معاملات روز گذشته بورس تهران با کاهش ارتفاع شاخص‌کل بورس تهران برای چهارمین روز متوالی پیگیری شد. نکته جالب‌توجه درخصوص شاخص‌کل این است که شاخص مذکور در ۱۱ روز معاملاتی اخیر فقط یک روز مثبت داشته و در باقی روزها با کاهش ارتفاع همراه شده‌است. در هفته‌ای که گذشت، شاخص‌کل فقط در نخستین روز هفته جامه‌سبز به‌تن داشت.
در ادامه مسیر معاملاتی هفته، بازار سهام چهار روز منفی را پشت‌سر گذاشت. هرچند که ۶روز معاملاتی است که دامنه‌نوسانات این شاخص از ۰.۵درصد تجاوز نکرده‌است، اما سرخ‌پوشی‌‌‌‌‌‌‌های مکرر شاخص‌‌‌‌‌‌‌ها در تالار شیشه‌ای (هرچند با درصد اندک) سهامداران را نسبت به ادامه مسیر معاملات مردد می‌کند. در روز گذشته شاخص‌کل ۰.۱۶درصد از ارتفاع خود را از دست داد و نهایتا در سطح ۲میلیون و ۱۵۵هزار‌واحدی، کار خود را به اتمام رساند، با این حال روند شاخص هم‌وزن تقریبا خنثی و حتی قدری صعودی بوده‌است، چراکه بازار سهام نسبت به سهام کوچک استقبال بیش‌‌‌‌‌‌‌تری نشان می‌دهد.
بازار از دریچه آمار
همچنین در روز گذشته، نماگر هم‌وزن که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است و چهره بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، با رشد اندک ۰.۱۱درصدی همراه شد. در فرابورس نیز شاخص اصلی این بازار با ۰.۱درصد عقب‌نشینی همراه شد. به‌این‌ترتیب نماگر اصلی بازار سهام در هفته‌ای که سپری شد، ۱.۰۱ از ارتفاع خود را از دست داد تا شاخص‌کل برای دومین هفته متوالی با کاهش ارتفاع همراه شود. به هر روی باید منتظر ماند و دید که جریان معاملات تالار شیشه‌ای در هفته‌های آتی به کدامین سمت و سو متمایل خواهد شد. ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز دوباره به کانال ۳هزار و ۹۰۰ تا ۴هزار و ۳۰۰میلیارد‌تومان رسید. روند خروج پول حقیقی در بازار سهام نیز ادامه یافته‌است، چراکه حقیقی‌‌‌‌‌‌‌ها نسبت به آینده بازار سهام و تحولات منطقه‌ای نامطمئن هستند.
بورس تهران در حال سوختگیری است؟
تجدید ارزیابی‌‌‌‌‌‌‌ها به‌عنوان سوخت اصلی بازار موجب شد تا شاخص‌کل از محدوده زیر ۲میلیون‌تومان تا ۲میلیون و ۲۰۰هزار واحد نیز پیشروی کند. نگاهی به معاملات بازار سهام نشان می‌دهد که احتمالا بازار با توجه به اخبار سیاسی و تنش‌های منطقه‌ای شرایط خوبی را تجربه نمی‌کند. اخیرا اقدام بورس برای اصلاح اصل ۱۵ حسابداری نیز می‌توانست اخبار تجدید‌ارزیابی‌‌‌‌‌‌‌ها را به فضای عمل بکشاند، با این حال به‌نظر می‌رسد تجدید ارزیابی نتواند بورس تهران را با تکانه عجیبی همراه کند. بازار سهام نیاز به محرک پولی و ارزی دارد تا بتواند رشد خوبی را تجربه کند، اما با توجه به گزارش‌های عملکرد ماهانه دلیلی وجود ندارد که بازار سهام رونق بگیرد. بررسی‌‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد که با توجه به گزارش شرکت‌های کوچک و صنایعی که کم‌‌‌‌‌‌‌تر مورد‌توجه هستند، صنایع مذکور پتانسیل رشد خوبی دارند. در روزهایی که محرکی قوی، چراغ بازار را روشن کرده‌است، باید منتظر اقدامات مثبت دولت در بودجه بود. در صورتی‌که مفاد بودجه به‌زودی معین شود، احتمالا بازار مسیر درست را راحت‌‌‌‌‌‌‌تر انتخاب می‌کند. موضوعاتی که در صورت روشن‌شدن آنها بازار سهام با اطمینان بیش‌‌‌‌‌‌‌تری حرکت خواهد کرد؛ نرخ خوراک پتروشیمی، نرخ حامل‌های انرژی که احتمالا وابسته به نرخ خوراک پتروشیمی‌ها خواهند بود.
