پس از کش و قوس فراوان، از بایگانی شدن طرح جاماندگان سهام عدالت در دولت دوازدهم تا موافقت دولت سیزدهم با طرح اختصاص سهام عدالت به جاماندگان، در نهایت با تصویب هیات وزیران مقرر شد وزارت امور اقتصادی و دارایی (سازمان خصوصی‌سازی) در مرحله اول از محل باقی مانده سهام متعلق به دولت در بنگاه‌های قابل واگذاری نسبت به واگذاری مستقیم سهام به افراد فاقد سهام عدالت اقدام کند.
* جزئیات واگذاری سهام عدالت
هیئت وزیران به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در اجرای بخش پایانی بند (الف) تبصره (۲) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور تصویب کرد:
واگذاری سهام به افراد فاقد سهام عدالت تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی، سازمان بهزیستی کل کشور و سه دهک اول ایثارگران.
۱- وزارت امور اقتصادی و دارایی (سازمان خصوصی سازی) مکلف است در مرحله اول از محل باقیمانده سهام متعلق به دولت در بنگاه های قابل واگذاری به شرح جدول زیر نسبت به واگذاری مستقیم سهام به افراد فاقد سهام عدالت تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کل کشور و سه دهک اول ایثارگران اقدام کند.
۲- افراد مشمول موضوع بند (۱) این تصویبنامه توسط نهادهای ذیربط شناسایی و معرفی خواهند شد؛ احراز عدم تخصیص سهام عدالت به آنان (در مقطع واگذاری سال ۱۳۸۵) بر عهده سازمان خصوصی سازی خواهد بود.
۳- مبلغ سهام مورد واگذاری به هر یک از مشمولین معادل حداکثر یکصد میلیون (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال با اعمال پنجاه درصد (۵۰ درصد) تخفیف به صورت اقساط سالانه و به مدت (۱۰) سال است.
۴- سازمان خصوصی سازی مکلف است از طریق سازمان بورس و اوراق بهادار نسبت به انتقال سهام به کد سهامداران هر یک از مشمولان موضوع بند (۲) این تصویبنامه اقدام کند.
۵- شرکت‌های موضوع بند (۱) این تصویبنامه موظف هستند در طول مدت قرارداد و به منظور تأدیه اقساط، سود سهام واگذارشده را به حساب سازمان خصوصی سازی نزد خزانه داری کل کشور واریز نمایند. همچنین اعمال سایر حقوق مالانه توسط سهامداران بر اساس اطلاعات ارسالی آنان از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار به شرکت های سرمایه پذیر صورت خاهد گرفت.
۶- سهام واگذار شده تا پایان مدت اقساط در وثیقه سازمان خصوصی سازی قرار خواهد گرفت و آزادسازی سهام موصوف پس از تسویه کامل اقساط و به صورت مرحله ای (طی سه سال به نسبت مساوی) انجام خواهد شد. همچنین سهامداران می توانند پس از پایان سال پنجم نسبت به تسویه پیش از موعد و آزادسازی سهام خود اقدام کنند.
۷- در صورت عدم تسویه بهای سهام واگذار شده در پایان مدت اقساط، هر یک از سهامداران موظفند باقیمانده بهای سهام را ظرف 6 ماه پس از پایان مهلت مقرر، نقداً به حساب دولت واریز کنند، در غیر این صورت سازمان خصوصی سازی مجاز است پس از پایان مهلت فوق به میزان سهام تسویه شده، سهام در وثیقه را به ترتیب مقرر در بند (۶) این تصویبنامه آزاد و مابقی را به مالکیت دولت برگرداند.
۸- شورای عالی بورس و اوراق بهادار مکلف است در اجرای این تصویبنامه نسبت به تدوین و اصلاح مقررات مورد نیاز در ارکان بازار سرمایه از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام کند.
۹- قیمت سهام موضوع بند (۱) این تصویبنامه توسط هیئت واگذاری و بر مبنای میانگین قیمت پایانی سهام هر شرکت از اولین روز کاری سال جاری منتهی به تاریخ ابلاغ این تصویبنامه/ منتهی به تاریخ جلسه هیئت واگذاری تعیین خواهد شد؛ در صورت عدم کفاف سهام برای واگذاری تا سقف ریالی تعیین شده برای هر فرد، سازمان خصوصی سازی مکلف است نسبت به تأمین کسری سهام از محل باقیمانده سهام دولت در شرکت های موضوع بند (۱) این تصویبنامه اقدام کند؛ تبصره: در صورت تصویب افزایش سرمایه، در فاصله زمانی تاریخ این جلسه تا زمان انتقال سهام، متناسب با آن قیمت و تعداد سهام مبنای تخصیص به مشمولین، تعدیل خواهد شد.
