طی ماه‌های گذشته در مورد واردات خودروهای کارکرده صحبت‌های متعددی مطرح شده؛ برخی مخالف این امر و گروهی هم با هدف آرامش نسبی و تنوع‌دهی به بازار، واردات خودروهای کارکرده را ضروری می‌دانند. این مسائل درحالی مطرح است که اوایل هفته جاری توسط هیأت وزیران، شرایط و ضوابط جدید واردات انواع خودروهای سواری نو و کارکرده ابلاغ شد.
در این خصوص گفت‌و‌گوی «ایران» با مهدی ضیغمی، مدیر طرح واردات خودروی وزارت صمت را در ادامه می‌خوانید.
در حال حاضر واردات خودروهای کارکرده چه روندی را طی می‌کند؟
در آخرین روزهای فعالیت دولت سیزدهم، موضوع واردات خودروهای کارکرده، ابلاغ شد. برای اینکه این موضوع اجرایی شود، تاکنون 20 جلسه برگزار شده اما به جهت مسائل و چالش‌های متعددی که این حوزه دارد، هنوز وارد فاز اجرا نشده است؛ البته وزارت صمت در تلاش بوده که در اسرع وقت مسائل را حل کند تا واردات خودروهای کارکرده به نحو درستی اجرایی شود. بدین ترتیب چالش‌هایی که این حوزه دارد، تنها مربوط به وزارت صمت نیست و سایر ارگان‌ها هم باید همراهی کنند.
وزارت صمت در تأخیر پیش آمده در نهایی شدن مدل اجرای واردات خودروهای کارکرده مقصر نیست، چرا که خیلی دیرهنگام این امر ابلاغ شده است.
می‌توان انتظار داشت که برای سال‌جاری شاهد واردات خودروهای کارکرده باشیم؟
واردات خودروهای کارکرده چند موضوع دارد که باید سازکار آن مشخص شود. به عنوان نمونه دزدی بودن خودروهای کارکرده یکی از این موضوعات است که راهور باید در این بخش تصمیم‌گیری کند و برای دیگر چالش‌هایی که در این خصوص وجود دارد نیز باید راهکارهای مناسب اتخاذ شود که در جلسات مختلف در حال پیگیری آنها هستیم.
اصلاحیه آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده تهیه شده و به نظر می‌آید تا قبل از شروع سال 1404شاهد واردات این خودروها باشیم. براین اساس پس ازمدت‌ها قفل واردات خودروهای کارکرده می‌شکند. تصور بنده این است که واردات خودروهای کارکرده در چند مرحله اتفاق بیفتد؛ بعید است که مانند خودروهای صفر کیلومتر، واردات خودروهای کارکرده انجام شود.
با توجه به جلسات و نشست‌های تخصصی‌ای که برای واردات خودروهای کارکرده برگزار شده، قیمت خودروهای وارداتی کارکرده نسبت به خودروهای صفر کیلومتر داخلی چگونه پیش‌بینی می‌شود؟
این موضوع به نرخ ارز بستگی دارد. خودروهای ساخت داخل از ارز نیمایی بهره‌مند می‌شوند و سایر خودروها (به عنوان نمونه مونتاژی) از ارز حاصل از صادرات غیرنفتی وغیرپتروشیمی استفاده می‌کنند که نرخ این نوع ارز حدود چند درصد ارزان‌تر از ارز بازار آزاد است. برای همین اگر این نرخ افزایش پیدا کند، قیمت خودروهای وارداتی از هر نوع افزایش خواهد یافت. با توجه به اینکه خودروهای سه الی پنج سال کارکرد، نرخ نسبتاً پایینی دارند به نظر امکان رقابت با خودروهای تولید داخل (خودروهای کلاس A) وجود دارد، البته این امر وابسته به نرخ تعرفه‌ای است که در نظر گرفته خواهد شد. البته هنوز تعرفه واردات خودروهای کارکرده مشخص نشده است.
واردات خودروهای نو در چه وضعیتی بوده، آیا واردات این خودروها افزایش خواهد یافت؟
تاکنون از آغاز واردات خودروهای نو، حدود 44 هزار دستگاه خودرو ترخیص شده و همچنین عدد قابل توجهی خودروی صفر کیلومتر خارجی در گمرکات کشور است. تا حدودی تغییر قواعد و قوانین دستگاه‌های مختلف در ترخیص خودروها تأثیر داشته و روند ترخیص را سخت کرده است، به خصوص اینکه در چند ماه اخیر آیین‌نامه‌های جدید برخی از سامانه‌ها باعث شده ترخیص خودروها با وقفه روبه‌رو شود؛ نه اینکه واردات قطع شود اما تا حدودی زمان‌بر شده است. زیرا کاری که یک الی دو روزه انجام می‌شده اکنون در مدت یک الی دو هفته زمان می‌برد. اما با ورود دستگاه‌های نظارتی به برخی از استان‌ها دوباره روند واردات خودروهای صفر کیلومتر به کشور تسریع پیدا کرده است.
در حال حاضر در گمرکات بیش از 20 هزار دستگاه خودرو داریم که آماده ترخیص و ورود به کشور هستند. به همین نسبت تعداد خودروهایی که امکان ورود به کشور دارند، چه آن‌هایی که در منطقه آماده بارگیری بوده یا این که در کشورهای مبدأ ساخته شدند و آماده بارگیری هستند، قابل توجه است.
باید در نظر داشت یک بخش از خودروهای وارداتی که در گمرک هستند، به خاطر چالش مسیر واردات است. میزان درخواست واردات خودرو برای سال‌جاری بسیار قابل توجه است، لذا متناسب با بودجه ارزی که تعریف شده، تخصیص‌ها صورت می‌گیرد. 70 شرکت تأییدیه برای واردات خودرو دارند. همچنین میزان درخواست واردات خودرو برای امسال بسیار زیاد است و تلاش سیاستگذاران بر این است که این روند بهبود یابد. بدین ترتیب بانک مرکزی نیز نهایت همکاری را برای تخصیص ارز دارد. بر اساس بودجه سال آینده، عدد بسیار خوبی برای واردات خودرو پیش‌بینی شده به این صورت که در واردات خودرو می‌توان از منابع خارجی هم استفاده کرد به نحوی که بتوان تعداد بیشتری خودرو وارد کشور کرد. البته بخشی دیگر از خودروهای وارداتی در پارکینگ‌ها ونمایشگاه‌ها هستند و هنوز وارد خیابان‌ها نشده است.
در حال حاضر به خودروهای خارجی نگاه سرمایه‌ای و سرمایه‌گذاری می‌شود، اما با افزایش واردات و استمرار در آن، کم کم خودروهای خارجی به کالای مصرفی تغییر ماهیت خواهند داد و حتی نگاه سرمایه‌گذاری به خودروهای خارجی تعدیل می‌شود. همچنین اگرعرضه خودروهای وارداتی قابل توجه باشد به خصوص در مورد سگمنت‌های مشابه، می‌تواند از التهابات بازار بکاهد.