مرکز پژوهش‌های مجلس درگزارش اعلام کرد: میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی تا انتهای خرداد امسال نسبت به دوره مشابه بلند مدت 14 درصد کاهش یافته است. این در حالی است که دمای هوا 0.7 درجه سلسیوس نسبت به متوسط دوره مشابه بلندمدت افزایش داشته است.
بر اساس جدیدترین گزارش فصلی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درخصوص «بررسی و تحلیل شاخص‌های کلان بخش آب در سه ماهه نخست سال‌جاری» به منظور بررسی چالشهای پیش‌رو و اتخاذ راهکارهای مناسب جهت مرتفع کردن این چالش به اهم شاخص‌های بخش آب در سه ماه نخست سال ۱۴۰۲و وضعیت کلان این بخش در موضوعات مختلف پرداخته شد.
همچنین در این گزارش با استفاده از شاخص‌های مهم آب و هوایی در ۹ ماهه منتهی به خرداد ماه سال ۱۴۰۲ وضعیت خشکسالی مورد تحلیل قرار گرفت و شرایط منابع آب سطحی کشور طی این بازه زمانی، ارائه و نقش آن در مدیریت کلان بخش آب کشور و آثار آن در مناطق مختلف مورد بررسی قرار گرفت.
بر اساس این گزارش، میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی تا انتهای خرداد امسال نسبت به دوره مشابه بلند مدت ۱۴ درصد کاهش یافته است، این در حالی است که دمای هوا ۰.۷ درجه سلسیوس نسبت به متوسط دوره مشابه بلند مدت افزایش داشته است.
با درنظر گرفتن اینکه میزان بارش‌ها در بازه زمانی یاد شده نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ۱۱ درصد رشد را نشان می‌دهد، اما در زاگرس شمالی، حاشیه دریای خزر، دامنه‌های جنوبی البرز و شرق کشور با پدیده خشکسالی و به صورت پراکنده در استان‌های چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و شمال فارس، جنوب اصفهان، غرب کرمان و کردستان با پدیده ترسالی روبرو بوده‌ایم.
این گزارش اضافه می‌کند: در سه ماه نخست سال ۱۴۰۲، حجم مصرف آب شرب و صنعت ۱.۶ میلیارد مترمکعب است و ۴۷۶ شهر در معرض تنش آبی قرار دارند.
بر اساس گزارش فصلی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تا انتهای خرداد ماه سال‌جاری، ذخایر سدهای کشور ۳۱ میلیارد مترمکعب بوده است که ۲۰ درصد نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته افزایش یافته است؛ همچنین ۷۵۲۰ مگاوات ساعت معادل ۸ درصد کل تولید برق کشور، انرژی برقابی تولید شده است.
تخصیص بودجه بخش آب در سال ۱۴۰۲ معادل ۳ درصد از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای است و بنابراین برای ۳۲۴ طرح مقابله با تنش آبی تامین اعتبار شده است.
با توجه به شاخص‌های مهم آب و هواشناسی، از ابتدای سال آبی جاری تا اواخر خردادماه سال ۱۴۰۲، به رغم وقوع ترسالی در مناطقی از کشور به ویژه استان‌های واقع در جنوب غرب، پهنه‌های بیشتری از سطح کشور با خشکسالی مواجه شده‌اند. شدت خشکسالی در شرق کشور بیشتر از سایر مناطق بوده و در غرب کشور نیز خشکسالی خفیف رخ داده است.
بررسی شاخص‌های مهم آب و هواشناسی کشور نشان می‌دهد از مجموع ۳۱ استان کشور، ۲۲ استان دچار کاهش بارش شده‌اند. بنابراین کشور با وجود بهبود میانگین نزولات آسمانی، برای سومین سال پیاپی دچار خشکسالی و کم بارشی بوده است.
سدهای واقع در جنوب غرب کشور و حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۶۰ درصد و بالاتر پرشدگی داشته‌اند، اما شرق کشور که با بیشترین افت بارش‌ها نیز مواجه است، در استان سیستان و بلوچستان، میزان ذخیره آب چاه‌نیمه‌ها که به طور کامل به منابع آب ورودی رودخانه مرزی و مشترک هیرمند وابسته هستند به کمتر از ۱۰ درصد رسیده و در شرایط بسیار بحرانی قرار گرفته است.
به دلیل افت محسوس حجم ذخایر سدهای واقع در استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و جنوب استان فارس، سهم منابع آب سطحی در تامین مصارف کاهش یافته، همچنین افزایش برداشت از منابع آب زیرزمینی و تنش آب شرب در این مناطق به وقوع پیوسته است. در نوار شمالی کشور نیز به دلیل افت بارش‌ها، افت تولید محصولات کشاورزی و چالش در تامین نیازهای این بخش بسیار محتمل بوده و در استان گلستان هم به سبب حجم اندک ذخایر سدهای استان و عملا خشک شدن آنها، وقوع تنش آب شرب نیز مورد انتظار است.
اما در فصل بهار میزان تولید انرژی برقابی کشور کاهشی بوده و از ۸.۷ درصد در فروردین ماه به ۷.۴ درصد در خردادماه رسیده است. به عبارت دیگر در فصل بهار نرخ رشد کل تولید برق کشور از نرخ رشد تولید برقابی بیشتر بوده و از این رو سهم برقابی از کل تولید کمتر شده است، همین امر بیانگر رشد قابل توجه نرخ مصرف برق کل کشور است. این وضعیت متاثر از روند افزایشی متوسط دمای کشور طی سه ماهه فصل بهار و رشد تقاضا برای مصرف برق بوده است.