صفدر کشاورز، سخنگوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، دیروز شنبه، 19 خرداد گفت از مجموع 8241 شرکت خارجی ثبت شده در ایران، 50 درصد آنان متعلق به شهروندان افغانستان است که عمدتاً پس از فروپاشی دولت جمهوری و بازگشت طالبان به قدرت در مردادماه ۱۴۰۰ به ثبت رسیدهاند.
خبرگزاری تسنیم نوشت که این شرکتها «با هدف خرید و تملک ملک ثبت شدهاند.»
براساس گفتههای صفدر کشاورز، از سال ۱۴۰۰ که با بازگشت طالبان به قدرت موج بزرگی از شهروندان افغانستان از جمله مقامهای دولت پیشین، بازرگانان و کارمندان دولت وارد ایران شدند تا کنون ۶ هزار و ۴۰۹ شرکت خارجی در ایران تاسیس شدهاند که از این میان ۵ هزار و ۹۸۷ شرکت فعال هستند.
در همین حال صفدر کشاورز گفت که براساس آمار، ۵۰ درصد شرکتهای بهثبترسیده متعلق به شهروندان افعانستان، ۲۵ درصد متعلق به شهروندان عراق و ۲۵ درصد متعلق به شهروندان کویت، پاکستان، چین، عربستان سعودی، بحرین، هند و ترکیه است.
جمهوری اسلامی در سال ۱۳۸۱ قانونی را به نام «قانون حمایت و تشویق سرمایهگذاری خارجی» تصویب کرد که در آن تسهیلاتی را برای افراد سرمایهگذار از کشورهای مختلف در نظر گرفت. از مهمترین امتیازهای این قانون این است که سرمایهگذاران میتوانند اقامت طولانی مدت ایران را به دست بیاورند و همچنین به اعتبار آن ملک بخرند.
صفدر کشاورز با اشاره به این ویژگی «قانون حمایت و تشویق سرمایهگذاری خارجی» گفت افرادی که نمیتوانند به نام خود ملک بخرند، از این فرصت استفاده میکنند.
پیش از این نیز مقامهای دولتی گفتند که شهروندان افغانستان در رده نخست سرمایهگذاران خارجی در ایران هستند. علی فکری، رئیس کل سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران، در مهرماه سال گذشته گفت در شش ماه نخست سال ۱۴۰۲، حدود ۲ میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی در ایران صورت گرفتهاست که بیشترین سهم را شهروندان افغانستان دارند. پس از افغانستان، دومین گروه سرمایهگذار خارجی در ایران شرکتهای چینی است که بیشتر در پروژههای بزرگ سرمایهگذاری کردهاند.
با سلطه دوباره طالبان بر افغانستان، هزاران شهروند این کشور از جمله بازرگانانان، مقامها و کارکنان دولت پیشین و کار آفرینان به کشورهای مختلف از جمله ایران و پاکستان پناه بردند. در سال ۲۰۲۰ و همزمان با تشدید جنگ و پیشروی طالبان به سمت مراکز شهرستانها و شهرها و به ویژه امضای توافقنامه صلح آمریکا با طالبان در دوحه، فرار سرمایه از افغانستان تشدید شد. بسیاری از بازرگانان بخش بزرگی از ثروت خود را برای در امان ماندن از جنگ و فروپاشی اقتصادی به کشورهای منطقه از جمله ایران، امارات متحده عربی، ازبکستان، ترکیه و پاکستان منتقل کردند.
رهبران طالبان از زمان بازگشت به قدرت، بارها مدعی شدهاند که امنیت در افغانستان تامین شده است و بازرگانان افغان و خارجی میتوانند در این کشور سرمایهگذاری کنند، اما آدمربایی، تهدید روزافزون داعش و رفتارهای قومگرایانه طالبان باعث شدهاست بسیاری از بازرگانان از بازگشت به افغانستان و سرمایه گذاری در این کشور خودداری کنند.