر ها "سر چراغ" بسته بودند! یک به یک مغازه های مختلف را که عموما هم از صنف پوشاک و کفش هستند از نظر گذراندم؛ همگی به اتفاق خالی از مشتری! نکته دیگر اما این بود که مغازه ها تقریبا یکی در میان پوسترهای حراج آخر فصلی را به شیشه مغازه هایشان چسبانده بودند و اگر مستقیم از واژه «بلک فرایدی» استفاده نکرده بودند اما سعی کرده بودند تا با کلمه جمعه بازی کنند و این گونه از تصور مردم نسبت به حراج های آخرسالی معروف در خارج از کشور استفاده کنند؛ مثلا یکی با استفاده از واژه "آبی" که در نام فروشگاهش بود برای این حراج نام "جمعه آبی" را استفاده کرده بود و دیگری که یکی از برند های داخلی تولید کفش بود وعده تا ۶۰ درصد تخفیف را با عنوان جمعه طلایی مطرح کرده بود. البته که دامنه این مدل تبلیغات صرفا منحصر به فروشگاه‌های کفش و پوشاک نبود و حتی یک مغازه فروش زعفران هم با عنوان "بلک فرایدی" دست به حراج ۵۰ درصدی زده بود!
۵۰ درصد باد هوا!
وارد یکی از فروشگاه های معروف این خیابان شدم که تابلوهای بزرگی را هم مبنی بر تخفیف ۵۰ درصدی پشت شیشه قرار داده بود. فروشگاه بسیار بزرگی که تقریبا همه مدل پوشاک داشت؛ از انواع تی شرت و شلوار گرفته تا کاپشن و پافر و حتی بوت و نیم بوت. از ظاهر کالاها به نظر می رسید که کیفیت قابل قبولی داشته باشند اما چشمم که به برچسب قیمت ها افتاد مغزم از این قیمت های بالا سوت کشید! یک کاپشن تقریبا ساده را حدود ۶ میلیون تومان و یک شلوار جین را حدود ۴ میلیون تومان قیمت زده بودند! به سمت یکی از فروشندگان رفتم و از تبلیغات ۵۰ درصد تخفیف پشت شیشه از او سوال کردم که به من پاسخ داد: "همه قیمت های روی برچسب نصف می شود." با این اوصاف انگار کاپشن ۳ میلیون تومان می شد و شلوار هم ۲ میلیون تومان؛ قیمت هایی که احتمالا برای یک کاپشن خیلی خوب و یک شلوار عالی بدون تخفیف ۵۰ درصدی هم به صورت عادی در بازار موجود است، همین باعث شد تا این تخفیف ها به نظرم غیرواقعی جلوه کند و البته خروج دست خالی تمام مردم از این مغازه هم مزید بر علت شد تا همین نتیجه را بگیرم. در ادامه به فروشگاه دیگری که متعلق به یکی از برند های نسبتا معروف فروش پوشاک چرمی بود در خیابان دیگری رفتم. قیمت های عجیب و غریب کلاه، کفش و کیف های چرمی را از نظر گذراندم تا به رگال کاپشن های چرمی رسیدم که هر کدام دارای دو اتیکت سفید رنگ شامل قیمت قدیم و یک برچسب به رنگ نارنجی که بیانگر قیمت دارای تخفیف بود. در این فروشگاه یک کاپشن چرمی را ۲۱ میلیون و ۹۹۵ هزار تومان قیمت زده بودند که در حراج «بلک فرایدی» و با تخفیف حدود۵۰ درصدی قیمت آن به حدود ۱۱ میلیون تومان رسیده بود! نکته جالب و تکراری این جا هم همین بود که باز هم مردم خریدی نمی کردند و عملا این فروشگاه هم به یک نمایشگاه تبدیل شده بود.
نه به «بلک فرایدی»!
رئیس اتحادیه پوشاک مشهد درباره تخفیف های آخر پاییز به "خراسان رضوی" می گوید: حداقل مشهد را می توانم به شما بگویم که ما چیزی با عنوان «بلک فرایدی» نداریم اما مجوز حراج و فروش فوق العاده را هر روزه برای درخواست کنندگان صادر می کنیم و اگر کسی با عنوان «بلک فرایدی» اقدام به فروش کند اداره اماکن باید با آن ها برخورد کند البته که پیش از این از طرف اتحادیه اطلاع رسانی به واحدها صورت گرفته بود که از این عنوان استفاده نکنند. لسان طوسی با اشاره به تخفیف‌های غیر واقعی برخی از فروشگاه ها تاکید می کند: ما تخفیف را فقط تا ۵۰ درصد داریم و هر واحد صنفی که بالاتر از این مقدار تخفیف زده باشد قطعا بدون مجوز است. با توجه به این که صنف پوشاک صنف آسیب پذیری است فروشندگان مجبورند که برای پاس کردن چک ها و جایگزینی اجناس با جنس های فصل آینده اقدام به فروش فوق العاده فصلی کنند؛ اگر برای این حراج ها از ما مجوز گرفته باشند همه اجناس و صورت حساب ها توسط کارشناسان ما بررسی شده و مردم می‌توانند مطمئن باشند که تخفیف ها واقعی است. همچنین ما از ابتدای پاییز امسال تا الان ۶۷ مورد مجوز فروش فوق العاده صادر کرده ایم.
مدیر بازرسی و نظارت اصناف استان هم درباره مجوز تخفیف های فصلی در مصاحبه با "خراسان رضوی" می گوید: طبق قانون فروشگاه ها فقط سالی ۴ مرتبه و هر بار به مدت حداکثر یک ماه می‌توانند برای دریافت مجوز جشنواره یا فروش فوق العاده اقدام کنند و این مجوز هم بر اساس فاکتور های خرید صادر می شود و متقاضی باید کالا را به همراه خود به اتحادیه ببرد و بر اساس همان کالا نرخ بگیرد و اگر تمام محصولات تخفیف دارد باید همه را دانه دانه ببرد و نرخ بگیرد. صیادی با اشاره به پایش بازار توسط بازرسان اصناف می گوید: ما از ابتدای آذر با ۷ تیم در صبح و دو تیم در بعد از ظهر برای بررسی تخفیف ها و حراج های غیر واقع ورود کرده ایم که تاکنون بیش از ۲۰۰ واحد صنفی فقط در همین موضوع بازرسی شده اند و در ابتدای همین هفته هم یک واحد صنفی فعال در حوزه پوشاک در بولوار سجاد مشهد به علت تخلفاتی مثل گران فروشی و درج نکردن قیمت پلمب شد.