صبح دیروز چهارشنبه بانک مرکزی ایران میزبان پنجاه و یکمین اجلاس اتحادیه پایاپای آسیا بود و رئیس دوره‌ای آن شد. این اجلاس با حضور معاون اول رئیس‌جمهور و روسای کل کشورهای عضو و اعضای ناظر شامل رئیس‌کل بانک مرکزی روسیه، قائم‌مقام بانک مرکزی بلاروس و افغانستان و همچنین نماینده بانک توسعه اسلامی در بانک مرکزی آغاز شد.
حضور تیم بانکی روسیه در تهران و مذاکره با مقامات ایرانی را می‌توان مهم‌ترین رویداد این اجلاس تلقی کرد. در این نشست که رئیس بانک مرکزی پاکستان؛ ریاست دوره‌ای این اتحادیه را به رئیس‌کل بانک مرکزی ایران واگذار کرد، معاون اول رئیس‌جمهور، رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان و رئیس بانک مرکزی روسیه به ارائه نکات خود پرداختند. اقدامات سال‌های اخیر آمریکا در محدود ساختن دسترسی کشورها به دلار موجب شد محور گفتوگوها به دلارزدایی از روابط مالی و اقتصادی کشورها اختصاص پیدا کند. اتحادیه پایاپای آسیا در سال ۱۹۷۴ تشکیل شده و اجلاس هیات‌مدیره این اتحادیه به‌صورت دوره‌ای هر سال در یکی از کشورهای عضو برگزار می‌شود. محور اصلی این دوره این اجلاس دلارزدایی و کاهش وابستگی به ارزهای تحت سلطه است.
ایران رئیس دوره‌ای اتحادیه پایاپای
پنجاه و یکمین اجلاس اتحادیه پایاپای آسیا صبح دیروز با حضور معاون اول رئیس‌جمهور و روسای کل کشورهای عضو و اعضای ناظر شامل رئیس‌کل بانک مرکزی روسیه، قائم‌مقام بانک مرکزی بلاروس و کشور افغانستان و همچنین نماینده بانک توسعه اسلامی در بانک مرکزی آغاز شد. در آغاز این نشست جمیل احمد، رئیس‌کل بانک مرکزی پاکستان، ضمن واگذاری ریاست دوره‌ای اتحادیه به محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران، گفت: اتحادیه می‌تواند ایده‌های جدیدی را با استفاده از ارزهای جایگزین به انجام برساند که برای کشورهای صادرکننده و واردکننده نیز حائز مزایای بیشتری است. او اعلام کرد از توسعه روابط بانکی با ایران، از ایجاد پیام‌رسان غیرسوئیفتی تا اتصال کارت‌های بانکی دو کشور و تجارت تهاتری در قالب ظرفیت‌های اتحادیه پایاپای آسیایی، استقبال می‌کند.
حضور مهم نابولینا در تهران
بدون شک اولویرا نابولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه، مهم‌ترین چهره حاضر در اجلاس اتحادیه پایاپای در تهران به حساب می‌آمد. این شخصیت بلندپایه روس به واسطه عملکرد درخشان خود در سال‌های اخیر در سطح جهان چهره‌ای شناخته‌شده به‌شمار می‌رود. اهمیت حضور وی در این جلسه در سطحی است که می‌توان مهم‌ترین برونداد این اجلاس را دیدار مقامات ایرانی با او تلقی کرد. در حالی که نابولینا درخواست‌ها برای مصاحبه را نمی‌پذیرفت، اما اتفاقات جلسه حاکی از آن بود که جدی‌ترین اتفاق در این نشست مذاکرات مقامات ایرانی با تیم روسی است. پس از سخنرانی مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور، و پایان بخش اول نشست، نابولینا به سمت او رفت و با یکدیگر گفت‌وگویی جدی و چنددقیقه‌ای انجام دادند. با نظر به این اتفاقات و حضور کامل تیم بانکی روسیه می‌توان حدس زد که هدف اصلی این اجلاس و این گفتوگوها پیگیری وضعیت کریدور ارزی میان دوکشور ایران و روسیه بوده است.
