مناظره چهارم داغ‌تر از همه مناظره‌ها بود و با جدل لفظی جلیلی و پورمحمدی توانست تمایزی میان نامزد‌ها ایجاد کند. تیم جلیلی بعد از میتینگ‌های اصفهان و تبریز تلاش زیادی کرد تا در رسانه‌ها خود را نامزد اصلی جریان اصولگرا نشان دهد. این تلاش‌ها نشان می‌داد که تیم جلیلی قصد ائتلاف با قالیباف را ندارد. این رویکرد در مناظره چهارم هم وجود داشت. جلیلی پیش از این مناظره توییت زد که حرف‌هایی خواهم گفت.
تصور می‌شد که او به قالیباف حمله کند ولی زمانی که پورمحمدی انتقاد از او را آغاز کرد؛ به او پاسخ داد. این واکنش جلیلی مقبول طبع پایگاه رای اصلی او و جوانان اصولگرایی واقع شد که معتقدند او بهترین گزینه اصولگرایان است. اما در تصویر کلان‌تر این دعوا باعث شد موضوع برجام دوباره احیا شود و تمایز میان اصولگرایان و اصلاح‌طلبان در این موضوع برجسته‌تر شود. این اتفاق حتما به نفع اصلاح‌طلبان و پزشکیان است و با ایجاد ترس از اصولگرایان آرای اصلاح‌طلب مردد را به پای صندوق رای می‌آورد.
قبلا هم گفته بودم که اصلاح‌طلبان درصدد بودند در همان مناظره اول از طریق حمله پورمحمدی به جلیلی انتخابات را به سرعت دو‌قطبی کنند. اما جلیلی و سایر نامزدهای اصولگرا وارد این بازی نشدند. اما در مناظره چهارم سرانجام این اتفاق افتاد. اتفاقی که به ضرر قالیباف و جلیلی و به نفع پزشکیان بود.
ظاهرا جلیلی می‌خواست از این طریق جدی بودن خود را در رقابت نشان دهد، اما مانند سال 92 به قطبی شدن انتخابات کمک کرد. تصویر نهایی و کلی در این مناظره ترساندن طبقه متوسط شهری از پیروزی احتمالی جلیلی بود و این اتفاق تا حدی رخ داد و اصلاح‌طلبان در ادامه از طریق کمپین‌ها و میتینگ‌ها این ترس را برجسته کرده و مشارکت را در انتخابات افزایش خواهند داد.
البته یک نکته مهم این است که داغ نشدن مناظره پنجم مانع از آن شد دو‌قطبی کامل شکل بگیرد. اگر دو قطبی کامل شکل می‌گرفت می‌شد از رفتن پزشکیان و جلیلی به دور دوم سخن گفت، اما الان درباره نفر دوم مرحله اول عدم قطعیت وجود دارد. بر اساس معادلات کمپینی رقابت قالیباف و جلیلی برای دوم شدن در مرحله نخست خیلی نزدیک است و در حاشیه خطای نظرسنجی‌هاست. اما بر اساس همین معادلات اگر جلیلی به دور دوم برود بازنده خواهد شد؛ مگر آنکه مشارکت زیر 40 درصد باشد و طبقه متوسط شهری رای ندهد. در غیر این صورت پزشکیان برنده است.
احتمال وقوع این سناریو یعنی مشارکت پایین اندک است، زیرا طبقه متوسط نگران شده است و پزشکیان هم از دست‌اندازهای کمپین در حال عبور است و آرای او در روز‌های آینده سیر صعودی خواهد داشت. اما در صورتی که قالیباف و پزشکیان به دور دوم بروند پیروزی نامزد اصلاح‌طلبان قطعی نیست. زیرا سبد رای آنها تا حد قابل توجهی مشترک است. ضمن اینکه در این حالت اکثریت اصولگرایان و آرای تکلیفی اصولگرا به قالیباف رای خواهند داد. در دو روز آینده نحوه حضور نامزد‌ها در جامعه و میتینگ‌ها و تجمعات آنها می‌تواند بر مشارکت اثرگذار باشد، اما اگر اصولگرایان اجماع نکنند بعید است انتخابات در دور اول تمام شود.در جامعه، اصلاح‌طلبان دست برتر را در کمپین دارند ضمن اینکه انگیزه آنها هم بیشتر از اصولگرایان است.
اصولگرایان از نظر تشکیلاتی متکثر‌اند و یکدست نیستند و بسیج انتخاباتی آنها شکل متفاوتی دارد. آنها عموما در شهر‌ها و روستا‌ها و نیز استان‌های محروم فعال‌اند. اما با توجه به وضع اقتصادی ما شاهد کاهش مشارکت این گروه‌ها در انتخابات خواهیم بود. اینجا جایی است که قالیباف امتیاز بیشتری نسبت به جلیلی دارد. یعنی رای او در میان طبقه متوسط شهری بیشتر از جلیلی است و طبقه متوسط چندان از او نمی‌ترسد. عدم قطعیت در رفتن جلیلی یا قالیباف به دور دوم از اینجا ناشی می‌شود .اما هنوز باید منتظر بمانیم. چهارشنبه و پنج‌شنبه ممکن است برخی نامزدهای اصولگرا انصراف دهند و باید اثر آنها را بر رقابت‌ها بررسی کنیم. فعلا رفتن انتخابات به دور دوم قطعی است.
دکتر رحمن قهرمان‌پور / تحليلگر انتخابات و سياست خارجی