اقتصاد ایران، سال‌هاست به درآمدهای ناشی از صادرات نفت وابسته بوده است؛ این وابستگی شدید، اقتصاد کشور را در برابر نوسانات قیمت نفت آسیب‌پذیر ساخته و رشد پایدار و توسعه متوازن را با چالش‌های متعددی مواجه کرده است. از این رو، حرکت به سمت اقتصاد غیرنفتی و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، به عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف اقتصادی کشور مطرح شده است به طوریکه رهبر انقلاب چندی پیش در سخنان خود به جایگزینی معدن به جای نفت تاکید ویژه‌ای داشتند.
صنعت فولاد به عنوان یکی از صنایع پایه و مادر، نقش محوری در توسعه و ارتقای اقتصاد کشور ایفا می‌کند. این صنعت نه تنها در تأمین مواد اولیه مورد نیاز صنایع مختلف، بلکه در ایجاد اشتغال، ارزآوری و توسعه زیرساخت‌ها نیز نقش بسزایی دارد.
با توجه به ظرفیت‌های بالای کشور در حوزه معادن سنگ آهن و نیروی انسانی متخصص، صنعت فولاد می‌تواند به عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای رشد اقتصادی غیرنفتی کشور محسوب شود؛ توسعه و ارتقای صنعت فولاد، علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، می‌تواند به افزایش صادرات غیرنفتی و کسب درآمد ارزی پایدار کمک شایانی کند.
همچنین این صنعت می‌تواند به عنوان یک موتور محرک برای توسعه سایر صنایع مرتبط مانند صنایع ماشین‌سازی، خودروسازی و ساختمانی عمل کند؛از این رو، سرمایه‌گذاری در بخش فولاد و حمایت از تولیدکنندگان داخلی، نه تنها به نفع اقتصاد کلان کشور، بلکه به نفع توسعه صنعتی و ایجاد اشتغال نیز خواهد بود.
در این خصوص معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران به اقتصاد آنلاین گفت: برای اولین بار رهبر معظم انقلاب شعار جایگزینی معدن به جای نفت را در سخنان خود مطرح کردند که محقق شدن آن نیازمند الزامات اساسی است.
وی افزود: برای اینکه بتوانیم در بخش معدن به اندازه کافی رشد کنیم و آن را جایگزین نفت کنیم، باید بخش معدن و صنایع معدنی حدود ۳۰ میلیارد دلار ارزی‌آوری داشته باشد تا بتواند به جای نفت بنشیند؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین اهداف ما، توسعه صادرات محصولات معدنی با ارزش افزوده بالا است؛ با این کار می‌توان به یک اقتصاد معدنی پایدار دست پیدا کرد و وابستگی خود را به نفت کاهش داد که این امر یک سیاست استراتژیک برای کشور محسوب می‌شود.
یعقوبی بیان کرد: در حال حاضر، زنجیره فولاد و سایر صنایع معدنی حدود ۱۲ تا ۱۳ میلیارد دلار ارزآوری برای کشور ایجاد می‌کند؛ از این مقدار، حدود ۸ میلیارد دلار سهم زنجیره فولاد و مابقی مربوط به سایر صنایع معدنی است. با این حال، برای جایگزینی نفت با معدن، ۱۲ میلیارد دلار باید به ۳۰ میلیارد دلار افزایش پیدا کند لذا هدف‌گذاری صادراتی در این حوزه بسیار مهم است و نیازمند برآورده شدن الزامات تولید و زیرساخت‌ها می‌باشد.
وی توضیح داد: با وجود هدف‌گذاری افزایش صادرات فولاد از هشت میلیارد دلار سال گذشته به ده میلیارد دلار، اما متاسفانه شاهد فراهم نبودن زیرساخت‌های تولید حتی در زنجیره فولاد هستیم؛ با این روند امسال حداقل حدود ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار کاهش صادرات در زنجیره فولاد خواهیم داشت و عملا نه تنها حرکت مثبتی در راستای جایگزینی معدن به جای نفت روی نخواهد داد بلکه می‌تواند پیامد‌های منفی دیگری را نیز به همراه داشته باشد.
بیان کرد: زیرساخت‌های تولید به ویژه در حوزه تامین انرژی به عنوان یکی از مهم‌ترین الزامات در زمینه تولید فولاد به شمار می‌رود چرا که مهیا بودن زیرساخت‌ها خصوصا انرژی در صنایع معدنی و فولادی می‌تواند تولید را گسترش و توسعه دهد.
وی افزود: در سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۳۲ میلیون تن فولاد تولید کردیم، در حالی که هدف گذاری ما حدود ۴۰ میلیون تن بود، اما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها عملا حدود ۸ میلیون تن تولید فولاد را از دست دادیم.
یعقوبی توضیح داد: دیگر زیرساخت‌ها از قبیل زیرساخت‌های حمل و نقل دریایی و ریلی کشور با استاندارد‌های بین المللی فاصله زیادی دارد بنابراین برای توسعه صنعت فولاد لازم است به بخش‌های مختلفی اعم از صادرات، سرمایه‌گذاری، تامین مالی، تامین سرمایه در گردش چه در بخش بازاریابی و کسب بازارهای جدید و چه در بخش تکنولوژی‌های جدید، تکنولوژی‌های نوین با بهره وری بیشتر و مصرف انرژی کمتر و همگام بودن با تحولات جهانی توجه ویژه‌ای داشت تا صنعت فولاد بتواند در سطح منطقه‌ای و جهانی رقابت کرده و شاهد جایگزینی معدن به جای نفت باشیم.
معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: در پنج سال اخیر، صنعت فولاد کشورمان از ساختار شرکتی به سمت هلدینگ شدن حرکت کرده است. این رویکرد در سطح جهانی نیز بسیار رایج است، به طوری که در کشورهایی مانند چین، کره و ژاپن، هلدینگ‌های بزرگ فولادی با ظرفیت‌های تولیدی بالا فعالیت می‌کنند.
وی افزود: در کشور ما نیز هلدینگ‌ها نقش بسزایی در تولید و صادرات فولاد ایفا می‌کنند؛ گروه فولاد مبارکه به عنوان یکی از بزرگترین این هلدینگ‌ها شناخته می‌شود و با ایجاد زنجیره‌های ارزش یکپارچه، از استخراج سنگ آهن تا تولید محصولات نهایی باکیفیت و خدمات پس از فروش، بر بخش قابل توجهی از بازار فولاد کشور و حتی بازارهای جهانی مسلط شده است.
 | معدن جایگزین نفت می شود؟ | جمعه، ۲۰ مهر ۱۴۰۳ - ۱۰:۲۹:۵۲ کدخبر:۱۲۵۴۳۶ |