۱۰- واگذاری سهام موضوع این تصویبنامه به موجب قرارداد الکترونیکی منعقده فیمابین سازمان خصوصی سازی و فرد مشمول خواهد بود.
۱۱- نقل و انتقال سهام موضوع این تصویبنامه خارج از ساعت معاملات و خارج از اتاق پایاپای، انجام خواهد گرفت؛ همه کارمزد هزینه‌های نقل و انتقال و توثیق سهام موضوع این تصویبنامه بر عهده انتقال دهند بوده و نقل و انتقال این سهام از پرداخت مالیات معاف است.
۱۲- سایر ضوابط اجرایی این واگذاری توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی و در چارچوباین تصویبنامه تهیه و ابلاغ خواهد شد.
* واریز نیمی از سود سهام عدالت
عسگر توکلی، رئیس هیأت مدیره اتحادیه تعاونی‌های سهام عدالت در گفت‌‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، گفت: سود ۵۰۰ هزار تومانی سهام عدالت تا پایان آذر برای هر نفر واریز می‌شود.
وی درباره واریز قسط اول سود سهام عدالت ادامه داد: برای رعایت حال سهامداران عدالت، امسال با تصمیم وزیر اقتصاد و تصویب شورای عالی بورس مقرر شده است تا پایان آذر نیمی از سود سهام عدالت مربوط به عملکرد سال ۱۴۰۰ به حساب ذینفعان واریز شود.
رئیس هیأت مدیره اتحادیه تعاونی‌های سهام عدالت تاکید کرد: امسال سود سهام عدالت نسبت به سال قبل حدود دو برابر شده است، بنابراین در مرحله اول واریز سود که تلاش می‌شود تا پایان پاییز سال جاری باشد، مبلغ ۵۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر با پرتفوی میانگین اسمی ۵۳۲ هزار تومانی، سود واریز می‌شود و تلاش می‌کنیم بقیه سود را هم تا پایان اسفند به حساب دارندگان سهام عدالت واریز کنیم.
* سهام عدالت چقدر می‌ارزد؟
سبد سهام عدالت از تعدادی سهام ارزنده و نمادهای بزرگ بازار سرمایه تشکیل شده است که در هفتههای گذشته با نوسان در میزان ارزش همراه بوده است. این سهام در بهمن ماه با کاهش ارزش مواجه شد و در اسفندماه نیز روند نوسانی داشت.
ارزش این سهام در هفته اول فروردین ماه برخلاف رشد شاخص‌های عملکردی بازار سرمایه، با کاهش ارزش مواجه شد، اما در هفته دوم فروردین ماه و با رشد شاخص کل، ارزش سهام عدالت نیز رشد قابل قبولی داشته است. البته ارزش این سهام در هفته سوم فروردین ماه با افت مواجه شد. ارزش این سهام در هفته چهارم فروردین ماه با رشد 4 درصدی که داشت افزایش قابل توجهی پیدا کرد.
سهام عدالت در همه هفتههای اردیبهشت‌با افزایش ارزش روبرو شد، ارزش سهام عدالت در هفته اول اردیبهشت ماه با رشد 0.85 درصدی مواجه شده است. ارزش این سهام در هفته دوم اردیبهشت ماه کاهش 0.42 درصدی یافت. ارزش این سبد دارایی در هفته سوم اردیبهشت ماه رشد 0.68 درصدی را تجربه کرد. ارزش سهام عدالت در هفته پایانی اردیبهشت ماه با رشد 1.7 درصدی روبرو شد.
ارزش برگه‌های سهام عدالت در هفته ابتدایی خرداد با کاهش 1.29 درصدی روبرو شد. این روند نزولی در هفته دوم خرداد نیز ادامه پیدا کرد و ارزش سهام عدالت در هفته گذشته با کاهش 2.13 درصدی مواجه شد.
این سهام عدالت در هفته سوم خرداد باز هم با کاهش ارزش 1.55 درصدی روبرو شد که این مساله به دلیل افت در شاخص‌های عملکردی بورس رخ داده است. سبد سهام عدالت در هفته چهارم خردادماه با رشد 2 درصدی مواجه شد. ارزش این سهام در هفته پایانی خردادماه نیز با افت 2.15 درصدی داشت.
البته سبد سهام عدالت به دلیل تشکیل شدن از سهام شرکت‌های بزرگ، بسیار متاثر از شاخص کل بورس است. سهام عدالت در هفته ابتدایی تیر با افت 2.86 درصد مواجه شده است. این سهام هفته دوم تیر را با کاهش 1.39 درصدی در ارزش پشت سر گذاشته است. در هفته سوم تیر ارزش این سهام با کاهش 1.37 درصدی روبرو شده است. ارزش این سهام در هفته چهارم و پایانی تیرماه با افت 2 درصدی داشته است.
