خسارت حاصل از تصادف به دو دسته کلی مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود. منظور از خسارات مستقیم آن دسته از خساراتی است که به طور محسوس دیده می‌شود و با استفاده از هزینه پرداخت‌شده توسط بیمه جبران می‌شود؛ اما خسارت غیرمستقیم در ظاهر مشخص نیست و فقط باعث کاهش ارزش خودرو می‌شود. به این خسارت غیر مستقیم، خسارت افت قیمت خودرو گفته می‌شود.
افت قیمت خودرو چیست؟
خیلی وقت‌ها تصادف باعث می‌شود تا ماشین آسیب‌های جزئی یا کلی ببیند و حتی مجبور شویم قطعات اصلی و فابریک ماشین را عوض کنیم. خیلی از این آسیب‌ها اگر تعمیر و بازسازی نشود، امنیت ماشین را کاهش می‌دهد. به‌طورکلی خیلی از خسارت‌ها حتی خسارت‌های کوچکی مثل رنگ و صافکاری باعث می‌شود که قیمت و ارزش ماشین به میزان مشخصی کاهش پیدا کند. حتی گذر زمان و افت مدل ماشین هم باعث افت قیمت آن می‌شود. همچنین بسته به اینکه ماشین شما چقدر کارکرد داشته است و کیلومترشمار آن چه عددی را نشان دهد هم ممکن است قیمت ماشین افت داشته باشد. در واقع ماشینی که در چندین سال فقط ۱۰۰ هزار کیلومتر کار کرده و ماشینی که در ۵ سال پانصد هزار کیلومتر کار کرده، تفاوت قیمت قابل توجهی خواهند داشت. به همین خاطر مهم است که بیمه‌های ماشین افت قیمت خودرو را هم پوشش دهند.
دلایل افت قیمت خودرو کدامند؟
افت قیمت خودرو دلایل مختلفی دارد. مثلا:
سال ساخت ماشین؛
قیمت روز ماشین؛
خودرو داخلی یا وارداتی؛
سابقه خسارت؛
قسمت آسیب‌دیده (معمولا درب‌ها، کاپوت، صندوق عقب و سپرها بیشترین قسمت‌های آسیب‌دیده هستند.)؛
میزان خسارت؛
نیاز یا بدون نیاز به تعویض قطعات (آپشن‌های ماشین‌های لاکچری معمولا بسیار گران است و اگر آسیب ببیند، باعث افت قیمت چندصدمیلیونی می‌شود)؛
رنگ شدگی.
افت قیمت خودرو چگونه محاسبه می‌شود؟
خسارت افت قیمت باید توسط کارشناس ارزیاب خسارت تعیین شود. همان طور که گفتیم تعیین افت قیمت به عوامل بسیار متفاوت و زیادی بستگی دارد؛ برای مثال سال ساخت خودرو، قیمت خودرو، خودرو داخلی یا وارداتی، سابقه خسارت، بخش آسیب دیده، میزان خسارت، نیاز یا عدم نیاز به تعویض، رنگ شدگی و …. از جمله عواملی است که بر تعیین خسارت افت قیمت خودرو تاثیر می‌گذارد.
تاثیر رنگ شدگی ماشین در افت قیمت خودرو
رنگ‌شدگی یکی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث افت قیمت ماشین می‌شود. به‌خصوص اگر مربوط به قسمت‌هایی مثل شاسی، سقف، ستون‌ها، کاپوت و … باشد. برای همین موقع خرید و فروش ماشین حتما باید رنگ‌شدگی آن کنترل شود. معمولا افت قیمت به دلیل رنگ‌شدگی برای قسمت‌های مختلف ماشین با فرمول زیر محاسبه می‌شود.
رنگ‌شدگی گلگیر ۲ تا ۳ درصد افت قیمت؛
رنگ‌شدگی کاپوت ۳ تا ۴ درصد افت قیمت؛
رنگ شدگی درب‌ها ۳ تا ۴ درصد افت قیمت
رنگ‌شدگی صندوق ۳٫۵ تا ۴٫۵ درصد افت قیمت.
افت قیمت ماشین بدون رنگ
ماشین بی‌رنگ درواقع یک ماشین صفر و کم کارکرد است؛ پس تصادف می‌تواند باعث افت قیمت شدیدی ماشین شود.؛ به خصوص اینکه معمولا در تصادف بیشتر قطعاتی مثل بدنه خودرو، درب موتور، گلگیرهای جلو یا عقب آسیب می‌بینند که درصد افت قیمت زیادی دارد. همچنین هزینه تعمیر و بازسازی این قطعات هم اصلا کم نیست. همان طور که گفته‌شد، هرگونه قطعات تعویضی و رنگ شدگی بدنه باعث افت قیمت ماشین می‌شود و ارزش ریالی آن را کم می‌کند.
