اقتصاد ایران در نیم‌قرن اخیر شاهد نارسایی‌هایی بوده است. در این بین کاهش ارزش ذاتی ریال موردی است که محل بحث بسیاری از فعالان اقتصادی است.
آیزاک سعیدیان، اقتصاددان، با اشاره به ریزش مداوم ارزش ریال ایران به الجزیره گفت: «از سال 1960 کشور ایران سعی کرد تا تحولی بنیادین در امور اقتصادی کشور ایجاد کند و به تبع آن نرخ تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی ایران در 10 سال رشد بسیار خیره‌کننده‌ای را ثبت کرد. در آن زمان نرخ سود بانکی متناسب با تورم تک‌رقمی کشور از سوی دولت اعلام شده بود، اما به‌تدریج از سال 1970 ایران تصمیم گرفت بودجه کل کشور را بزرگ‌تر کند و به همین منظور تلاش کرد تا هم‌زمان با اوج‌گیری قیمت نفت در جهان درآمدهای دلاری-نفتی را وارد اقتصاد کشور کند».
او ادامه داد: «از اوایل سال 1968 درآمد نفتی ایران به‌طور چشمگیری افزایش یافت؛ به‌طوری‌که ایران قبل از تاریخ فوق روزانه 638 هزار بشکه نفت به فروش می‌رساند که این رقم پس از سال 1968 به روزانه شش میلیون بشکه رسید. به بیان ساده درآمد ایران از محل فروش نفت یکباره 20 برابر افزایش یافت و با ورود پول نفت به اقتصاد ایران شاهد آن بودیم که حجم نقدینگی در ایران رو به افزایش گذاشت، اما متناسب با افزایش نقدینگی تورم در حال افزایش بود. در زمان مذکور با توجه به رشد اقتصادی و تولید ناخالص ملی مناسب دهه پیش، اقتصاد ایران توانست از خطر تورم و کاهش ارزش پول ملی در امان بماند».
این اقتصاددان تأکید کرد: «پس از انقلاب و شروع جنگ ایران و عراق و همچنین خروج سرمایه از کشور و خارج‌شدن بسیاری از صنایع و کارخانه‌ها از دست بخش خصوصی، تولید ناخالص داخلی ایران دچار معضلات زیادی شد. از آن پس دولت‌ها یکی پس از دیگری سعی بر آن داشتند تا بودجه‌های خود را در نبود تولید ناخالص داخلی مناسب، بر اساس درآمدهای سرشار پایه‌گذاری کنند. همین امر موجب می‌شد حجم نقدینگی و پایه پولی افزایش پیدا کند و در طرف دیگر تورم افزایش یابد».
سعیدیان با اشاره به نقش تحریم در تداوم سقوط ارزش ریال گفت: «حجم نقدینگی فاقد پشتوانه تولید ناخالص داخلی ایران در سال‌های گذشته به‌صورت چشمگیر افزایش یافت و مجدد با خروج آمریکا از برجام ریال ارزش ریال مجدد سقوط کرد. در دولت ابراهیم رئیسی نیز بسیار سعی شد تا ارزش ریال در یک دامنه با‌ثبات حفظ شود که این تلاش بدون توجه به نماگرهای اقتصادی بود و با تنش‌های منطقه‌ای که به نوعی ریسک سیستماتیک محسوب می‌شد، مجدد ارزش ریال ایران سقوط کرد».
این اقتصاددان درباره پیشبینی خود از وضعیت اقتصاد در سال 1403 هم گفت: «در سال 1403 پیشبینی می شود با توجه به رکود اقتصادی، تورم تولید کالا و اخذ مالیات سنگین بر مشاغل و تولیدکنندگان شاهد خروج سرمایه‌ها از ایران باشیم. شایان ذکر است بانک مرکزی ایران در هفته‌های اخیر اعلام کرده است که تصمیم دارد نرخ برابری ریال در برابر دیگر ارزها را در یک دامنه قمیتی به ثبات برساند؛ حال آنکه تا مادامی که امنیت سرمایه‌گذاری تأمین نشود و کاهش ریسک‌های متعدد سرمایه‌گذاری در ایران کاهش نیابد، بعید است ریال بتواند در بلندمدت از ثبات نسبی برخوردار شود»./ شرق