با گذشت 72 ساعت التهاب در روابط ایران و پاکستان، سرانجام از روز گذشته نشانههایی از پایان بحران میان دو کشور نمایان شد؛ بحرانی که با برخی تحرکات تروریستی در مرزهای شرقی و برخی دیگر از مناطق کشورمان و متعاقب آن انجام عملیات کوه سبز و حمله موشکی ایران به مقر تروریستها در خاک پاکستان آغاز و سپس با پاسخ پهپادی و موشکی پاکستان در روستایی در سراوان ایران ادامه یافته بود، نهایتا با تصمیم کمیته امنیت ملی پاکستان به ریاست نخستوزیر موقت این کشور، اعلام معاون وزیر خارجه ایران و نهایتا تماس تلفنی امیرعبداللهیان و جیلانی در مسیر پایان قرار گرفت.
در این میان، توییت خبرنگار صدا و سیمای ایران حسابی خبرساز شد و انتقادات فراوانی را از صدا و سیما و نهادهای امنیتی مسوول شکل داد. آمنه ساداتذبیحپور در توییتی با اشاره تلویحی به حمله صبح پنجشنبه پاکستان به منطقه سراوان ایران نوشت: «اصلا هم معلوم نبود ایران و پاکستان با هم هماهنگ بودند!» با توجه به نزدیکی این خبرنگار به نهادهای امنیتی، بسیاری از کاربران با طرح این پرسش که اگر واقعا این حملات موشکی با هماهنگی دو کشور صورت گرفته، چرا مقامات ایرانی در خصوص آن شفافسازی نمیکنند؟
به موضوع واکنش نشان دادند و اگر غیر از این است چرا مقامات مسوول واکنشی در برابر این نوع حاشیهسازیها ندارند. عصر روز گذشته بود که رسانههای داخلی و منطقهای پس از نشست اضطراری کمیته امنیت ملی پاکستان به ریاست انوارالحق کاکر، نخستوزیر موقت پاکستان، اعضای کابینه این کشور با تصمیم نهایی رهبران سیاسی و نظامی برای ازسرگیری روابط کامل دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران و بازگشت سفرای دو کشور به پایتختهای یکدیگر موافقت کرد. بر اساس تصمیم کمیته امنیت ملی پاکستان، این کشور سطح کامل روابط دیپلماتیک با ایران را از سرگرفته و به زودی سفیران ایران و پاکستان به پایتختهای یکدیگر اعزام میشوند.
اما در بطن این 72 ساعت التهاب حوادث و رخدادهایی میان دو کشور به وقوع پیوست که لازم است از منظر تحلیلی مورد ارزیابی دقیقی قرار بگیرند. از موعد رسمی حمله ایران به مقر تروریستها در ایالت بلوچستان در شامگاه سهشنبه و واکنشهای مقامات پاکستانی به آن تا حمله پاکستان به روستاهای اطراف سراوان در خاک ایران و واکنش مقامات ایرانی به آن، همگی مجموعه تحولات و رخدادهایی بودند که بازخوردهای فراوانی در فضای داخلی دو کشور و اتمسفر بین المللی داشتند.
پاکستان به ایران حمله نظامی کرد
راس ساعت 4 صبح روز پنجشنبه 28 دیماه بود که رسانههای ایران از حمله موشکی و پهپادی پاکستان به خاک کشورمان در سراوان و جان باختن 7 نفر خبر دادند. در ادامه هم اعلام شد که پاکستان یک طرفه مرزهای رسمی و مشترک خود با ایران را مسدود کرده است. معاون انتظامی و امنیتی استانداری سیستان و بلوچستان درباره انفجارهای بامداد پنجشنبه در سراوان گفت: «ساعت ۴:۳۰ بامداد امروز (پنجشنبه) یکی از روستاهای مرزی سراوان چند انفجار رخ داده است.»
