با انتشار صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی فعال در صنعت لبنیات مشخص شد این شرکت‌ها در نیمه نخست سال‌جاری علی‌رغم رشد بالای هزینه مواد اولیه و حقوق و دستمزد، توانسته‌اند سود‌سازی خود را در حدود 184 درصد افزایش دهند.
آمار نشان می‌دهد، مهم‌ترین عامل تأثیر‌گذار بر افزایش ارزش سود‌سازی این شرکت‌ها مربوط به افزایش قیمت کالای نهایی آنها بوده که این عامل باعث شده علی‌رغم کاهش مقدار فروش محصولات لبنی در کشور، این شرکت‌ها بتوانند درآمد بیشتری را نسبت به نیمه نخست سال 1400 به دست آورند. این موضوع باعث شد تا در بازار سهام، تقاضا برای سهام شرکت‌های لبنیاتی با افزایش روبهرو شود و ارزش بازاری سهام این صنعت نیز بهبود یابد. آمار نشان می‌دهد، قیمت سهام شرکت‌های لبنیاتی طی 8 ماه ابتدایی سال به‌طور میانگین با افزایش 29 درصدی روبهرو بود.
همچنین افزایش تقاضا و قیمت سهام لبنیاتی باعث شده تا نسبت قیمت به درآمد این صنعت در مقایسه با میانگین کل بازار سهام بالاتر رود و به محدوده عدد 10،5 برسد. این عدد با توجه به نسبت پرداخت سود 70 درصدی شرکت‌های لبنیاتی در هنگام مجمع سالیانه، جذابیت سهام آنها را نسبت به صنایعی که نسبت قیمت به درآمدی کمتری دارند اما سود کمتری را بین سهامداران‌شان تقسیم می‌کنند، جذاب‌تر کرده است. از این‌رو کارشناسان بازار بر این عقیده‌اند، درصورت تداوم رشد سود‌سازی شرکت‌های لبنیاتی تا پایان سال و عدم تغییر قیمت‌های انرژی و مواد اولیه، می‌توان انتظار داشت سهام آنها نیز تا پایان سال با رشد بیشتری روبهرو شود.
صنعت لبنیات با 10 نماینده و ارزش بازاری 8 هزار و 400 میلیارد تومان، کمتر از 0،1 درصد از ارزش بازار سهام را به خود اختصاص می‌دهد.
لبنیاتی‌ها بخش زیادی از ارزش افزوده زنجیره تولید را می‌بلعند
کارخانه‌های تولید لبنیات، شیر را از دامداری‌ها می‌گیرند و با فرآوری آن محصولاتی چون شیر پاستوریزه، شیر خشک، ماست، کره، کشک، بستنی و سایر محصولات مرتبط را توزیع و به مصرف‌کننده نهایی می‌فروشند. همچنین بخشی از محصولات این شرکت‌ها به عنوان نهاده تولید به شرکت‌های تولیدکننده بیسکوئیت تحویل داده می‌شود.
آمارها نشان می‌دهد، هرچند که شیر خام (3،2 درصد چربی) در نیمه نخست سال 1401 به‌طور میانگین 12 هزار تومان از دامداری‌ها خریداری شده است اما قیمت فروش هر لیتر شیر پرچرب در بازار به حدود 25 هزار تومان می‌رسد که بیش از 2 برابر قیمت شیر خام خریداری شده از دامداری‌ها است.
همچنین بررسی نرخ فروش شرکت‌های لبنیاتی نشان می‌دهد، در سال 1401، نسبت به سال 1400، نرخ فروش انواع شیر بین 60 تا 70 درصد، نرخ فروش انواع خامه بین 45 تا 50 درصد، نرخ فروش انواع کره بین 45 تا 50 درصد، نرخ فروش انواع ماست بین 70 تا 80 درصد، نرخ فروش انواع کشک بین 70 تا 80 درصد، نرخ فروش انواع پنیر بین 90 تا 100 درصد و نرخ فروش انواع دوغ نیز بین 70 تا 80 درصد افزایش داشته است. این موضوع باعث شده تا با وجود افزایش قیمت نهاده‌های تولیدی، حاشیه سود عملیاتی شرکت‌های تولیدی افزایش یابد و آنها بتوانند علی‌رغم کاهش در میزان فروش، ارقام ریالی بیشتری را به عنوان سود شناسایی کنند.
سود‌سازی بالای شرکت‌های لبنیاتی در حالی اتفاق می‌افتد که با توجه به افزایش نهاده‌های تولید در دامداری‌ها و صنایع پایین دستی، شاهد کاهش حاشیه سود این صنایع و کاهش رشد سود‌سازی آنها بوده‌ایم.
این رویه که در سال‌های گذشته همواره توسط شرکت‌های دامداری و همچنین مصرف‌کنندگان نهایی مورد انتقاد قرارگرفته است، باعث شده تا طی سال‌های گذشته شاهد تضعیف بخش‌های مختلف زنجیره تولید در محصولات لبنی باشیم.
از نظر کارشناسان، مشکلات قیمت‌گذاری طی سال‌های قبل باعث شده تا بخش زیادی از ارزش افزوده تولید شده در کل زنجیره تولید محصولات لبنیاتی، به کارخانه‌های تولید لبنیات تعلق بگیرد و بخش کشاورزی و دامداری از این سود بی‌بهره بمانند.
ریسک‌ها و فرصت‌های لبنیاتی‌ها کدامند؟
بنا به گفته مدیران فعال در صنعت لبنیات، با توجه به اینکه بخشی از مواد اولیه و پاکت‌های بسته‌بندی و لوازم یدکی شرکت‌ها از محل واردات تأمین می‌شود، لذا هرگونه نوسانات نرخ ارز می‌تواند تأثیر بااهمیتی بر برآورد‌های پیش‌بینی‌شده و سود و زیان شرکت داشته باشد. با توجه به اینکه شیر خام به عنوان اصلی‌ترین ماده اولیه این شرکت می‌باشد افزایش قیمت آن در سود‌آوری شرکت بسیار مؤثر است هر گونه سیاستی از جانب دولت مربوط به نهاده‌های دامی، صادرات و واردات شیر خشک و کره در افزایش یا کاهش قیمت و دریافت شیر مؤثر می‌باشد و بالاترین ریسک شرکت را خواهد داشت.
همچنین با توجه به ظرفیت بالای تولید محصولات لبنی در کشور، شرکت‌های لبنیاتی این توانایی را خواهند داشت تا نسبت به صادرات محصولات خود اقدام کنند. از این رو هر گونه عملیاتی که منجر به بازارگشایی محصولات در بازارهای جهانی، خصوصاً در کشورهای همسایه و حوزه خلیج فارس شود، می‌تواند درآمدها و سود‌سازی شرکت‌های لبنیاتی را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
حقوقی‌ها خریداران اصلی سهام لبنیاتی
بررسی معاملات سهام در این صنعت نشان می‌دهد، طی یک سال گذشته مالکیت بیش از 107 میلیون برگ اسم از حقیقی‌ها به سمت حقوقی‌ها تغییر کرده است. این روند در روزهای ابتدایی 1401، برعکس بوده و حقیقی‌ها سهام را از حقوقی‌ها خریداری می‌کردند اما آمار نشان می‌دهد، از ابتدای آبان ماه سهامداران حقوقی بشدت متقاضی سهام لبنیاتی‌ها شده‌اند و طی مدت یک ماه، 80 میلیون برگ سهم را از سهامداران حقیقی خریداری کرده‌اند. این موضوع باعث شده تا در همین مدت ارزش سهام این صنعت نیز بیش از 20 درصد رشد داشته باشد.
