به گفته مشاور ویژه سابق شورای مشاوران اقتصادی کاخ سفید، دلار امریکا با چالش رو به رشد کشورهای بریکس به دلیل توسعه برنامهریزی شده این بلوک و تلاش برای تقویت استفاده از ارزهای ملی در تجارت بین اعضا مواجه است. به گزارش «ایران اقتصادی»، جو سالیوان در مقاله منتشرشده در نشریه فارین پالیسی اظهار کرد که بریکس حتی اگر هم ارزی واحد نداشته باشد، احتمالاً هژمونی دلار را بر تجارت جهانی سلب میکند.
در حال حاضر، بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است اما آرژانتین، مصر، اتیوپی، ایران، عربستانسعودی و امارات در ژانویه آینده به آن ملحق خواهند شد. براساس برآوردها، گروه توسعهیافته که سالیوان از آن بهعنوان بریکس پلاس یاد میکند تا سال ۲۰۴۰ میلادی تقریباً نیمی از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل خواهد داد.
سالیوان میگوید: بریکسپلاس ممکن است قدرت اقتصادی جنوب جهانی قرن بیستم را به قرن بیست و یکم بازگرداند و در قرن بیست ویکم، بلوکهای اقتصادی غیرغربی مانند بریکس پلاس، میتوانند بر غرب نفوذ پیدا کنند. تحریمهای نفتی قرن بیستم ممکن است نسبت به اقدامات تجاری و مالی قرن بیست و یکمی که بریکسپلاس اکنون میتواند از نظر تئوری مدیریت کند، غیرممکن و ضعیف به نظر برسد.
وی خاطرنشان کرد که سه عضو اصلی بلوک (برزیل، چین و روسیه) صادرکنندگان عمده فلزات گرانبها و خاکهای کمیاب هستند. اضافهشدن مصر، اتیوپی و عربستان سعودی (سه کشور احاطهکننده کانال سوئز، شریان تجاری کلیدی) به بلوک، نفوذ به بیش از ۱۲درصد از تجارت جهانی را فراهم خواهد کرد.
عربستانسعودی، ایران و امارات متحدهعربی که صادرکنندگان اصلی سوختهای فسیلی هستند، به این گروه وزن بیشتری در بازارهای کالا خواهند داد، علاوهبر این، عربستانسعودی بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار اوراق قرضه خزانهداری امریکا را دارد که اهرم اقتصادی در اختیار بریکسپلاس در داراییهای مالی را قویتر میکند.
در همین حال، کشورهای بریکس نیز بهطور فعال در حال تقویت استفاده از ارزهای ملی در تجارت متقابل هستند و حتی از احتمال معرفی ارز واحد تجاری جدید در نشست آگوست آینده خبر دادهاند. درحالی که چنین ارزی هنوز در حال پیشرفت است، بریکسپلاس این قدرت را دارد که حتی بدون آن سلطه دلار امریکا را سرنگون کند.
کشورهای بریکس پلاس قبل از اینکه توپ ویرانگر اقتصادی جدید خود را به سمت دلار حرکت دهند نیازی به انتظار کشیدن برای داشتن ارز مشترک ندارند. اعضای بریکسپلاس حتی لزوما نیازی به داشتن ارز تجاری مشترک برای حذف پادشاهی دلار نیز ندارند.
سالیوان اظهار کرد: اگر بریکسپلاس بخواهد که با هر یک از اعضای آن با پول ملی تجارت کند، نقش دلار در اقتصاد جهانی کاهش خواهد یافت و نقش ارزهای ملی اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد. این اقتصاددان خاطرنشان کرد که اکنون جهان بهطور کلی به دلیل «تغییرات تکتونیکی» در اقتصاد چین و واشنگتن، برای دلارزدایی بسیار آمادهتر از ۶ ماه پیش است.
سالیوان معتقد است که کندی اخیر در رشد اقتصادی چین «به معنای بریکس متعادلتر است» که «بهطور باورپذیرتر به جای منافع یک چین سلطهگر، به منافع مشترک خدمت میکند». در همین حال، وی خاطرنشان کرد که شک و تردید در مورد اینکه هژمونی دلار چقدر با منافع ملی ایالاتمتحده در خود واشنگتن مطابقت دارد، رو به افزایش است.
طبق گزارش ایسنا از اکونومیک، وی نتیجهگیری کرد که در مورد شایعات مرگ دلار بهعنوان یک ذخیره جهانی ممکن است پیش از اجلاس آگوست کشورهای بریکس در ژوهانسبورگ اغراق شده باشد اما این بار، شایعات مرگ آن ممکن است اغراقآمیز نباشد.