سمند بعد از 20 سال بازنشسته شد و طی مراسمی آخرین دستگاه سمند تولیدی ایران خودرو از خط تولید ایران خودرو تبریز خارج شد. سمند نخستین پروژه بومی و ملی صنعت خودرو ایران است که از میانه های دهه ۷۰ شمسی آغاز و سرانجام در سال ۱۳۸۱ نخستین سری آن به بازار عرضه شد.
پروژه طراحی و عرضه نخستین خودرو بومی ایران از میانه های دهه ۷۰ شمسی با جدیت بالا در گروه صنعتی ایران خودرو آغاز شد و سمند از ابتدای دهه ۸۰ شمسی قدم به خیابان های کشور گذاشت. سمند در سال های نخست تنها در نسخه معمولی که در بازار با نام X7 شناخته می شود با پیشرانه XU7 مشترک با پژو ۴۰۵ و پارس و گیربکس BE عرضه شد و با استقبال گسترده ای مواجه شد. طراحی داخلی متفاوت با تریم چوب، سخن گوی فارسی زبان همراه راننده و طراحی ظاهری فاصله گرفته از مشخصه های طراحی محصولات پژو موجب شد تا این خودرو در جایگاهی متفاوت در بازار قرار بگیرد. ایران خودرو برای توسعه سمند LX توانایی های آن در سال ۱۳۸۳، نسخه LX را با فیس لیفت ظاهری سبک و امکانات جدید آماده عرضه به بازار کرد.
از جمله امکانات تازه ای که یاران خودرو در نسخه LX به بازار ایران معرفی کرد می توان به ترمز ضد قفل ABS، دو کیسه هوای جلو، رینگ آلومینیومی، تنظیم برقی صندلی های جلو، سنسور عقب، صندوق پران برقی و .. اشاره کرد. حدود سه سال بعد از آغاز عرضه سمند با مدل LX، پیشرانه بومی پایه گازسوز EF7 ایران خودرو نیز آماده عرضه به بازار شد و نخستین سری این پیشرانه های دوگانه سوز از سال ۱۳۸۷ روی سمند LX نصب و روانه بازار شد و این سمندها تا کنون بعضا کارکردی بیش از ۵۰۰ هزار کیلومتر را نیز به ثبت رسانده اند. پیشرانه EF7، موجب افزایش قدرت و گشاور سمند تا بیش از ۱۵ اسب بخار و همچنین کاهش حدود یک لیتری مصرف سوخت این خودرو شد و به دلیل پایه گاز سوز بودن و رواج استفاده از سوخت CNG و هزینه پایین آن از اواخر دهه ۸۰ شمسی با استقبال قابل توجهی مواجه شد.
ایران خودرو از همان ابتدای عرضه سمند، به واسطه نیاز این خودرو برای تاکسی رانی، اقدام به عرضه مدل پایه یا کار با پسوند EL نیز کرد. سمند در نسخه EL به جای رینگ، قالپاق داشت و سخن گوی آن نیز حذف شده بود و شیشه های عقب نیز دستی بودند. در داخل کابین خبری از تریم چوبی، کنسول وسط سرنشینان عقب و دریچه هوای مجزا برای سرنشینان عقب نیز نبود تا این نسخه قیمتی اقتصادی تر از سمند معمولی داشته باشد. این خودرو تا سال ۱۳۸۸ عمدتا تنها به عنوان خودرو کار و تاکسی به تولید می رسید اما از سال ۸۸ تا سال ۹۱، نمونه های شخصی آن نیز تولید و عرضه شد.
سمند SE از سال ۱۳۹۱، جایگزین سمند معمولی و EL شد. SE علاوه بر برخی تغییرات ظاهری مانند چراغ های عقب و جلوپنجره و تفاوت در چینش کلید های داشبورد، از اکسل های بهبودیافته بهره می برد و در مجموع وزن کمتری از سمند معمولی و EL داشت. ایران خودرو تفکر خودرو اقتصادی را در مدل SE مانند مدل های قدیمی سمند حفظ کرد و شیشه های عقب آن دستی ، فاقد سنسور عقب است. عرضه این نسخه از سمند نیز تا سال ۱۳۹۵ ادامه داشت و پس از آن تنها عضو باقی مانده سمند در بازار LX بود.
یکی از خاص ترین نسخه های سمند که در تیراژ محدود برای مقاصد خاص به تولید رسید، نسخه لیموزین این خودرو با نام سریر و ۳۰ سانتیمتر طول بیشتر بدنه نسبت به سمند LX بود که این فضا به فضای پای سرنشینان عقب اختصاص می‌یافت و در قلب آن پیشرانه مشابه پارس ELX با حجم ۱.۸ لیتر و حداکثر توان ۱۱۰ اسب بخار قرار داشت. سریر امکانات تازه متعددی را به بازار خودرو ایران معرفی کرد که از آن جمله می توان به سیستم صوتی تصویری با دی‌وی‌دی پلیر، دو نمایشگر پشت صندلی‌ها، صندلی‌های چرم و یخچال و ... اشاره کرد. سریر در نمایش ظاهری علاوه بر طول بیش تر، با جلوپنجره کرومی از دیگر اعضای خانواده سمند تفکیک می شد. این خودرو از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ در تعداد محدود به بازار عرضه شد و با طول ۴۷۱۰ میلیمتر، رکورددار طویل‌ترین خودرو بومی تاریخ صنعت خودرو ایران است.
سمند در زمره پنج خودرو پرتیراژ تاریخ صنعت خودرو ایران قرار دارد و بر اساس آمار تجمیعی از ابتدای عرضه تا پایان شهریور ۱۴۰۱، بیش از ۱.۸ میلیون دستگاه از این خودرو تولید و به بازار کشور عرضه شده است. حال سمند که طی سال های طولانی در سایت های متعدد ایران خودرو از تهران و مازندران تا تبریز به تولید رسیده پس از حدود ۲۰ سال تحول در صنعت خودرو و بازارگشایی در کشورهای صادراتی خط تولیدش را به سورن پلاس واگذار کرده تا در کنار تارا، دنا و رانا مسیری که نخستین خودرو ملی و بومی کشور ساخت را مدرن تر و متفاوت ادامه دهند. سمند بدون شک نماد تولید ملی در صنعت خودرو کشور است که در پی آزمون و خطاهای متعدد متولد شد و به بلوغ رسید و اکنون که صنعت خودرو بازیگران به روز و استانداردتری دارد، می توان با نگاهی مدرن تر مسیری که سمند آغاز کرد را ادامه داد و چهره ای متفاوت از این صنعت را به نمایش گذاشت.