افزایش صادرات نفت و میعانات گازی ایران در ماه مه 2023 به بالاترین میزان خود از آغاز دور جدید تحریم‌ها، تحریم‌هایی که همزمان با خروج امریکا از برجام با هدف به صفر رساندن صادرات نفت ایران کلید خورده بود رسید.
اگر چه هدف از اعمال آخرین دور تحریم‌ها همزمان با خروج امریکا از برجام، تحدید صادرات نفت کشور بود که با بازگشت تحریم‌های نفتی در آبان‌ماه ۹۷، بسیاری از خریداران از جمله کره جنوبی، چین، هند و ژاپن، واردات نفت خام و میعانات گازی خود از ایران را کاهش دادند.
راهکار دولت گذشته برای این موضوع، خرید نفتکش و ذخیره میعانات گازی روی آب بود تا تولید از پارس جنوبی متوقف نشود.
بعضی از این نفتکش‌ها بیش از سه سال روی آب سرگردان بودند.
در نتیجه، سالانه ۴۵۰ میلیون دلار هزینه نگهداری این میعانات روی آب بود که به اقتصاد کشور تحمیل شد.
همین موضوع، سبب شد دولت قبل نتواند میعانات گازی را بفروشد و صادرات نفت کشور هم بشدت کاهشی شد.
آنچنان که گفته می‌شود حتی در روزهایی، صادرات نفت ایران در محدوده ۲۰۰ هزار بشکه در روز بوده است.
بیژن نامدار زنگنه، همواره از تحریم‌ها به عنوان عامل اصلی در افت شدید صادرات نفت ایران یاد کرده، هر چند که او نتوانست برای این امر راهکاری بیابد.
با این حال، با روی کار آمدن دولت سیزدهم، رونق و توسعه اقتصادی در صنعت نفت، بدون گره زدن آن به مذاکرات برجام، کلید خورد.
بازاریابی نفت ایران علاوه بر مشتریان قبلی مانند چین و هند، سایر بازارها مانند امریکای جنوبی را نیز هدف قرار داد و ایران با انجام تعمیرات اساسی پالایشگاه‌های ونزوئلا، بخشی از نفت و میعانات گازی خود را به این کشور صادر کرد.
نکته مهم آن بود که علاوه بر افزایش صادرات نفت، ارزهای صادراتی نیز به کشور وارد شد.
این اقدام باعث شد درآمدهای ارزی دولت افزایش یابد و دولت سیزدهم بدون تأخیر در پرداخت هزینه‌های جاری و کاهش هزینه‌های عمرانی بتواند کسری بودجه ۴۸۰ هزار میلیارد تومانی را که از دولت دوازدهم به میراث مانده بود، جبران کند.
در این راستا، ظرفیت تولید که به دلیل کاهش دستوری پایین آمد، دوباره بازیابی شد و در دوسالگی این دولت به مقدار پیش از تحریم‌ها رسیده است.
صادرات نفت نیز افزایشی شد تا جایی که گفته می‌شود صادرات نفت ایران به بالاترین مقدار در پنج سال گذشته رسید.
این آمار نشان می‌دهد صادرات نفت ایران به روزانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز رسیده که بالاترین رقم صادرات پس از تحریم‌های امریکا با خروج از برجام علیه ایران است.
طبق گزارش ورتکسا، ذخایر شناور و خشکی نفت ایران نیز به ترتیب با ۱۰ و ۴۰ درصد کاهش به پایین‌ترین میزان در طول بیش از یک سال گذشته رسیده است.
در کنار آن، نه تنها میعانات تولید شده به فروش رفت و بشکه‌ای به ذخیره‌سازی‌های روی آب اضافه نشد، بلکه میعانات گازی از پیش ذخیره شده هم با وجود سختگیرانه‌ترین تحریم‌ها فروخته شد و میعانات گازی روی آب هم به صفر رسید.
به عبارتی، دولت سیزدهم یکی از آرزوهای وزیر پیشین نفت را برآورده کرد.
افزوده شدن ۲۰ نفتکش به ناوگان سایه صادرات نفت ایران
طبق اعلام مؤسسه کپلر، صادرات نفت و میعانات ایران در ماه مه۲۰۲۳ با ۱.۶ میلیون بشکه در روز به بالاترین میزان از آغاز دور جدید تحریم‌ها رسید.
رکورد قبلی ۱.۴ میلیون بشکه در روز در دسامبر ۲۰۲۲ بود.
برتری ایران در رقابت با روسیه در صادرات نفت به چین توسط ناوگان سایه و افزایش صادرات میعانات ذخیره شده در کشتی‌های شناور ایران باعث شد، حدود ۲۰ نفتکش در ماه مه به ناوگان ایران افزوده شود.
در حال حاضر شرکت ملی نفتکش ایران جزو سه ناوگان برتر نفتکش نفتی دنیاست.
ناوگان شرکت ملی نفتکش ایران به عنوان خط مقدم مبارزه علیه تحریم‌ها، نقش مهمی در افزایش صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی کشور ایفا کرد.
واقعیت این است که صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران با وجود شرکت ملی نفتکش، مشکلی برای حمل نفت خام و فرآورده‌های نفتی صادراتی، همچنین ارسال نفت خام به پالایشگاه‌ها ندارد.
پیشتر رسانه‌های مطرح جهان، از ناوگان نفتکش ایران به عنوان «ناوگان کشتی‌های ارواح» یاد کرده و به نقش مهم نفتکش ایران در افزایش قابل توجه صادرات نفت ایران و دو برابر شدن حمل نفت و فرآورده‌های نفتی ایران اشاره داشته‌اند.
«کشتی‌های ارواح» پیش از این هم از سوی نشریات دیگری چون وال استریت ژورنال و رویترز نیز به کار گرفته شد که در واقع واکنشی به اقدامات نفتکش‌های ایرانی برای دور زدن تحریم‌ها و حمل بار به اقصی نقاط جهان بوده‌است؛ بدون اینکه شناسایی شوند، گفته می‌شود که ایران دارای یک «ناوگان ارواح» متشکل از 182 کشتی خارجی متمایز اما مکمل ناوگان شرکت ملی نفتکش ایران بوده که اجازه ردیابی و بررسی دقیق نمی‌دهند و تحریم‌های ایالات متحده را نادیده می‌گیرند و حمل میلیون‌ها بشکه نفت را بدون توجه به فشارهای امریکا دنبال می‌کنند.
این کشتی‌ها علاوه بر 75 نفتکشی که در مالکیت شرکت ملی نفتکش است، حمل و صادرات نفت ایران را در بازار خاکستری و غیررسمی انجام می‌دهند.
آمارهای متفاوتی از تعداد نفتکش‌های فعال در «ناوگان ارواح» وجود دارد.
به طوری که یکی از بنیانگذاران تانکر ترکرز تخمین می‌زند که ناوگان جهانی ابرنفتکش‌های ارواح در مجموع 107 کشتی به استثنای کشتی‌های با پرچم ایران است.