او با بیان اینکه این انفجارها نتیجه اصابت موشک از سمت پاکستان است، اظهار کرد: «در این انفجارها سه زن و چهار کودک غیرایرانی جان باختهاند که همگی اتباع غیرایرانی هستند. یک انفجار دیگر نیز در نزدیکی شهر سراوان داشتیم که کسی در آن آسیب ندیده است.» علیرضا مرحمتی، در گفتوگو با صدا و سیما جزییاتی بیشتر را اعلام کرد و گفت: «ساعت حدودا ۴ و نیم صبح صدای انفجاری شنیده و مشخص شد که یکی از روستاهای نزدیک مرز را پاکستان با استفاده از موشک هدف گرفته. در این حمله سه زن و چهار کودک تبعه غیر ایرانی کشته شدند. از سوی منابع محلی که اسامی ۴ کودک جان باخته ماهیکان بلوچ، بابر دوست، هانی دوست و چراغ دوست اعلام شده است. در ادامه مشخص شد به این آمارها، 2 مرد نیز افزوده شده تا شمار کشتهشدگان این حادثه 9 نفر اعلام شود.
همچنین در فضای مجازی توییت یک خبرنگار پاکستانی نیویورکتایمز وایرال شد که اشاره کرد: «پاکستان اهدافی متعلق به جداییطلبان بلوچستان در خاک ایران را هدف قرار داده است.» در کشاکش انتشار این اخبار صفحه توییتری اخبار نیروهای مسلح پاکستان اعلام کرد: «۷ هدف در ۳ نقطه در خاک ایران (سراوان، شامسر و حنق) که مقر تروریستها بوده را مورد حمله قرار دادیم.» بلافاصله پاکستان در بیانیهای رسمی نوشت که پناهگاههای تروریستهای پاکستانیالاصل را در داخل خاک ایران هدف قرار داده است. در بیانیه وزارت خارجه پاکستان آمده است: به حاکمیت و تمامیت ارضی ایران احترام کامل میگذاریم، پاکستان یک سری حملات نظامی در استان سیستان و بلوچستان ایران انجام داد. هدف از اقدام امروز تامین امنیت و منافع ملی پاکستان بود. این بیانیه میافزاید: ایران کشوری برادر است و مردم پاکستان برای مردم ایران احترام و محبت زیادی قائل هستند. ما همواره بر گفتگو و همکاری در مقابله با چالشهای مشترک از جمله تهدید تروریسم تاکید کردهایم و به تلاش خود برای یافتن راه حل های مشترک ادامه خواهیم داد. نهایتا ارتش پاکستان هم ویدیوی این حمله را منتشر کرد تا مشخص شود این حملات توسط راکت و پهپاد انجام شده است.
بیانیه وزارت خارجه: حمله پهپادی پاکستان غیرمتوازن بود
در پی حمله صبح پنجشنبه از سمت پاکستان به یک روستای مرزی در اطراف سراوان در استان سیستانوبلوچستان ایران خواستار توضیح فوری مقامات پاکستان درباره این حادثه شد.
وزارت خارجه ایران در واکنش به حمله پهپادی پاکستان طی بیانیهای اعلام کرد: وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران اقدام غیرمتوازن و غیرقابل پذیرش پاکستان در حمله پهپادی به شهروندان غیرایرانی روستایی در جدار مرزی دو کشور را محکوم مینماید. ایران در عین حال که به سیاست حسن همجواری و برادری بین دو ملت و دو دولت جمهوری اسلامی ایران و پاکستان پایبند است و اجازه نمیدهد دشمنان روابط خوب و برادرانه دو کشور را تیره کنند، امنیت مردم و تمامیت ارضی کشور را خط قرمز خود بر میشمرد و از دولت دوست و برادر پاکستان قویا انتظار دارد که به تعهدات خود در ممانعت از استقرار پایگاهها و گروههای مسلح تروریستی در خاک پاکستان پایبند باشد.
