مبحث نحوه محاسبه دیه، کار بسیار تخصصی و دقیقی است که حتما باید کارشناسان این رشته، پزشکی قانونی و مراجع قضایی آن را انجام دهند. با وجود این در اینجا با برخی از روش‌ها و نحوه محاسبه دیه و انواع جراحات به صورت کلی آشنا می‌شویم.
جراحت انواع مختلفی دارد و هر یک از این جراحات از یک خراشیدگی سطحی گرفته تا بریدگی‌های بسیار عمیقریال دیه متفاوتی دارد. مهم‌ترین نکته در مورد دیه جراحات این است که طول زخم و تعداد بخیه در محاسبه دیه از اهمیت چندانی برخوردار نیست و ملاک و نحوه محاسبه دیه بر اساس عمق جراحت است. در جراحاتی که هم عمق زیادی و هم طول زیادی دارد، تعدد جراحت ملاک محاسبه است.
مثلا بریدیگی عمیقی که سطح وسیعی از عضو را دربر گرفتهریال می‌تواند چند دامیه (در ادامه در مورد نام انواع جراحات توضیح خواهیم داد) داشته باشد. هر چه جراحت عمیق‌تر و به استخوان نزدیک‌تر باشد، درصد دیه بیشتری به آن تعلق می‌گیرد.
انواع جراحت و تفاوت دیه در آنها
به خراشیدگی پوست بدون اینکه خون جاری شود، حارصه گفته می‌شود و یک صدم دیه کامل (9 میلیون تومان) به آن تعلق می‌گیرد.
دامیه:
به جراحت سطحی که باعث بریدگی گوشت شود و همراه با خونریزی باشد (خون کم یا زیاد) و دو صدم دیه کامل (18 میلیون تومان) به آن تعلق می‌گیرد.
متلاحمه:
به جراحت و بریدگی عمیق گوشت متلاحمه گفته می‌شود، این جراحت عمیق است اما به پوست نازک روی استخوان نمی‌رسد و سه صدم دیه کامل (27 میلیون تومان) به آن تعلق می‌گیرد.
سمحاق:
به جراحت عمیقی که به پوست نازک روی استخوان برسد سمحاق گفته می‌شود و چهار صدم دیه کامل (36 میلیون تومان) به آن تعلق می‌گیرد.
موضحه:
به آن نوع از جراحت که پوست نازک روی استخوان را کنار بزند و استخوان نمایان شود موضحه گفته می‌شود و پنج صدم (45 میلیون تومان) دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.
مأمومه:
به آن نوع از آسیب به سر که عمق جراحت آن به کیسه مغز برسد، مأمومه گفته می‌شود و یک سوم دیه کامل (300 میلیون تومان) به آن تعلق می‌گیرد.
دامغه:
به صدمه یا جراحتی که همراه با شکستگی استخوان سر کیسه مغز را پاره کند، دامغه گفته می‌شود و علاوه بر دیه شکستگی سر، موجب ارش پاره‌شدن کیسه مغز نیز می‌باشد. دیه آن نیز مشابه مأمومه، یک سوم دیه کامل (300 میلیون تومان) است.
جائفه:
به آن نوع از جراحت که با واردکردن هر نوع وسیله و از هر جهت به درون بدن انسان اعم از شکم، سینه، پشت و پهلو ایجاد می‌شود، جائفه گفته می‌شود و یک سوم دیه کامل (300 میلیون تومان) به آن تعلق می‌گیرد.
اگر وسیله مذکور از یک طرف بدن وارد شده و از طرف دیگر خارج شود، دو جراحت جائفه محسوب می‌شود. در صورتی که در جائفه به اعضای درونی بدن آسیب برسد و یا از بین برود، علاوه بر دیه جائفه، دیه یا ارش آن نیز محاسبه می‌شود.
نافذه:
جراحتی است که با فرو رفتن وسیله‌ای مانند نیزه یا گلوله در دست و یا پا ایجاد می‌شود. دیه آن برای مرد یک دهم دیه کامل (90 میلیون تومان) است و در مورد زن ارش ثابت به آن تعلق می‌گیرد. حکم مربوط به نافذه برای اعضایی است که دیه آن عضو، بیشتر از یک دهم دیه کامل باشد.
در عضوی که دیه آن مساوی یا کمتر از یک دهم دیه کامل باشد، ارش ثابت است؛ مثلا اگر گلوله در بند انگشت فرو رود به دلیل اینکه دیه یک بند انگشت از یک دهم دیه کامل کمتر است، ارش تعیین می‌شود.
هرگاه یکی از جراحت‌های حارصه، دامیه، متلاحمه، سمحاق و موضحه (موارد نامبرده در بندهای «الف» تا «ث» ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی) در جایی از بدن غیر از سر و صورت واقع شود، در صورتی که آن عضو دارای دیه معین باشد، دیه به حساب نسبت‌های فوق از دیه آن عضو تعیین می‌شود و اگر آن عضو دارای دیه معین نباشد، ارش ثابت است؛ مثلا اگر متلاحمه برای یک بند از انگشتان دیت معین شود، به نسبت دیه یک بند انگشت محاسبه خواهد شد.
