«بزرگترین دستگاه مکنده کربن جهان» که برای خارج کردن آلودگی ناشی از گرمایش سیاره زمین از اتمسفر طراحی شده است، روز گذشته در ایسلند شروع به کار کرد.
«ماموت» دومین کارخانه تجاری جذب مستقیم دی‌اکسید کربن از هوا است که توسط شرکت سوئیسی «کلایم‌ورکس» در ایسلند افتتاح می‌شود و ۱۰ برابر بزرگ‌تر از نسل قبلی خود است که در سال ۲۰۲۱ شروع به کار کرد.
این تاسیسات عظیم از ۷۲ دستگاه مکش و تصفیه‌کننده تشکیل شده و به گفته سازندگانش قادر است سالانه تا ۳۶ هزار تُن کربن را از جو زمین بیرون بکشد. این میزان معادل گاز دی‌اکسید کربن تولید شده توسط حدود ۷۸۰۰ خودروی گازسوز در جاده برای یک سال است.
در این فناوری جدید، هواکش‌های تعبیه شده هوا را از یک طرف به داخل خود مکش می‌کنند و سپس با حذف کربن موجود در آن از طریق مواد شیمیایی، هوای تصفیه‌شده را از طرف دیگر بیرون می‌دهند.
کربن به دست آمده در این فرآیند با آب مخلوط شده و به چاه‌هایی عمیق در زیر زمین منتقل می‌شود. در آنجا کربن طی چند سال به طور طبیعی به سنگ تبدیل شده و برای همیشه محبوس می‌شود.
به گفته شرکت کلایم‌ورکس کل این چرخه با انرژی زمین‌گرمایی فراوان و پاک ایسلند تامین خواهد شد.
با گرمایش زمین و پیامدهای ویرانگر آن برای انسان و طبیعت، دانشمندان می‌گویند جهان باید علاوه بر کاهش سریع مصرف سوخت‌های فسیلی راه‌هایی را برای حذف کربن از جو بیابد.
کلایم‌ورکس هزینه دقیقی را برای هر تُن کربن حذف‌شده اعلام نکرده، اما گفته است که این رقم نزدیک به هزار دلار در تن است. این میزان هزینه در شرایطی است که معمولا آستانه کلیدی برای مقرون به صرفه و قابل دوام بودن یک فناوری مشابه زیر ۱۰۰ دلار در هر تن تعریف می‌شود.
کارشناسان تخمین می‌زنند که هزینه تولید این میزان کربن از هوا طی ۵ تا ۱۰ سال آینده به ۱۵۰ دلار در تن کاهش یابد.
در حال حاضر کارخانه‌های بزرگتری توسط دیگر شرکت‌های رقیب در حال ساخت هستند. یک دستگاه تصفیه دی‌اکسید کربن که قابلیت حذف ۵۰۰ هزار تن کربن در سال را دارد، در تگزاس آمریکا در حال احداث است.
جان وورزباهر، یکی از بنیانگذاران و مدیرعامل کلایم‌ورکس، گفته است که هدف این شرکت افزایش میزان کربن جذب‌شده تا یک میلیون تن در سال تا ۲۰۳۰ و تا یک میلیارد تن تا سال ۲۰۵۰ است.
با این حال فناوری‌های حذف کربن نظیر آنچه در ایسلند به بهره‌برداری رسیده هنوز مناقشه‌برانگیز هستند و به عنوان راه‌حل‌هایی گران و بلعنده انرژی مورد انتقاد قرار گرفته‌اند که مقیاس کارکردشان هم هنوز مشخص نیست.
برخی از فعالان حوزه آب و هوایی نیز نگران هستند که این راه‌ها تمرکز را از سیاست‌های کاهش سوخت‌های فسیلی منحرف کنند.
لیلی فور، مدیر برنامه اقتصاد فسیلی در مرکز حقوق بین‌الملل محیط زیست، در مورد جذب کربن به طور کلی گفت: «این فناوری مملو از عدم قطعیت و خطرات زیست محیطی است.»