حکم تخلیه مستاجر، تابع 3 قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال های 1356 و 1376 و قانون مدنی است. موجر، در شرایطی مانند عدم پرداخت اجاره بها توسط مستاجر، می‌تواند از وی شکایت کرده و حکم تخلیه مستاجر را از دادگاه یا شورای حل اختلاف درخواست کند.
عضو مرکز وکلای قوه قضاییه استان البرز گفت: حکم تخلیه خانه می‌تواند در شرایط و موارد مختلفی گرفته شود. این حکم معمولا در زمان‌های مختلفی گرفته می شود، می تواند برای افراد مختلف و شرایط‌های گوناگون، به شکل های متفاوتی نیز باشد.
فاطمه جعفریان افزود: مدت زمانی که حکم تخلیه اعتبار دارد و می توانید از آن استفاده کنید، روش‌هایی که برای گرفتن این حکم می توانید استفاده کنید و یا به طور کلی ویژگی‌های مربوط به حکم تخلیه منزل را باید حتما بشناسید تا بتوانید به شکل بهتر و مناسب تری نیز در مورد این مدل از حکم تخلیه، اطلاعات کسب کنید.
او ادامه داد: فراموش نکنید که انواع مختلفی از این حکم ها وجود دارند که در جزئیات با یکدیگر دارای تفاوت هایی هستند. اولین نکته و مسئله‌ای که باید به آن بپردازید، این است که حکم تخلیه منزل چیست و چه کاربردی را می‌تواند در نهایت داشته باشد. به طور کلی حکم تخلیه در واقع مجوزی است که از طرف قانون صادر می شود تا به واسطه آن، موجر بتواند مستاجر را موظف و ملزم به تخلیه ملک مسکونی، تجاری و... کند. ۳ قانون کلی و اصلی می تواند بر روی صادر شدن حکم تخلیه اثر داشته باشد. این قانون ها در سال های ۱۳۵۶ و ۱۳۷۶ در قانون مدنی به تصویب رسیده اند. شرایط متفاوتی وجود دارد که طی آن ها موجر و یا همان صاحب ملک می تواند نسبت به تخلیه کردن ملکش اقدام کند. به طور مثال یکی از مهم ترین مواردی که در این زمینه می تواند اهمیت داشته باشد، مربوط به پرداخت کردن اجاره بهایی است که توسط مستاجر پرداخت نشده است.
جعفریان ادامه داد: حکم تخلیه منزل را می توانیم در چند مورد دریافت کنیم. اینکه صرفا مالک ملکی باشیم و مستاجری در خانه و یا ملک ما سکونت داشته باشد، به ما این حق را نمی دهد که بتوانیم تحت هر شرایطی نسبت به دریافت حکم تخلیه منزل اقدام کنیم. در چند مورد است که قانون‌گذار به موجر اجازه داده است تا نسبت به دریافت حکم تخلیه منزل بتواند اقدام کند. مستاجران معمولا علاوه بر کرایه ای که پرداخت می کنند، پول پیش نیز دارند. این مقدار از پول را موجر یا همان صاحب ملک باید به مستاجر پس داده باشد تا بتواند نسبت به تخلیه ملک اقدام کند. برای آن که بتوانید این مسئله را بهتر درک کنید باید بدانید که مقادیر پول پیش ها متفاوت بوده و عدم پس دادن آن می تواند به راحتی مانع گرفتن حکم تخلیه شود. بنابراین اولین شرط آن است که هیچ ودیعه ای را موجر به مستاجر بدهکار نباشد.