مشتقات سیگنال منفی می‌دهند
افت ارزش معاملات بازار مشتقه به‌خصوص بازار اختیار معاملات حکایت از آن دارد که رکود در بازار سهام حاکم است. همچنین نگاهی به افت پرمیوم قراردادها نشان می‌دهد که بازار نسبت به آینده، چندان خوشبین نیست. قراردادهایی که قیمت دارایی پایه آنها در نزدیکی قیمت اعمال است و بازار با واکنش منفی از آنها استقبال می‌کند. به‌نظر می‌رسد این بدان معنا باشد که بازار خسته است. اهالی بورس، هم انتظار ریزش بیش از اندازه را ندارند و هم نمی‌توانند به بازار P/E بالایی را نسبت دهند.
بورس بازیچه سیاست می‌شود؟
بازار سهام با سه محرک می‌تواند روزهای سبزتری را به خود ببیند. اول، کاهش تنش‌های سیاسی و بهبود اوضاع منطقه‌ای با کاهش درگیری‌های لفظی است. به‌نظر می‌رسد حکمرانان کشور به این بلوغ رسیده باشند که تنش‌ها را بیش از آنکه هست جدی نکنند. بر همین اساس اگر محرک قوی‌‌‌‌‌‌‌تری در حوزه پولی و ارزی متوجه بازار شود، بورس تهران بدون‌توجه به این موضوع به مسیر خود ادامه‌می‌دهد. محرک دوم، اتخاذ تصمیمات درست درخصوص بودجه سال‌آینده و کاهش ریسک‌های ناشی از سیاست‌های مالی دولت است. تعیین‌تکلیف نرخ حقوق دولتی، نرخ خوراک و گاز سوخت شرکت‌ها و همچنین، سیاست‌های مالیاتی دولت می‌تواند تاحدودی فضای غبارآلود فعلی را بهبود بخشد.
هرگونه تعیین غیر‌منطقی نرخ خوراک و حامل‌های انرژی می‌تواند بازار را با شوک بدی همراه کند. سومین محرک که می‌تواند قوی‌‌‌‌‌‌‌تر از دومحرک دیگر باشد، تصمیم بانک‌مرکزی برای کاهش فاصله میان نرخ ارز نیما و بازار آزاد است تا شرکت‌های بورسی بتوانند به این وسیله بخشی از کاستی‌‌‌‌‌‌‌های سال‌جاری خود را جبران کنند، چراکه با سیاست دولت در قبال نرخ ارز و تثبیت آن، حداقل تا پایان سال‌جاری نمی‌توان محرک جدی را برای بورس تعریف کرد، لذا افزایش قیمت دلار نیما برای کاهش فاصله آن با بازار آزاد می‌تواند نسبت قیمت به سود انتظاری بازار را افزایش داده و بازار را با رشد چشمگیری همراه کند. هرچند برخی از تحلیلگران بر این عقیده هستند که بازار سرمایه تا پایان سال شرایط مطلوبی را تجربه نخواهد کرد و شرایط رکودی بر بازار حاکم خواهد شد. گزارش‌های ماهانه منتشرشده در کدال گویای آن است که با وجود ریسک بالای شرکت‌های دولتی که سهم بزرگی در ارزش بازار دارند، سهام کوچک گزارش‌های خوبی منتشر کرده‌اند و احتمالا بازدهی‌‌‌‌‌‌‌های بهتری را به‌ثبت خواهند رساند، لذا بورس تهران از دو جهت می‌تواند برای سرمایه‌گذاران اهمیت داشته‌باشد.
افرادی که دید کوتاه‌مدت دارند، می‌توانند با ریسک بالاتری اقدام به خرید سهام کوچک کرده و سهم سهام بزرگ را کاهش دهند. به لحاظ بلندمدت نیز بازار به احتمال قوی تا انتشار گزارش‌های ۹ماهه صبر خواهد کرد، چراکه در صورت بهبود سودآوری در گزارش‌های ۹ماهه و پاییز، بازار سهام به انتظارات درخصوص سودآوری سال‌آینده شرکت‌ها وزن بیش‌‌‌‌‌‌‌تری می‌دهد. با توجه به احتمال رشد سودآوری شرکت‌ها در سال‌آینده، بازار سهام در نقطه امنی قرار دارد. سرمایه‌گذاران احتمالا برای بلندمدت در محدوده‌‌‌‌‌‌‌های فعلی با طمانیه بیش‌‌‌‌‌‌‌تری به خرید سهام اقدام می‌کنند، چراکه احتمالا قیمت‌های فعلی برای متغیرهای اقتصادی اثرگذار بر سودآوری سال‌آینده شرکت‌ها، ارزان است./ دنیای اقتصاد