یعنی:
دیه یک انگشت = یک دهم دیه کامل
دیه یک بند انگشت = یک سوم دیه انگشت
متلاحمه برای یک بند انگشت = ۲ درصد از دیه یک بند انگشت
نحوه محاسبه دیه صدماتی که موجب تغییر رنگ پوست و تورم می‌شود
دیه تغییر رنگ پوست صورت به شرح زیر است:
سیاه‌شدن پوست صورت، شش هزارم دیه کامل (۰.۰۰۶)
کبودشدن پوست صورت، سه هزارم دیه کامل (۰.۰۰۳)
سرخ‌شدن پوست صورت، یک و نیم هزارم دیه کامل (۰.۰۰۱۵)
دیه تغییر رنگ پوست سایر اعضای بدن به شرح زیر است:
سیاه‌شدن پوست سایر اعضای بدن، سه هزارم دیه کامل (۰.۰۰۳)
کبود شدن پوست سایر اعضای بدن، یک و نیم هزارم دیه کامل (۰.۰۰۱۵)
سرخ شدن پوست سایر اعضای بدن، هفتاد و پنج میلیونیوم دیه کامل (۰.۰۰۰۷۵)
در نحوه محاسبه دیه با اعداد اعشاری کافی است، آنها را در مبلغ دیه کامل ضرب نمایید. مثلا وقتی دیه کبودی یک و نیم هزارم دیه کامل تعیین شده است، آن را در مبلغ دیه امسال یعنی ۹۰۰ میلیون ضرب می‌کنیم.
۹۰۰.۰۰۰.۰۰۰ × ۰.۰۰۱۵ = ۱.۳۵۰.۰۰۰
نکات مرتبط با نحوه محاسبه دیه تغییر رنگ و تورم پوست
در حکم مربوط به تغییر رنگ فرقی نمی‌کند که آن عضو دارای دیه مقدر باشد یا نباشد؛
همچنین فرقی بین تغییر رنگ تمام یا قسمتی از عضو نیست و دیه یکسانی دارد؛
= فرقی نمی‌کند که تغییر رنگ بر روی پوست باقی بماند یا از بین برود؛
تغییر رنگ پوست سر، دیه مقدر ندارد و برای آن ارش ثابت است؛
آسیبی که باعث تورم بدن، سر یا صورت شود، ارش دارد؛
در صورتی که علاوه بر تورم موجب تغییر رنگ پوست هم شود، بر اساس مورد دیه و ارش تغییر رنگ به آن اضافه می‌شود.
قانون پرداخت دیه در تصادف
هرگاه در تصادفات رانندگی، شخصی دچار آسیب‌های جانی یا مالی شود، به نحوی که خودروی درحال حرکت مقصر آن شناخته شود، راننده آن وسیله‌نقلیه از نظر مالی متضمن پرداخت دیه و سایر موارد خواهد بود. البته مسئولیت پرداخت خسارت حادثه بر عهده شرکت بیمه است و پس از بررسی‌های به عمل آمده و گزارش کارشناسی، دادگاه شرکت بیمه را به محاسبه و پرداخت خسارت حادثه به شخص ثالث موظف خواهد کرد.
دیه تصادفات فوتی چقدر است؟
در صورتی که یک تصادف رانندگی منجر به فوت شخص ثالث شود، برابر با قانون مجازات‌های اسلامی، دارنده وسیله نقلیه موظف به پرداخت دیه کامل انسان است. دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۲ و در ماه‌های عادی (غیرحرام)، برابر با ۶۰۰ میلیون تومان است. این مبلغ در ابتدای هر سال و توسط ریاست قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌شود.
دیه تصادف در ماه های حرام چقدر است؟
در ماه‌های حرام (محرم، رجب، ذی‌القعده و ذی‌الحجه) دیه قتل نفس غیر عمد، افزایش یافته و ثلث دیه کامل به آن اضافه می‌شود. به این قانون تغلیظ دیه گفته می‌شود. مطابق با این قانون دیه کامل انسان در ماه‌های حرام برای سال ۱۴۰۲، برابر با یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است.
جدول نحوه محاسبه دیه تصادف در پزشکی قانونی را در ادامه مشاهده می‌کنید:
درصد |
مبلغ (تومان) |
| دو دهم درصد | ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار |
| سه دهم درصد | ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار |
| نیم درصد | ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار |
| ۱ درصد | ۹ میلیون |
| ۱.۵ درصد | ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار |
| ۲ درصد | ۱۸ میلیون |
| ۲.۵ درصد | ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار |
| ۳ درصد | ۲۷ میلیون |
| ۳.۵ درصد | ۳۱ میلیون و ۵۰۰ هزار |
| ۴ درصد | ۳۶ میلیون |
| ۴.۵ درصد | ۴۰ میلیون و ۵۰۰ هزار |
| ۵ درصد | ۴۵ میلیون |
| ۸ درصد | ۷۲ میلیون |
| ۱۰ درصد | ۹۰ میلیون |
| ۱۱ درصد | ۹۹ میلیون |
| ۱۵ درصد | ۱۳۵ میلیون |
* اقتصادآنلاین