فرهیختگان: در روزهای گذشته بار دیگر موضوع واگذاری سهام سرخابی‌ها حسابی خبرساز شده است. براساس این تصمیم، دولت که سال گذشته 10 درصد از سهام دو باشگاه را در بورس به عموم مردم عرضه کرده بود، حالا با اجبار AFC برای اعطای پروانه حرفه‌ای، مجبور است 51 درصد از سهام هر دو باشگاه را در فرابورس عرضه کند.
طبق اطلاعات منتشر شده در آگهی سهام دو باشگاه، تعداد ۵ میلیارد و ۳۶۲ میلیون از سهام پرسپولیس و تعداد 5 میلیارد و 503 میلیون از سهام استقلال قرار است 12 دی‌ماه در بازار پایه فرابورس عرضه شود. طبق این اطلاعات، کف قیمت کل پایه این بلوک ۵۱ درصدی برای پرسپولیس 2116 میلیارد تومان و برای استقلال نیز 1850 میلیارد تومان تعیین شده است.
پرواضح است خرید بلوک 51 درصدی برای خریداران خرد امکان‌پذیر نخواهد بود، در این شرایط اهلیت سهامداران موضوعی است که طی روزهای گذشته مورد بحث و بررسی رسانه‌ها و تحلیلگران قرار گرفته است. شستا (شرکت سرمایه‌گذاری سازمان تامین اجتماعی) و هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس دو غول بزرگ اقتصاد ایران هستند که به‌عنوان خریداران سهام سرخابی‌ها نام آنها بر سر زبان‌ها افتاده است. بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان می‌گویند به‌دلایل مختلف این عرضه نمی‌تواند گرهی از مشکلات سرخابی‌ها باز کند؛ چراکه این واگذاری عملا پاک کردن صورت مساله است. به عبارتی با این اتفاق که به‌نظر می‌رسد تکلیف دولت بوده، مسائل و مشکلات اصلی دو باشگاه حل نشده به دو بچه پولدار منتقل خواهد شد. فارغ از هزینه‌های تحمیل‌شده، بدون تغییر مدل درآمد- هزینه باشگاه‌ها که باید بر پایه درآمدهای پایدار باشد، این باشگاه‌ها به غول‌های اقتصادی سپرده می‌شود که هیچ انگیزه و اراده‌ای برای اصلاح امور مالی این باشگاه‌ها ندارند و ممکن است اتفاقی که هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس بر سر تیم بسکتبال بندر امام آورد، روزی بر سر سرخابی‌ها بیاید.
افت 45 تا 60 درصدی ارزش سهام سرخابی‌ها
مشکلات مالی و بدهی‌های متعدد درکنار مالکیت دولتی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس- که موجب اخطار‌های بی‌شمار فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا شده بود- باعث شد فرآیند خصوصی‌سازی این دو باشگاه و کمک به حل مشکلات مالی آنها در روزهای پایانی سال 1400 به‌صورت جدی توسط مسئولان و مقامات ورزشی دنبال شود و درنهایت شاهد پذیره‌نویسی سهام این دو باشگاه در تابلوی نارنجی فرابورس باشیم.
پس از پایان پذیره‌نویسی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، مدیرعامل فرابورس سوم شهریور سال 1401 اعلام داشت که حدود 320 هزار سهام باشگاه پرسپولیس و 286 هزار نفر سهام باشگاه استقلال را خریداری کرده‌اند. در باشگاه استقلال شرکت‌های حقوقی 280 میلیارد تومان معادل 78 درصد و افراد حقیقی 79 میلیارد تومان معادل 22 درصد و در باشگاه پرسپولیس شرکت‌های حقوقی 261 میلیارد تومان معادل 74 درصد و افراد حقیقی 89 میلیارد تومان معادل 26 درصد در پذیره‌نویسی این دو باشگاه شرکت کردند.
هرچند وارد شدن این دو باشگاه به بازار سرمایه ایران تا حدودی توانست بخشی از مشکلات مالی این دو باشگاه را حل کند و به شفاف‌سازی فضای مالی این دو باشگاه برای عموم مردم کمک کند ولی روند معاملات صورت‌گرفته طی 15 ماه اخیر روی نماد این دو باشگاه حاکی از ضرر بسیار سهامداران است. درحالی‌که قیمت پذیره‌نویسی باشگاه پرسپولیس 3387 ریال تعیین شده بود، قیمت سهام پرسپولیس 27 آذرماه 1402 به 1927 ریال رسیده که این به‌معنی ضرر بیش از 43 درصدی سهامداران باشگاه پرسپولیس طی 15 ماه گذشته است. این وضعیت برای سهامداران باشگاه استقلال نیز به همین منوال بوده است، به‌طوری‌که درحالی قیمت پذیره‌نویسی باشگاه استقلال 2910 ریال تعیین شده بود که قیمت سهام استقلال 27 آذرماه 1402 حدود 1665 ریال بوده است. به‌عبارتی سهامداران باشگاه استقلال نیز به میزان 40 درصد ضرر کرده‌اند.
با توجه به اینکه برای باشگاه استقلال سقف خرید هر کد معاملاتی 1030 سهم و برای باشگاه پرسپولیس 885 سهم در نظر گرفته شده بود، یعنی افرادی که در پذیره‌نویسی این دو باشگاه شرکت داشته‌اند حدود 43 درصد از سرمایه خود را از دست داده‌اند. هرچند این مبالغ در نگاه اول بسیار کم و ناچیز به‌نظر می‌رسد ولی نشان از عدم توفیق سهامداری باشگاه‌ها در ایران است و با حفظ چنین روندی، سهامداران نسبت به خرید سهام دیگر باشگاه‌هایی که در آینده وارد بازار سهام می‌شوند بی‌اعتماد می‌شوند و از خرید سهام امتناع می‌کنند.
اما بررسی روند قیمتی سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در فرابورس نیز نشان می‌دهد که قیمت این دو نماد پیوسته درحال کاهش بوده، به‌نحوی‌که سهام باشگاه استقلال که دوم شهریور سال 1401 در قیمت 4050 ریال بازگشایی و همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد در 27 آذرماه 1402 قیمت آن برابر با 1665 ریال است که حکایت از ضرر نزدیک به 59 درصدی سهامداران این باشگاه نسبت به روز بازگشایی سهم دارد. سهامداران باشگاه پرسپولیس هم در چنین وضعیتی قرار داشته‌اند و از 9 شهریور سال 1401 که سهم در قیمت 3452 ریال بازگشایی شد تاکنون سهام این باشگاه به 1927 ریال در روز 27 آذرماه 1402 رسیده که حکایت از افت 44.2 درصدی سهام این باشگاه از زمان بازگشایی است. کارشناسان معتقدند عرضه گرانقیمت سهام این دو باشگاه درکنار نبود درآمدهای پایدار یا حجم پایین این درآمدها (درآمدهای ناشی از انتقال بازیکن، درآمدهای ناشی از حق پخش تلویزیون، درآمدهای ناشی از تبلیغات محیطی و درآمدهای ناشی از بلیت و پیراهن‌فروشی) سبب شده قیمت سهام این دو باشگاه به‌شدت افت کنند.