هفته پیش نیز معاون بین‌الملل بانک مرکزی از فعالیت دو بانک ایرانی برای تاسیس نمایندگی و شعبه در روسیه خبر داد و در ادامه از افتتاح شعبه بانک VTB روسیه در تهران در آینده نزدیک گفت. نابولینا در بخش دیگری از سخنرانی خود به اقدامات و سیاست‌های استفاده‌شده از سوی بانک مرکزی این کشور برای کنترل انتظارات تورمی و حفظ ثبات افتصادی اشاره کرد. رئیس بانک مرکزی روسیه هدف از برگزاری این اجلاس را تسهیل تجارت و روابط بین اعضا در منطقه عنوان کرد و در ادامه گفت که با وجود اعمال تحریم‌ها علیه روسیه، کشور ما توانست این شوک‌ها را برخلاف پیش‌بینی‌ها تحمل کند. او تصریح کرد که به‌رغم مشکلات و محدودیت‌هایی که اقتصاد روسیه با آن مواجه است، اقتصاد ما خود را با شرایط منطبق می‌کند و بخش‌های اقتصادی ما پویا و پایدار باقی مانده‌اند؛ البته به دلیل تحریم‌ها چالش‌ها همیشه پیش روی ما هستند.
رئیس‌کل بانک مرکزی روسیه در این دیدار ضمن تاکید بر تقویت مبادلات پولی و بانکی و استفاده بهینه از زیرساخت‌های بانکی دو کشور در جهت توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی، تصریح کرد تبادل هیات‌های فنی و تخصصی بانک‌های مرکزی دو کشور با هدف توسعه و تعمیق روابط پولی و بانکی اجرایی شده است. گفتنی است در دیدار روز گذشته روسای کل بانک مرکزی ایران و روسیه، تقویت مبادلات تجاری و به‌کارگیری پول‌های ملی دو کشور در تجارت دوجانبه مورد تاکید قرار گرفت.
دلارزدایی غیرقابل‌اجتناب است
معاون اول رئیس‌جمهور در پنجاه و یکمین جلسه هیات مدیره اتحادیه پایاپای آسیا حضور یافت و به ارائه برخی نکات پرداخت. او عزم راسخ اعضا برای ایجاد فصل جدیدی از روابط اقتصادی و تعاملات مالی و تجاری را ستود و در ادامه از دلارزدایی به عنوان پاسخ اجتناب‌ناپذیر کشورها به پروژه سلاح‌سازی از دلار سخن به میان آورد و پیشنهادهایی مهم برای ارتقای کارآیی و اثربخشی این سازوکار بین‌المللی ارائه داد. به گفته مخبر دیگر دلارزدایی یک «انتخاب داوطلبانه» توسط کشورها نیست، بلکه یک پاسخ اجتناب‌ناپذیر کشورها به «پروژه سلاح‌سازی از دلار» است. به گفته مخبر، «سلاح‌سازی از دلار» طی چند دهه گذشته از جمله مهم‌ترین عواملی بوده که کشورها را وادار کرده به دنبال یافتن راهی برای رهایی از عواقب تحریم‌های دلاری احتمالی در آینده باشند.
این مقام ایرانی در ادامه سخنانش به پیمان‌های پولی اشاره کرد و گفت اتحادیه پایاپای آسیا با بهره‌مندی از سازوکار پایاپای‌سازی که باعث کاهش نیاز و وابستگی به ارزهایی همچون دلار و یورو می‌شود، طی نزدیک به پنج دهه فعالیت خود بر آن بوده است باعث تسهیل روابط تجاری میان کشورهای عضو و توسعه همکاری‌های پولی شده و بر کارآیی و اثربخشی این سازوکار بیفزاید؛ به طوری که طی این سال‌ها حجم معاملات صورت‌گرفته در این سازوکار رشد چشمگیری داشته است.
مخبر افزود: متاسفانه در سال‌های اخیر به دنبال تحریم‌های ناعادلانه، حجم معاملات جمهوری اسلامی ایران با سایر اعضا کاهش یافته است، ولی ما بر این باوریم که با تلاش‌های صورت‌گرفته در یک سال اخیر، این اتحادیه می‌تواند پویایی خود را دوباره به دست آورده و تمامی اعضا از جمله ایران از این بستر به نحو احسن در توسعه روابط تجاری و بانکی بهره لازم را ببرند. مخبر در پایان سخنانش از کشورهای عضو خواست چهار مورد اصلی مشتمل بر توسعه ارز دیجیتال مشترک بانک‌های مرکزی اعضای اتحادیه، عملیاتی ساختن سامانه پیام‌رسان بانکی اختصاصی میان کشورهای عضو، تشکیل سبد ارزی محلی در مرحله تسویه و همچنین گسترش تعداد اعضای اتحادیه و پذیرش سریع اعضای جدید را مدنظر قرار دهند./ دنیای اقتصاد