برخی از چهرههای سیاسی ایران هم نسبت به این رخداد واکنش نشان دادند. علیاکبر صالحی در گفتگو با انتخاب اعلام کرد: بنده باید عرض کنم که نمونه یک مرز دوستی و برادری، مرز بین پاکستان و ایران است. از زمان تشکیل کشور پاکستان ایران همواره یک همسایه دوست و در بزنگاههای خطرناک برای پاکستان یک حامی و پشتیبان واقعی بوده است و ملت شریف پاکستان این موضوع را خوب میدانند. ایران بدون چشمداشتی همواره یک حامی و پشتیبان صادق و با حسننیت برای پاکستان در عرصههای بینالمللی و نیز در زمانهایی که پاکستان با بحرانهایی روبهرو میشده است، بوده و هست و انشاءالله خواهد بود. باید سعی شود که این بحران اخیر بین دو کشور دوست و برادر هرچه زودتر فیصله یابد. وزیر اسبق امور خارجه در انتها بیان کرد: ای کاش عزیزان در پاکستان غیرت خود را درحملههای استکبار جهانی به خاک آن کشور که عروسیها را به عزا تبدیل میکرد، نشان میدادند. در شأن دولت محترم پاکستان نیست که با دو معیار مختلف اقدامات خود را توجیه کند. جدای از چهرههای سیاسی نمایندگان مجلس، وزیر کشور، استاندار سیستان و بلوچستان و... نیز به این رخداد واکنش نشان دادند. نماینده زاهدان در مجلس ازمقامات پاکستانی خواست ادله خود را برای حضور گروههای تروریستی در ایران ارايه کنند. با عبور از ساعات ابتدایی پس از بحران اما آرام نشانههایی از تلاش برای حل مناقشه نمایان شد. چین و ترکیه تلاشهایی برای میانجیگری را در دستور کار قرار دادند تا دو کشور به سمت حل مناقشه حرکت کنند.
گفتوگوی امیرعبداللهیان با جیلانی
نهایتا خبر رسید که جلیل عباس جیلانی و حسین امیرعبداللهیان وزرای امور خارجه پاکستان و ایران دیروز جمعه با یکدیگر گفتوگو کردند. در پاسخ به تماس تلفنی جلیل عباس جیلانی، وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی پاکستان، امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه کشورمان ضمن با اهمیت خواندن جایگاه پاکستان در سیاست خارجی و همسایگی جمهوری اسلامی ایران گفت: مناسب است محور همکاریهای امنیتی و نظامی که در گذشته مورد توافق و تاکید مقامات دو کشور قرار گرفته است، با جدیت دنبال شود. امیرعبداللهیان خاطر نشان کرد: نیروهای امنیتی ایران در قرارگاههای عملیاتی خود با هرگونه عملیات تروریستی در همان ابتدا مقابله مینمایند و اجازه تحرک عملیاتی به تروریستها نمیدهند.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان با اشاره به عملیات ضدتروریستی اخیر قرارگاه محلی ایران علیه گروهک جیشالظلم که مسوولیت بسیاری از عملیات تروریستی از جمله حمله اخیر به پاسگاه انتظامی راسک را بر عهده گرفته، تاکید کرد: این اقدام عملیاتی در راستای وظایف آنی قرارگاه عملیاتی منطقه سیستان و بلوچستان و در جهت خنثیسازی تهدید تروریستی فوری بود که با توجه به شواهد و مستندات بیش از 50 تروریست در این مکان در حال آمادهسازی برای انجام اقدام تروریستی علیه ایران بودند که با اقدام به موقع نیروهای ایرانی ناکام ماندند. امیرعبداللهیان با تاکید بر احترام جمهوری اسلامی ایران به حاکمیت و تمامیت ارضی کشور دوست، برادر و همسایه پاکستان اظهار داشت: حاکمیت و تمامیت ارضی پاکستان قویا مورد توجه ما هست و همکاریهای دو کشور برای خنثی و نابود کردن اردوگاههای تروریستی در خاک پاکستان ضروری است.
جلیل عباس جیلانی، وزیر امور خارجه پاکستان نیز در این گفتوگوی تلفنی با اشاره بر آرمانهای مشترک دو کشور در مبارزه با تروریسم اظهار داشت: نگرش مشترک در مبارزه با تروریسم هسته اصلی همکاری دو کشور است و پاکستان همواره بر روابط برادرانه و سازنده با ایران تاکید داشته و حق حاکمیت و تمامیت ارضی همواره مورد توجه جدی اسلام آباد است.
جلیل عباس جیلانی با تاکید بر علاقه و احترام ویژه ملت و دولت پاکستان به جمهوری اسلامی ایران، بر توسعه مناسبات برادرانه در تمامی ابعاد میان دو کشور تاکید کرد و افزود: ما دو همسایه دیرینه و مسلمان هستیم، تروریسم دشمن مشترک ماست و نباید به تروریستها و دشمنان روابط تهران و اسلام آباد، اجازه سوءاستفاده داد. همکاری و برادری محور اصلی کار ماست. وزیر خارجه پاکستان از امیرعبداللهیان برای دیدار رسمی از اسلامآباد دعوت به عمل آورد.