این حقوقدان ادامه داد: مورد بعدی مربوط به زمانی می شود که مستاجر به موجر بدهکار است. این بدهکاری می تواند مربوط به عدم پرداخت به موقع کرایه منزل و یا هر گونه مشکل و مسئله دیگری باشد که بین صاحب خانه و مستاجر وجود دارد.دلیل سومی که به موجر اجازه می‌دهد تا بتواند حکم تخلیه منزل و یا ملک را بگیرد، مربوط به زمانی است که مستاجر در زمان سکونتش در ملک، خسارت هایی را به ملک وارد کرده باشد و این خسارت‌ها را پرداخت نکرده باشد. به همین خاطر نیز موجر می‌تواند به راحتی از مستاجر شکایت کند و این مبالغ را از او دریافت کند. البته صرف وارد شدن خسارت به ملک، نمی‌توانید حکم تخلیه گرفته و از مستاجر شکایت کنید، بلکه زمانی که مستاجر از پرداخت این خسارت ها سر باز می زند، این موضوع اتفاق می افتد مورد بعدی که باید در نظر داشته باشید، مربوط به زمانی است که مستاجر به مفاد قرارداد و بندهای قرارداد عمل نکرده باشد. این مسئله سبب می شود تا موجر نسبت به دریافت این نوع از حکم بتواند مصرانه پیش رود. مدت اعتبار حکم تخلیه می تواند تا یک ماه نیز باشد. اما آن چیزی که اهمیت دارد آن است که اولا پس از صادر شدن نهایی حکم تخلیه، حدود ۲۴ ساعت طول می کشد تا حکم تخلیه به اطلاع مستاجر برسد. پس از طی شدن این ۲۴ ساعت، این موضوع به اطلاع مستاجر می رسد و به او اطلاع داده می شود که باید نسبت به خالی کردن ملک اقدام کند. پس از آن که این قانون و این حکم به اطلاع مستاجر رسید نیز مستاجر ۷۲ ساعت زمانی دارد تا ملک مورد نظر را تخلیه نماید. به همین دلیل نیز بهترین کار آن است که حتما مستاجر در مدت زمان تعیین شده نسبت به تخلیه ملک اقدام کند.
عضو مرکز وکلای قوه قضاییه استان البرز گفت: گاهی اوقات خانه‌ای را خریداری کرده ایم و بر طبق قوانینی که وجود داشته است، پول آن را نیز پرداخت کرده‌ایم. مستاجر و یا صاحب ملک قبلی هنوز اقدام به تخلیه منزل نکرده است و موعد مقرر شده برای تخلیه منزل نیز به پایان رسیده است. به همین دلیل بهترین کار آن است که از طریق قانونی وارد کار شده و حکم تخلیه منزل را دریافت کنیم. اگر در چنین شرایطی بخواهید تا حکم تخلیه را بگیرید باید اولا سند قطعی به نام شما صادر شده باشد و ثانیا آن که به جز شما هیچ فرد دیگری که دارای مدرک می باشد، نسبت به ملک مورد نظر ادعایی نداشته باشد .نحوه اجرای حکم تخلیه منزل ممکن است با توجه به قوانین و مقررات حاکم بر هر کشور و منطقه متفاوت باشد. اما به طور کلی، اجرای حکم تخلیه منزل به صورت زیر انجام می شود.
صدور حکم تخلیه: ابتدا دادگاه یا ارگان قضایی مرتبط، حکم تخلیه را صادر می‌کند. این حکم حاکمیت قانونی دارد و به طرفین ابلاغ می‌شود.
ابلاغ حکم به طرف مخالف: حکم تخلیه به طرف مخالف (مستاجر یا فردی که باید تخلیه کند) به صورت رسمی ابلاغ می شود. این ابلاغ ممکن است از طریق پست، درخواست حضور حقوقی در محل اقامت طرف مخالف یا روش های دیگر انجام شود.
تعیین مهلت تخلیه: ممکن است حکم تخلیه یک مهلت مشخص برای تخلیه منزل را تعیین کند. در این مدت، طرف مخالف باید منزل را تخلیه کند.
تخلیه طرف مخالف: اگر طرف مخالف در مهلت تعیین شده منزل را تخلیه نکند، نیروهای اجرایی از جمله کلانتری یا پلیس ،مسئول اجرای حکم تخلیه می شوند. این نیروها به محل اقامت طرف مخالف می روند و اقدام به خارج کردن او از منزل می کنند.
محافظت از اموال: البته این نکته نیز وجود دارد که در زمان تخلیه کردن خانه، دفتر کار و هر مورد دیگری که وجود دارد، از اموال فرد به طور کامل محافظت می شود. در واقع تخلیه باید با رعایت اصول دقیق و به منظور جلوگیری از آسیب دیدن اموال افراد انجام شود. برای دریافت حکم تخلیه موارد مختلفی وجود دارد و شاخه های قانونی زیادی برای آن رسم می شود. به همین خاطر نیز حتما باید این نکته و مسئله را در نظر داشته باشید تا با توجه به جزئیاتی که این موضوع دارد، اقدام به دریافت حکم تخلیه کنید.