موج گرما در آسیا و دیگر نقاط جهان از هم اکنون تا سطحی بی‌سابقه نسبت به گذشته تشدید شده و به نگرانی‌ها در خصوص بالارفتن بیشتر دمای هوا در سال جاری دامن زده است.
از دیگر سو، به باور کارشناسان زیست محیطی و مسائل اقلیمی، همسو شدن پدیده آب و هوایی ال‌نینو و گرم شدن جو کره زمین می‌تواند شدت گرما را هر چه بیشتر افزایش دهد.
گزارش مشترک سازمان جهانی هواشناسی و محققان اتحادیه اروپا تأیید کرد که اروپا تابستان سال گذشته گرمترین فصل تاریخ خود را سپری کرد.
بنا به هشدار کارشناسان، این دوره گرمای شدید هزاران کشته در کشورهای اروپایی به جا گذاشت و چنین رویدادهایی ممکن است به مرور عادی تر شوند.
در همین راستا، روسای مالی و فعالان آب و هوایی روز پنجشنبه ۲۲ ژوئن در پاریس گرد‌هم آمدند تا در نشستی با هدف تلاش برای مبارزه بیشتر با تغییرات اقلیمی، چارچوب یک «پیمان مالی تازه» را در راه رسیدن به این هدف مورد بحث و بررسی قرار دهند.
خبرگزاری فرانسه در گزارشی به چگونگی تشدید امواج گرما در پی تغییرات آب و هوایی و ارزیابی تاثیر خطرات این پدیده بر سلامت انسان‌ها پرداخته است.
منظور از گرمای شدید چیست؟
گرمای شدید بر مبنای میانگین درجه حرارت در هر مکان یا منطقه از جهان ارزیابی و تعریف می شود که به طور گسترده در سراسر جهان متفاوت است.
بر این اساس، دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد (۷۷ درجه فارنهایت) می‌تواند برای فصل بهار در بخش‌هایی از کانادا نوعی رکورد محسوب شود اما همین میزان درجه حرارت ممکن است برای دوره زمانی مشابه، در خاورمیانه کمتر از میانگین باشد.
تغییرات اقلیمی چه تاثیری دارند؟
مارتین ژوکر، اقلیم شناس در دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا می گوید: گازهای گلخانه‌ای که گرما را در خود نگه می‌دارند ریشه مشکل هستند.
گازهایی مانند دی اکسید کربن، متان و اکسید نیتروژن نقش مهمی در جلوگیری از انعکاس یا پراکنده شدن بخشی از تابش خورشید در جو دارند.
این چرخه اگر روند معمول و متداول خود را در پیش گیرد و تابش خورشید امکان پراکنده شدن در جو را داشته باشد دمای زمین ت حد مناسب برای زندگی حفظ خواهد شد.
اما افزایش ناپایدار میزان گازهای گلخانه‌ای در جو به این معنی است که امکان محبوس شدن گرمای بیشتری فراهم شده که نه تنها بر گرمایش جهانی تاثیر مستقیم دارد بلکه زمینه بروز و گسترش سایر پدیده‌های مخرب آب و هوایی را نیز ایجاد خواهد کرد.
به عنوان مثال، گرم شدن هوا رطوبت بیشتری را در خود نگه می دارد که طوفان های شدیدتر و مکررتری ایجاد می کند.
به عنوان مثال، هرچه هوا گرمتر باشد، جو رطوبت بیشتری را در خود حفظ می‌کند و این امر می‌تواند به وزش طوفان‌های متعدد و قوی‌تر در نقاط مختلف دامن بزند.
به گفته دانشمندان تغییرات آب و هوایی در مجموع مدت زمان ماندگاری، شدت و دامنه جغرافیایی امواج گرما را تقویت می‌کند.
فعالیت‌های انسانی چه تاثیری بر افزایش گرمای زمین دارند؟
فعالیت‌های انسانی علاوه بر نقش مستقیم بر گرمایش جهانی، بواسطه الگوی توسعه بسیاری از شهرها نیز این پدیده را تشدید می کنند.
در گزارش فرانس پرس آمده است که بتن، آسفالت و سایر مصالح ساختمانی بیش از حد ممکن گرما را در آندسته از مناطق شهری گرم‌سیری که از کمبود پوشش گیاهی و فضای سبز فراوان رنج می‌برند و همچنین در معرض تابش‌های شدید خورشید قرار دارند، جذب می کنند.
تهویه مطبوع و سایر فناوری‌های ایجاد برودت در فصل گرما معمولا مصرف انرژی بالایی را به خود اختصاص می‌‌دهند.
این نیاز اغلب توسط نیروگاه‌هایی تامین می‌شود که از سوخت فسیلی بسیار مخرب برای جو استفاده می‌کنند که خود از عوامل تشدید بحران‌های آب و هوایی به حساب می‌آید.
آیا همه امواج گرما با تغییرات آب و هوایی مرتبط هستند؟
برای تعیین نقش تغییرات اقلیمی در هر رویدادی آب و هوایی خاص، کارشناسان از تکنیکی به نام علم اسناد استفاده می کنند.
این تکنیک شامل شبیه سازی جهان با و بدون تغییرات آب و هوایی با استفاده از ابزارهای سنجش تاریخی و مدرن داده‌های هواشناسی و همچنین بهره بردن از الگوهای رایانه‌ای است.
مارتین ژوکر، اقلیم شناس در دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا به خبرگزاری فرانسه گفت: «مقایسه این دو جهان، معیاری برای سنجش میزان تاثیر پذیری یک پدیده شدید اقلیمی (گرما یا سرمای شدید و یا سیل و خشکسالی) از تغییرات آب و هوایی در اختیار ما می‌گذارد.»
بر اساس این گزارش، یافته‌های بیش از ۵۰۰ پدیده گرمایشی که با استفاده از همین تکنیک توسط سازمان Carbon Brief جمع‌آوری شده نشان می‌دهد که اغلبآنها به دلیل تغییرات آب و هوایی شدیدتر شده‌اند.
تنها تعداد انگشت شماری از پدیده‌ها، از جمله برخی سیل‌ها، خشکسالی‌ها و موج‌های سرمای شدید، با فعالیت های انسانی ارتباط واضحی نداشته و یا شواهدی دال بر ارتباط آنها بدست نیامده است.
فریدریک اتو، محقق کالج امپریال لندن و یکی از پیشگامان این تکنیک می‌گوید: «هر موج گرمایی در جهان اکنون به دلیل تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت انسانی، تشدید شده و احتمال وقوع آن بیشتر شده است.»
گرمای شدید چه تاثیری بر افراد می گذارد؟
قرار گرفتن در معرض دمای بالاتر از حد معمول باعث ایجاد مشکلات سلامتی از گرمازدگی و کم آبی بدن گرفته تا استرس و مشکلات قلبی عروقی می شود.
افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی در این میان آسیب پذیر هستند، زیرا بدن به گرما با پمپاژ بیشتر خون توسط قلب برای کمک به خنک شدن بیشتر پوست واکنش نشان می‌دهد.
گرمای شدید برای سلامت بیماران و افراد مسن وهمچنین برای افرادی که در فضای باز فعالیت می‌کنند یا در خانه‌های بدون تهویه مطبوع ساکن هستند، مضر و خطرناک قلمداد می‌شود.
نتایج یک تحقیق که ماه مه گذشته منتشر شد نشان داد که یک پنجم از جمعیت جهان تا پایان قرن جاری در معرض گرمای شدید و بالقوه مهلک برای سلامت انسان قرار خواهند داشت.