آرمان امروز: طی 3 سال اخیر بیش از 40 درصد به میزان مصرف این سوخت افزوده شده و هم اکنون 85 درصد از سبد سوخت بخش حمل و نقل سبک کشور را به خود اختصاص داده است.
یکی از اهداف مهمی که در قانون توسعه حملونقل و مدیریت مصرف سوخت به آن تصریح شده است رسیدن مصرف سرانه بنزین کشور به ۰.۷ لیتر در روز بر نفر است. این در حالی است که طی سالهای اخیر بهتدریج از این شاخص دور شدهایم، بهطوریکه هماکنون این رقم به ۲ برابر یعنی ۱.۴ لیتر در روز بر نفر رسیده است؛ لازم است این مسئله مورد واکاوی و تدبیر جدی قرار گیرد.
افزایش سرانه مصرف بنزین در ایران، موضوعی پیچیده با ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی است. عوامل متعددی در این امر دخیل هستند که به طور خلاصه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
قیمت پایین بنزین: در مقایسه با سایر کشورها، قیمت بنزین در ایران یارانهای و بسیار ارزان است. این امر انگیزه لازم برای صرفهجویی در مصرف را از بین میبرد و به افزایش تقاضا و مصرف بیرویه دامن میزند.
کمبود و ناکارآمدی حمل و نقل عمومی: سیستم حمل و نقل عمومی در ایران در بسیاری از شهرها از نظر کیفیت، وسعت و دسترسی، ضعیف و ناکارآمد است. این موضوع باعث میشود افراد به ناچار از خودروهای شخصی خود استفاده کنند، که به نوبه خود منجر به افزایش مصرف بنزین میشود.
فقدان فرهنگ صحیح مصرف: متاسفانه در ایران، فرهنگ صحیح مصرف، به خصوص در مورد حاملهای انرژی، به طور کامل جا نیفتاده است. بسیاری از افراد بدون توجه به ضررهای اقتصادی و زیستمحیطی، به طور بیرویه از بنزین استفاده میکنند.
رشد طبقه متوسط: در سالهای اخیر، شاهد رشد طبقه متوسط در ایران بودهایم. این امر منجر به افزایش تقاضا برای خودروهای شخصی شده است که به نوبه خود به افزایش مصرف بنزین میانجامد.
تمرکز بر استفاده از خودرو شخصی: در فرهنگ ایرانی، استفاده از خودرو شخصی به عنوان نمادی از رفاه و status اجتماعی تلقی میشود. این موضوع تمایل به استفاده از خودروهای شخصی را حتی در مسافتهای کوتاه افزایش میدهد.
آلودگی هوا: مصرف بیرویه بنزین، یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا در شهرهای ایران است. این آلایندهها میتوانند اثرات مخربی بر سلامت انسان و محیط زیست داشته باشند.
انتشار گازهای گلخانهای: بنزین، یک سوخت فسیلی است، گازهای گلخانهای را به اتمسفر آزاد میکند. این امر به گرم شدن کره زمین و تشدید تغییرات آب و هوایی کمک میکند.
آیا افزایش سرانه مصرف بنزین امر مثبتی است؟
با توجه به موارد ذکر شده، واضح است که افزایش سرانه مصرف بنزین در ایران، پیامدهای منفی بسیاری به همراه دارد. این امر نه تنها به ضرر اقتصاد کشور است، بلکه سلامت مردم و محیط زیست را نیز به خطر میاندازد. لذا، اقداماتی فوری برای کاهش مصرف بنزین در ایران ضروری است.