شیوه ‌جلوگیری از هدررفت و ‌خروج آب از مرزها‌

کشور با میانگین بارش 233 میلیمتر به عنوان کشور خشک در جهان طبقه بندی شده بنابراین استفاده بهینه، جلوگیری از هدر رفت آن و حداکثر استفاده از بارش‌های آسمانی و جلوگیری از خروج آن از مرزها بسیار اهمیت دارد.

جهانگیر پرهمت عضو پژوهشگاه خاک و آبخیزداری با بیان اینکه سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب آب از مرزهای کشور خارج می‌شود عملیات آبخوانداری را راهکار اصلی برای جلوگیری از هدر رفت آب باران به صورت سیلاب و نفوذ آن در لایه‌های زیرزمینی بیان کرد.
 
پرهمت افزود: بخشی قابل توجهی از رطوبت بارندگی که در سال گذشته و سال جاری داشته ایم، تبخیر شد بنابراین اگر ۴۲ میلی متر بارندگی ما نسبت به سال گذشته بیشتر شده، این بدین معنی نیست که این میزان بارندگی قابل دسترس است.
 
پرهمت تصریح کرد: با توجه به بارندگی‌های سیل آسای سال گذشته، مقداری از این بارندگی‌ها به صورت روان آب از دسترس خارج شد برای مثال فقط در اسفند سال گذشته، در سیلاب بلوچستان جنوبی، حدود ۷ میلیارد متر مکعب آب از سرزمین ما خراج و وارد خلیج فارس شد. 
 
این عضو پژوهشگاه خاک و آبخیزداری در پاسخ به سوال خبرنگار مبنی بر راهکار‌های عملی برای جلوگیری از هدررفت آب گفت: با مدیریت صحیح آبخیزداری می‌توان این مقدار آب را به عنوان منابع آب قابل درسترس ذخیره و در بالادست استفاده و یا به آب سبز تبدیل و یا به جریان‌های زیر سطحی تبدیل کرد.
 
پرهمت در ادامه تصریح کرد: به طور متوسط با دور برگشت ۵ ساله، سالانه ۱۰ متر مکعب آب از دسترس خارج می‌شود که این میزان فقط بخشی از هدر رفت آب در کشور است.

وی اظهار داشت: بخش عمده هدر رفت آب به صورت تبخیر است که تقریبا ۷۵ درصد بارش ما تبخیر می‌شود که برای مثال اگر تقریبا سالانه حدود ۴۰۰ میلیارد متر مکعب به طور متوسط بارندگی داشته باشیم، حدود ۲۷۰ میلیارد متر مکعب از آن تبخیر می‌شود و مابقی نفوذ و یا روانآب است.
پرهمت گفت: تحقیقات نشان می‌دهد در مناطقی که پوشش گیاهی وجود دارد، نسبت به مناطقی که پوشش گیاهی فقیری دارد، می‌توان تا ۲۵ درصد از هر رفت آب جلوگیری کرد‌ای درحالی است که پهنه وسعی از کشور ما پوشش گیاهی ندارد.
 
 عضو پژوهشگاه خاک و آبخیزداری درباره روش‌های ذخیره آب در بالادست گفت: بخشی از بارش‌ها را می‌توان تبدیل به آب سبز کرد یعنی صرف جذب رطوبت خاک شده و پوشش گیاهی را تقویت کرد. بخشی را می‌توان تبدیل به جریان‌های زیرسطحی کرد و همچنین بخشی از بارش را می‌توان با اجرای عملیات آبخوان داری برای تبدیل به جریان‌های زیرقشری استفاده کرد؛ و بخشی از بارش‌ها را نیز در بند‌های آبخیزداری می‌توان ذخیره کرد.

پرهمت پژوهشگر حفاظت خاک و آبخیزداری می‌گوید: با روش‌های بیولوژیک، مکانیکی و بیومکانیک، می‌تواند، سیل و خسارت ناشی از آن کنترل کرد.
بر اساس این گزارش اکثر کشورها با اجرای عملیات آبخوانداری  یا سدسازی تلاش می‌کنند تا آب تولیدی از مرزهای آن کشور خارج نشود.