افت قیمت خودرو شاسی خورده
به‌طورمعمول تصادف سنگین باعث افت شدید قیمت خودرو می‌شود؛ برای مثال اگر در تصادف بخش زیادی از خودرو رنگ شده یا شاسی خودرو دچار ضرب‌دیدگی شود، افت قیمت بسیاری را برای خودرو ایجاد می‌کند. چپ شدن خودرو یا تصادفاتی را که باعث تعویض قسمت‌هایی مانند گلگیرها یا سقف و … می‌شود، می‌توان جزء تصادفات سنگین به‌حساب آورد. قطعاتی مانند شاسی و سینی بغل شاسی که از اهمیت بیشتری برخوردار است، هرکدام حدود ۵ درصد در افت قیمت خودرو اثر می‌گذارند.
نحوه جلوگیری از افت قیمت خودرو
شاید خیلی از دلایلی که باعث افت قیمت ماشین می‌شود، دست ما نباشد و نتوانیم کاری برای آن بکنیم؛ مثلا بالا رفتن سن ماشین یا سال ساخت آن. منتهی راه‌هایی هم وجود دارد که می‌توانیم به میزان بسیار خوبی قیمت و ارزش ماشین‌مان را حفط کنیم. مهم‌ترین نکته برای جلوگیری از افت قیمت خودرو مراقبت از بدنه و کابین آن است؛ مثلا مواقعی که ماشین را در جایی غیر از پارکینگ و زیر آفتاب پارک می‌کنیم، از روکش بدنه استفاده کنیم. یا اگر دیدیم روی بدنه و کاپوت ماشین شیره درختان یا فضله پرندگان ریخته است، حتما در اولین فرصت آن را پاک کنیم.
علاوه بر اینها، برای جلوگیری از کاهش افت قیمت ماشین باید حواسمان به سلامت فنی و قطعات آن هم باشد. برای حفظ سلامت قطعات فنی مهم ماشین می‌تواتیم کارهای زیر را انجام بدهیم:
روغن و آب ماشین را به‌موقع عوض کنیم؛
فیلترهای ماشین را سر وقت عوض کنیم؛
مقررات را رعایت کنیم تا تصادف نکنیم و مجبور به تعمیر و تعویض قطعات ماشین نشویم.
افت قیمت خودر از چه سالی محاسبه می‌شود؟
شاید سوال اصلی درباره پوشش افت قیمت خودرو این باشد که به چه خودروهایی افت قیمت تعلق می‌گیرد؟ افت قیمت خودرو تا چند سال است؟ پیش از افزایش شدید قیمت خودروها، افت قیمت تحت شرایط خاصی به خودرو تعلق می‌گرفت. کمتر از ۵ تا ۶ سال ساخت، محدوده قیمت و … از جمله عواملی بودند که تعلق گرفتن یا نگرفتن افت قیمت خودرو را تعیین می‌کردند. اما در شرایطی که تمام خودروها (داخلی و وارداتی، سال ساخت زیاد و …) افزایش قیمت شدید داشته‌اند، تقریبا شرایط قبلی از بین رفته است و تنها راه تشخیص اینکه به خودروی شما خسارت افت قیمت تعلق می‌گیرد یا خیر، بررسی کارشناس بیمه است.
آیا بیمه شخص ثالث خسارت افت قیمت ماشین را می‌دهد؟
بیمه شخص ثالث در تعریف قانونی باید تمامی خسارات مالی و جانی قابل جبران وارد‌شده به اشخاص ثالث را جبران کند. خسارت افت قیمت خودرو هم نوعی از خسارت مالی غیرمستقیم و قابل‌جبران است. با استناد به این تعریف، بیمه موظف است که خسارت افت قیمت فرد یا افراد زیان‌دیده را پرداخت کند؛ البته در عمل بسیاری از شرکت‌های بیمه این خسارت را پرداخت نمی‌کنند. با این حال این خسارت کاملا قابل‌مطالبه است و فرد می‌تواند این خسارت را از مقصر مطالبه کند.
در مواردی دیده شده است که فرد مقصر پس از پرداخت خسارت افت قیمت خودرو زیان‌دیده، از شرکت بیمه بابت پرداخت نکردن خسارت شکایت کرده است و چون این خسارت هم مالی و قابل جبران است، شرکت بیمه مجبور به پرداخت این خسارت شده است.
با تمام این شرایط ،توصیه ما این است که در مواردی که مبلغ خسارت افت قیمت خودرو ناچیز است (کمتر از ۲۰ میلیون تومان) نیازی به اقدام قانونی نیست و بهتر است با توافق مشکل را رفع کنید؛ چراکه روند طرح دعوی و رسیدگی به پرونده، روندی پرهزینه و زمانبر است و برای خسارت با مبلغ کم توصیه نمی‌شود. به‌علاوه بعضی از بیمه‌های شخص ثالث دارای پرداخت خسارت سیار هستند.