برگه‌های سهام عدالت در هفته ابتدایی مرداد با کاهش 2.65 درصدی روبرو شده است؛ در هفته دوم مرداد ارزش سهام عدالت 46 صدم درصد افت کرد، در هفته سوم مرداد برخلاف شاخص‌های بورس، ارزش سهام عدالت 7.62 درصد کاهش یافت. در هفته چهارم مردادماه برخلاف هفته های گذشته، ارزش سهام عدالت با رشد 72 صدم درصدی روبرو شده است. ارزش سهام عدالت در هفته پایانی مردادماه با کاهش 1.64 صدم درصدی روبرو شده است.
بورس در ماه‌های گذشته با وضعیت نزولی همراه بوده است که این مساله بر روند ارزش برگه های سهام عدالت نیز تاثیر زیادی داشته است.
کاهش ارزش سهام عدالت در هفته های اول و دوم شهریور ادامه داشت و ارزش این سهام به ترتیب با کاهش 1.81 و 2.89 درصدی روبرو شد. ارزش برگه‌های سهام عدالت در هفته سوم شهریور ماه نیز با کاهش 1.32 درصدی همراه بوده است.
سهام عدالت در هفته های گذشته با توجه به افت در شاخص های بورس با کاهش ارزش مواجه بوده و در هفته چهارم شهریور ماه بیشترین افت در 6 ماه گذشته را تجربه کرده است. ارزش سهام عدالت در هفته چهارم شهریورماه با افت 3.36 درصدی همراه بوده است.
* ارزش سهام عدالت در هفته دوم آذر
سهام عدالت در هفته اول مهرماه پس از هفته ها افت، با رشد 82 صدم درصدی روبرو شد، اما در هفته دوم مهرماه ارزش سهام عدالت با کاهش 3.73 روبرو شده است. این افت در هفته سوم مهرماه نیز ادامه داشته و ارزش سهام عدالت در هفته گذشته کاهش 4 دهم درصدی را تجربه کرده است. ارزش این سهام در هفته چهارم مهرماه 58 صدم درصد کاهش یافت.
ارزش سهام عدالت در هفته ابتدایی آبان نیز نزولی بود و 6.6 درصد افت کرد. در هفته دوم آبان ماه اما روند نزولی سهام عدالت متوقف شد و ارزش این سهام با 5.16 درصد افزایش مواجه شد. هفته سوم آبان نیز سبب رشد ارزش سهام عدالت شد و ارزش این سبد با رشد 2.46 درصدی روبرو شد. در هفته چهارم آبان، اما ارزش سهام عدالت با کاهش 42 صدم درصدی بخشی از سود هفته های اخیر این سبد را کاهش داده است. میزان تغییر ارزش سهام عدالت در هفته پایانی آبان ماه منفی 1.62 درصد بوده است.
اما روند کاهش ارزش این سهام در هفته اول آذر نیز متوقف شد و در این هفته ارزش سهام عدالت 0.65 درصد رشد داشت. در هفته دوم آذرماه با کاهش شاخص های عملکردی بورس، ارزش این سهام نیز 1.49 درصد افت کرد.
این مساله در حالی رخ داده است که شاخص کل بورس در این هفته با کاهش یک درصدی و شاخص کل هم‌وزن بورس نیز افزایش 96 صدم درصدی داشته‌اند.
برگه‌های سهام عدالت در قیمت‌های اسمی 409 هزار تومانی، 492 هزار تومانی، 532 هزار تومانی و یک میلیون تومانی در هفته دوم آذرماه به ترتیب با کاهش 78 هزار تومانی، 93 هزار تومانی، 101 هزار تومانی و 190 هزار تومانی نسبت به هفته گذشته مواجه شده‌اند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند، نمادهای حاضر در سبد سهام عدالت از ارزنده‌ترین سهم‌های بازار سرمایه هستند. با این حال، ارزش برگه‌های سهام عدالت در برگه‌های مختلف به ترتیب برابر است با 5 میلیون و 176 هزار تومان، 6 میلیون و 226 هزار تومان، 6 میلیون و 732 هزار تومان و 12 میلیون و 655 هزار تومان.
ارزش فعلی سهام عدالت نسبت به دوران اوج بازار در مرداد سال 99 با افت 67 درصدی مواجه شده است. از مهمترین دلایل ریزش قیمت سهام عدالت، ضعف مدیریت در شرکت های سرمایه‌گذاری و عدم برگزاری مجامع این شرکتها و نیز نبود بازارگردان حرفه‌ای برای این شرکتها به شمار می‌رود.
بنابراین گزارش، ارزش سهام عدالت نسبت به اول مرداد سال 99 برای چهار نوع سهام عدالت، به ترتیب با کاهش قیمت 10 میلیون و 403 هزار تومانی، 12 میلیون و 514 هزار تومانی، 13 میلیون و 532 هزار تومانی و 25 میلیون و 436 هزار تومانی روبرو شده است.