هرچند نقش روانی افزایش نرخ ارز بر سطح عمومی قیمت ها به ویژه کالاها و از جمله دارایی های ثابت قابل کتمان نیست، اما همواره این بحث مطرح بوده است که اثر واقعی افزایش نرخ ارز بر قیمت محصولات به ویژه محصولاتی که تولید داخل هستند و عمده مواد اولیه آن ها وارداتی است، چگونه است و در شرایطی که یک محصول داخلی است، چگونه می توان پذیرفت که بلافاصله با تغییر در نرخ ارز، قیمت این محصولات نیز تغییر کند.
رصد قیمت خودرو در روزهای اخیر از افزایش بی‌محابا و تاحدی افسارگسیخته قیمت ها دراین بازار حکایت می کند، به طوری که قیمت صفر و کارکرده برخی انواع خودروهای ایرانی طی هفته های اخیر تا 20 درصد افزایش داشته است. تردیدی نیست که جو روانی نشئت گرفته از گرانی ارز و نوسانات آن در روزهای اخیر عامل اصلی تاثیر گذار بر این بازار است، اما جای این سوال جدی ولی تکراری وجود دارد که اولا اگر خودروهای وارداتی تاثیرپذیری مستقیمی از نرخ ارز داشته باشند، چرا خودروهای ایرانی که بعضا تا 90 درصد یا بیشتر قطعات آن ها تولید داخل است، تا این حد از گرانی دلار تاثیر می پذیرند؟
ثانیا گرچه نرخ دلار اسکناس صرافی تا آستانه 36 هزار تومان و نرخ های کف بازار تا نزدیک 39 هزار تومان بالا رفته است، اما نرخ دلار حواله هنوز در کانال 30 و 31 هزار تومان قرار دارد و اتفاقا نیازهای دلاری خودروسازان نیز از نوع عمده و حواله است و اصولا خودروسازان چندان سروکاری با بازار اسکناس ارز ندارند و نباید تاثیرپذیری از نوسانات این بازار داشته باشند.
اکنون این پرسش مطرح است که آیا گرانی بازار ارز بیشتر یک بهانه برای فرصت طلبی برخی خودروسازان یا دلالان خودرو است یا دلیلی واقعی برای گرانی خودرو؟ درچنین شرایطی نقش ناظران بر بازار چیست؟
نمی توان و نباید تاثیر قیمت ارز بر بازار خودرو را نادیده گرفت اما شکی هم نیست که بخشی از روند کنونی افزایش قیمت خودرو نشئت گرفته از جو روانی حاکم بر بازار است تا واقعیت های موجود. بنابراین در چنین فضایی نقش ناظران بر بازار مثل سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان بازرسی کل کشور و بازرسی های اصناف و اتحادیه های ذی‌ربط و دیگر نهادهای نظارتی اهمیت بیشتری می یابد.
از سوی دیگر باید نظارتی جدی بر برنامه های کاربردی (اپلیکیشن ها) و فضای مجازی نیز وجود داشته باشد چرا که این فضا بستر بسیار جذاب و پرتنشی را برای افزایش قیمت در جو روانی نشئت گرفته از بازار ارز فراهم می کند. البته هم اکنون برخی از برنامه های کاربردی حتی درصورت درج قیمت در آگهی های خودرو توسط کاربران، به صورت خودکار قیمت‌ها را حذف می کنند و زمینه را برای عرضه و تقاضای معمول و چانه زنی بین خریدار و فروشنده ایجاد می کنند که خوب است این روش به تمام سایت‌ها و اپلیکیشن ها و دیگر سکوها و بسترهای فضای مجازی تعمیم یابد./ حسین بردبار