پرداخت خسارت افت قیمت با بیمه بدنه
در بیمه بدنه قوانینی که پرداخت تمام خسارات را اجبار کنند وجود ندارد و تمام خسارات با توافق خریدار و شرکت بیمه تحت پوشش بیمه بدنه قرار می‌گیرند. البته پوشش افت قیمت یکی از پوشش‌های تکمیلی و اضافی بیمه بدنه است. اگر این پوشش را موقع خرید به بیمه‌نامه خود اضافه کنید می‌توانید از بیمه بدنه خسارت افت قیمت خودروی خود را هم بگیرید. تقریبا بیشتر شرکت‌های بیمه، پوششی تحت عنوان پوشش افت قیمت خودرو ارائه می‌دهند که خسارت افت قیمت در صورت تصادف را جبران می‌کند. درضمن برای خرید بیمه بدنه حتما باید بازدید بیمه بدنه انجام بدهیم تا قیمت دقیق ارزش روز ماشین محاسبه شود.
نحوه اعتراض به افت قیمت خودرو
در برخی از تصادفات، طرفین بر سر خسارت افت قیمت خودرو به توافق می‌رسند و این خسارت بخشیده و یا با توافق پرداخت می‌شود. در شرایطی که طرفین تصادف به توافق نرسند، راننده زیان‌دیده باید برای تعیین مقدار خسارت و ارزیابی افت قیمت خودرو به شورای حل اختلاف مراجعه کند. فرد زیان‌دیده باید پس از تعیین مقدار خسارت افت قیمت به شورای حل اختلاف مراجعه کند. در صورتی که مبلغ افت قیمت خودرو کم باشد (کمتر از ۲۰ میلیون تومان) رسیدگی به شکایت در شورای حل اختلاف انجام می‌شود و در صورتی که مبلغ خسارت از ۲۰ میلیون تومان بیشتر باشد، دادگاه باید خسارت را پیگیری کند.
باید توجه کنید که تعیین خسارت افت قیمت خودرو باید حتما قبل از تعمیر خودرو و توسط کارشناس رسمی صورت بگیرد. البته در بعضی موارد ممکن است شورای حل اختلاف یا دادگاه به کمک کارشناس مقیم خسارت را تعیین کنند.
مهلت شکایت افت قیمت خودرو
معمولا شکایت برای گرفتن خسارت افت قیمت خودرو محدودیت زمانی ندارد. منتهی حتما باید در مدتی که بتوان آسیب‌ها و صدمات ماشین را اثبات کرد، برای شکایت افت قیمت هم اقدام کنیم.
مدارک لازم برای دریافت خسارت افت قیمت خودرو
برای دریافت خسارت افت قیمت خودرو و طرح شکایت به مدارک زیر نیاز دارید:
کروکی تصادف؛
گزارش پلیس؛
مدارک شناسایی مالک و خودرو.
در مواردی که کروکی تصادف موجود نیست، دادگاه طبق توضیحات کروکی را رسم می‌کند. با وجود این ممکن است این کروکی دقیق نباشد و مبلغ کمتر از مبلغ واقعی برآورد شود.
نحوه محاسبه افت قیمت خودرو در تصادف
معمولا آسیب و صدمه به هر قسمت از خودرو باعث درصد مشخصی افت قیمت خودرو می‌شود؛ یعنی اینکه بسته به اینکه چه قسمتی از ماشین آسیب دیده باشد، افت قیمت خودرو بالا و پایین می‌شود.
اگر آسیب مربوط به قطعاتی باشد که با پیچ و مهره به هم وصل می‌شوند، (گلگیرهای جلو و درب‌ها) حدود ۴ درصد باعث افت قیمت خودرو می‌شود.
اگر تصادف باعث آسیب به قسمت عقب ماشین شود (گلگیرهای عقب)، افت قیمت خودرو ۵ درصد خواهد بود.
آسیب شاسی و سینی بغل شاسی ماشین به دلیل اهمیت زیادی که در سلامت و کارکرد ماشین دارد، هرکدام حدود ۵ درصد در افت قیمت خودرو اثر می‌گذارد.
آسیب سقف ماشین هم تا ۱۰ درصد باعث افت قیمت خودرو می‌شود. البته اگر آسیب مربوط به ستون‌های بغل سقف (کلاف‌ها) باشد، افت قیمت خودرو فقط حدود ۵ درصد است.
ماشینی که بعد از تصادف به طور کامل رنگ شود، یعنی خسارت زیادی دیده است و تا ۶۰ درصد از قیمت آن کم می‌شود.
جدول افت قیمت خودرو در تصادف
* ازکی