روغن به‌عنوان یکی از مواد اولیه اساسی برخی از محصولات تولیدی در صنعت مواد غذایی نقش پررنگی در هزینه‌های تولید، تداوم چرخه تولید و سر و سامان گرفتن بسیاری از بازارها دارد، با این حال تا سال 1400 به دلیل تخصیص ارز ترجیحی به آن، با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بود.
در سال 1400 شاهد بودیم 2 میلیون و 400 هزار تن روغن به کشور وارد شد و رکورد واردات این محصول شکسته شد، به طوری که در اواخر سال 1400 پنج برابر بیشتر از نیاز واقعی استان سیستان و بلوچستان روغن روانه این استان شد و عمدتاً بعد از تخلیه در آنجا به صورت قاچاق روانه افغانستان و پاکستان شد.
با این حال پس از اصلاح ارز ترجیحی در اردیبهشت سال گذشته، یکی از محصولاتی که با بیشترین تورم روبه‌رو شد، روغن خوراکی بود. از طرف دیگر نباید از ذکر این نکته نیز غافل شد که یکی از محصولاتی که قیمت آن در یک سال اخیر کاملاً ثابت مانده همین روغن خوراکی بوده است.
آرامش در بازار با واردات 250 هزار تن روغن
ایران ششمین کشور وارد‌کننده روغن خوراکی دنیا است، از این رو وزارت جهاد کشاورزی اجرای یک برنامه مدون 10 ساله برای تأمین 70 درصد روغن خوراکی در داخل کشور را در دستور کار خود قرار داده است.
امیرهوشنگ بیرشک، دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی کشور درباره وضعیت بازار روغن خوراکی اظهار داشت: اکنون در تأمین روغن خام و تولید و توزیع روغن خوراکی در بازار نه تنها مشکلی نداریم، بلکه برای آینده نیز بازار آرامی را خواهیم داشت.
بیرشک افزود: اکنون تخصیص ارز برای ترخیص کالاها از گمرکات به کندی صورت می‌گیرد، به طوری که ۲۰۰ هزار تن روغن خام در انتظار تخصیص ارز است و از وزارت جهاد کشاورزی و بانک مرکزی درخواست داریم برای حفظ آرامش بازار روغن برای این محصول ارز تخصیص یابد.
دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی کشور میزان واردات سه ماهه امسال را ۲۵۰ هزار تن روغن خام عنوان کرد و گفت: در سه ماهه ابتدای سال بیش از ۴۰۰ هزار تن انواع روغن نباتی خانوار و صنف و صنعت تأمین و توزیع شده است.
وی نیاز سالانه کشور به روغن خام را بین ۱.۸ تا ۲ میلیون تن دانست و ادامه داد: از میزان روغن مصرفی کشور سالانه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن روغن از محل کارخانجات روغن‌کشی داخلی و مابقی از محل واردات تأمین می‌شود.
بیرشک با بیان اینکه ماهانه بین ۱۵۰ تا ۱۷۰ هزار تن روغن در بازار توزیع می‌شود، اظهار داشت: از این میزان ۶۰ درصد روغن برای بخش خانوار و ۴۰ درصد صرف صنف و صنعت شده است.
انبارها پر از روغن است
حجت براتعلی با تأکید بر اینکه ظرفیت عملی مخازن دولتی و خصوصی ذخایر روغن کشور حدود ۷۰۰ هزار تن است، گفت: ۹۰ درصد این ظرفیت در بنادر و ۱۰ درصد نیز در سایر نقاط کشور قرار دارند که عموماً مخازن روغن کارخانجات را شامل می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه بخش بزرگی از ذخایر روغن کشور در نقاط بندری ذخیره می‌شوند، افزود: شرکت بازرگانی دولتی ایران، بر اساس تکلیف تصویب‌نامه هیأت وزیران ۳۰۰ هزار تن روغن خوراکی را به‌عنوان ذخایر راهبردی خریداری و ذخیره‌سازی می‌کند و مابقی نیاز کشور نیز توسط بخش خصوصی وارد و در بازار مصرف توزیع می‌شود.
براتعلی با بیان اینکه ۹۰ درصد روغن مورد نیاز کشور از طریق واردات تأمین می‌شود، گفت: بر اساس مقررات، چگونگی و میزان تأمین این محصول توسط شورای خرید که دستگاه‌های نظارتی هم عضو آن هستند تعیین می‌شود و محصولات خریداری شده در مبدأ، بازرسی و بر اساس استانداردهای موجود کشور و تحت نظارت سازمان ملی استاندارد ایران و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وارد کشور می‌شوند.
مدیرکل هماهنگی توزیع و فروش شرکت بازرگانی دولتی ایران در خاتمه با تأکید بر اینکه ترخیص روغن‌های وارد شده در بنادر شمال و جنوب کشور در جریان است، گفت: برای نمونه تاکنون ۵ هزار تن از محموله ۱۰ هزار تنی روغن‌های وارداتی در نوشهر ترخیص شده و مابقی آن نیز در حال ترخیص است.