اتصالات لوله کشی قطعاتی هستند که این امکان را فراهم می سازند تا بتوان شبکه لوله کشی را گسترش داده و سیال مایع یا گاز را به بخش های مختلفی انتقال دهند. از طرفی شرایط اتصال تجهیزات مختلف به شبکه لوله کشی را فراهم می کند.
معرفی انواع اتصالات لوله
انواع اتصالات لوله را از جنبه های مختلف از جمله جنس، نحوه اتصال، شکل هندسی و کاربرد می توان تقسیم بندی کرد. در ادامه به رایج ترین اتصالات مورد استفاده در صنایع مختلف مانند اتصالات لوله آب، اتصالات لوله گاز ، اتصالات لوله نفت و پتروشیمی خواهیم پرداخت.
اتصالات مغزی
برای اتصال دو لوله یا دو قطعه در لوله کشی از اتصالات مغزی استفاده می شود. مغزی ها در حقیقت لوله های کوچک هستند که دو طرف آن ها رزوه شده است. این دنده ها باعث می شود که بتوان از آن ها برای اتصال لوله ها استفاده کرد. یکی دیگر از کاربردهای اتصالات مغزی، کم و زیاد کردن قطر لوله ها و تبدیل سایز لوله است.
مهره و ماسوره
این نوع از اتصالات در صنعت لوله کشی و ساختمان بسیار پرکاربرد هستند. از مهره و ماسوره معمولا برای اتصال تجهیزات و شیرآلات به شبکه لوله کشی استفاده می شود. طراحی مهره و ماسوره به صورت سه تکه انجام شده که شامل نری، مادگی و همچنین قسمت ارتباط دهنده است و با توجه به نوع کاربرد دارای رزوه های مختلفی است. مهره و ماسوره سه کاربرد مهم دارند که عبارتند است از:
- کاربرد در سیستم های لوله کشی داخلی ساختمان
- اتصال دستگاه های مختلف مثل آب گرم کن، پکیج دیواری و ...
- استفاده در کنار شیرهای قطع و وصل کننده
درپوش لوله
درپوش لوله ساده ترین نوع اتصالات پایپینگ بوده که برای انسداد لوله ها استفاده می شوند. استفاده از درپوش های چهار گوش از بهترین گزینه ها برای مسدود کردن لوله (به خصوص در سایزهای پایین) است. برای مسدود کردن لوله های با قطر زیاد نیز درپوش های شش گوشه پیشنهاد می شود.
بوشن
بوشن یک نوع اتصال لوله کشی است که همانند مغزی عمل کرده اما به جای سطح بیرونی، سطح داخلی آن رزوه شده است. بنابراین می توان از آن برای متصل کردن لوله ها استفاده کرد. انواع بوشن را بر اساس نوع کاربرد به سه دسته تقسیم می کنند که عبارتند از:
- بوشن معمولی: سایز دو سر این نوع بوشن یکسان است.
- بوشن تبدیل: سایز دو سر بوشن با یکدیگر متفاوت است.
- بوشن روپیچ توپیچ: این نوع از بوشن ها دارای طراحی خاصی هستند. یک طرف آن رزوه ی داخلی و طرف دیگر آن رزوه ی خارجی دارد. بنابراین می توان به وسیله ی آن ها مقدار کمی به طول لوله ی اصلی نیز افزود.
انواع فلنج و واشر
فلنج صفحه ای فلزی بوده که از آن برای متصل کردن تجهیزات به شبکه لوله کشی استفاده می شود. واشرها نیز برای آب بند کردن فلنج بکار می روند.
اتصالات سه راهی
این نوع از اتصالات بسیار پرکاربرد بوده و در تمامی سیستم های لوله کشی ساختمانی از آن ها استفاده می شود. کاربرد ویژه ی سه راهی ها ایجاد انشعاب های فرعی در مسیر لوله کشی اصلی است. سه راهی ها را بر اساس نوع طراحی به سه دسته تقسیم می شود که عبارتند از:
- سه راهی تبدیلی: سایز انشعاب فرعی در این نوع سه راهی یک یا دو سایز از مسیر اصلی کمتر است.
- سه راهی قائم: اگر لوله های اصلی دارای زاویه 90 درجه باشند انشعاب گیری از بالای اتصال صورت می گیرد. به این نوع سه راهی به اصلاح سه راهی کنج نیز گفته می شود.
