سعید ابوالقاسمی در «تجارت فردا» با طرح این پرسش که، «آیا اجاره دادن بندر چابهار به هندی‌ها سیاست درستی است؟» به یکی از موضوعات جنجالی چند هفته اخیر پرداخته است.
چکیده مقاله او را می‌خوانید:
پیمان ۱۰ ساله‌ای ۲۴ اردیبهشت سال جاری میان ایران و هند به امضا رسید تا هندی‌ها توسعه بندر چابهار را بر عهده گیرند.
این پیمان از سویی راه ساکنان سرزمین هفتاد و دو ملت را به مسیرهای جدید تجاری باز می‌کند و از سوی دیگر، کمک می‌کند ایران به توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقلی و بندری خود بپردازد.
بر اساس این قرارداد ۱۰ ساله قرار است هند ۳۷۰ میلیون دلار در زمینه تامین تجهیزات راهبردی و زیرساخت‌های حمل‌ونقلی بندر چابهار سرمایه‌گذاری کند.
هر چند جزئیات دقیق‌تری از سوی دو طرف اعلام نشده اما به نظر می‌رسد امضای پیمان مذکور زمینه‌های جدیدی را برای همکاری‌های دوجانبه ایران و هند فراهم می‌کند.
وزارت اتحادیه بنادر، کشتیرانی و آبراه‌های هند پس از انعقاد این قرارداد اعلام کرد که پیمان توسعه بندر چابهار «یک بخش حیاتی» از برنامه بلندپروازانه تجاری این کشور با آسیای مرکزی و بخش‌هایی از اروپاست.
گام اول این برنامه تجاری بر اساس قراردادی میان شرکت هندوستان پورت گلوبال لیمیتد (IPGL) و سازمان بنادر و دریانوردی ایران، پایانه شهید بهشتی چابهار را به مدت ۱۰ سال در اختیار هند قرار خواهد داد تا نسبت به توسعه و بهره‌برداری از آن اقدام کند.
در این میان، هندی‌ها نیم‌نگاهی نیز به توسعه بنادر کراچی و گوادِر پاکستان دارند. دو بندری که با حضور چین، به سرعت روند توسعه را طی می‌کنند می‌توانند رقیب جدی هند و بندر چابهار برای اتصال به آسیای مرکزی و همچنین دروازه‌های اروپا باشند.
فاصله بین چابهار و بمبئی ۷۸۶ مایل دریایی است و بندر کاندلا در گجرات این کشور، ۵۵۰ مایل دریایی با چابهار فاصله دارد.
خروج دونالد ترامپ از برجام، مسائل را در هم پیچید. با این حال، هند که پیش‌تر طرح توسعه چابهار را در اثر تحریم‌ها وانهاده بود نمی‌خواست از یک سوراخ، دوبار گزیده شود.
بنابراین دهلی نو موفق شد از آمریکا برای پروژه چابهار معافیت بگیرد و در این میان، افغانستان را وجه‌المصالحه قرار داد.
آمریکا البته نگرش دیگری هم داشت. چین به دنبال آن بود که طرح بلندپروازانه «کمربند و جاده» را برای توسعه زیرساخت‌های بزرگ در بخش‌های بزرگی از آسیا و آفریقا به اجرا درآورد.
اگر این اتفاق می‌افتاد، آمریکا فرصت‌های تجاری بی‌نظیری را به رقیب شرقی خود واگذار می‌کرد و فعالان بازرگانی و مالی ایالات‌متحده نمی‌خواستند چنین اتفاقی رخ دهد.
دوم شهریور ۱۴۰۲ مودی، نخست‌وزیر هند و ابراهیم رئیسی در حاشیه اجلاس سران بریکس در ژوهانسبورگ با یکدیگر دیدار، و درباره قرارداد بلندمدت چابهار صحبت کردند.
هر چند چابهار در مسیر توسعه قرار گرفته اما رقبای مهمی در آسیا و منطقه دارد. در خاورمیانه، بنادر زیادی وجود دارند که به عنوان قطب‌های حیاتی برای حمل‌ونقل دریایی و تجارت تثبیت شده‌اند.
هندی‌ها نخستین‌بار است که مدیریت توسعه یک بندر خارجی را بر عهده می‌گیرند. آنها مذاکرات خود را با ایرانی‌ها از ژانویه ۲۰۰۳ آغاز کرده بودند و در نهایت به آنچه می‌خواستند، دست یافتند.