- سه راهی 45 درجه: زاویه انشعاب گیری در این نوع سه راهی بجای 90 درجه، برابر 45 درجه است.
اتصالات چهار راهی
این نوع از اتصالات نیز همانند سه راهی ها برای ایجاد انشعاب و گسترش لوله کشی به نواحی مختلف تاسیسات استفاده می شود.
اتصالات زانویی
برای تغییر مسیر لوله کشی از انواع زانویی می توان استفاده کرد. زانویی ها را بر اساس نوع کاربرد آن ها می توان به سه دسته تقسیم کرد که عبارتند از:
- زانویی 90 درجه: زاویه این زانویی ها 90 درجه است.
- زانویی 45 درجه: زاویه این زانویی ها 45 درجه است.
- زانویی چپقی: منظور از زانویی چپقی، زانویی روپیچ توپیچ است که اغلب با زاویه 90 درجه مورد استفاده قرار می گیرد.
- زانویی تبدیل: این نوع از زانویی برای تغییر مسیر جریان و همچنین تغییر سایز لوله استفاده می شود.
نکات مهم در خرید انواع اتصالات لوله
برای خرید انواع اتصالات لوله، توجه به نکاتی مهم ضروری است. در ادامه این نکات توسط پردیس فولاد بیان می شود.
جنس اتصالات لوله
یکی از نکات اساسی در خرید اتصالات لوله، انتخاب جنس مناسب است. بسته به سیالی که در لوله جریان دارد، ممکن است نیاز به جنس های مختلفی از جمله فلزی (مانند فولاد ضدزنگ، فولاد کربنی، و غیره) و پلیمری (مانند PVC، UPVC و PEX) باشد. انتخاب جنس صحیح و مطابق با شرایط کاربردی، از جمله دما، فشار و خاصیت مایع یا گاز، بسیار مهم است.
اندازه و ابعاد
قبل از خرید، باید ابعاد لوله های مورد نیاز به دقت تعیین شود تا پاسخگوی نیاز مورد نظر باشد. از این رو انتخاب لوله و اتصالات به قطر داخلی و خارجی مناسب و سازگاری آن ها با سیستم مورد نظر امری مهم تلقی می شود.
نوع اتصال
بسته به نوع و نحوه کاربرد، نیاز است تا نوع اتصالات تعیین شود. برخی از انواع رایج اتصالات شامل اتصالات جوشی، اتصالات رزوه ای، فلنجی، اتصالات پرسی و حرارتی هستند که باید با توجه به نیازهای خاص و شرایط کاربردی تعیین می شود.
استانداردها و مشخصات فنی
بررسی استانداردها و مشخصات فنی اتصالات بسیار مهم است. استفاده از اتصالات مطابق با استانداردها و مشخصات فنی معتبر و قابل اعتماد، اطمینان از کیفیت و عملکرد صحیح را افزایش می دهد. از جمله استانداردهای مهم در این زمینه می توان به استانداردهای AISI، ASTM، ISO و DIN اشاره کرد.
شرایط عملکرد
قبل از خرید اتصالات لوله لازم است تا شرایط عملکرد مورد نیاز بررسی شود. این شرایط می تواند شامل فشار کاری، دما، خوردگی، خاصیت عایق الکتریکی و مقاومت شیمیایی باشد.
قیمت و کیفیت
قیمت اتصالات نیز از پارامترهای تاثیرگذار در خرید آن ها است. اما باید توجه داشت که انتخاب اتصالات با قیمت پایین و بدون توجه به کیفیت آن ها ممکن است باعث ایجاد خسارت و هزینه های گزاف آتی شود. لذا علاوه بر قیمت باید به کیفیت اتصالات نیز توجه داشت.
جمع بندی
اتصالات لوله کشی از جمله قطعاتی است که باعث ایجاد و گسترش شبکه لوله کشی و اتصال تجهیزات به لوله ها می شود. این اتصالات را می توان بر اساس جنس، نحوه اتصال، و شکل و عملکرد آن ها تقسیم بندی کرد. از جمله مهم ترین اتصالات می توان به زانویی، سه راهی، مغزی، بوشن، انواع تبدیل ها و... اشاره کرد. به هنگام خرید اتصالات نیز باید به نکاتی از جمله سایز اتصالات، شرایط کاری آن ها، نحوه اتصالات، کیفیت و قیمت آن ها توجه کرد.