در حالی که امسال هم شبکه خانگی و صنایع همچنان با مشکل قطعی برق مواجه بودند، اما اخیرا هیات لبنانی برای مذاکره در رابطه با واردات برق، در تهران حضور یافته‌اند. گرچه با فروش انرژی به کشورهایی که معافیت تحریمی دارند می‌تواند به ارزآوری کمک کند، اما در این زمینه چند شبهه وجود دارد. ازجمله پرسش جدی در رابطه با قیمت برق صادراتی وجود دارد. اینکه آیا ایران برق کشور را رایگان در اختیار لبنان قرار می‌دهد یا در قبال آن وجه دریافت می‌کند.
تجارت نیوز نوشت: شبهه صادرات رایگان بیشتر از اظهارات مسئولان لبنانی، ازجمله نجیب میقاتی، نخست وزیر این کشور، برداشت می‌شود. پیش از این هم در رابطه با دریافت سوخت آن‌ها مدعی شده بودند که سوخت ارسالی از ایران یک هدیه رایگان نامشروط است.
از سوی دیگر این پرسش هم وجود دارد که آیا در شرایطی که کشور با بحران انرژی، ازجمله برق مواجه است آیا برق کالای مناسبی برای صادرات است یا خیر؟
در همین زمینه محمدعلی فرحناکیان، مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل، در گفتگو با تجارت‌نیوز ورود هیات لبنانی به کشور برای طرح انتقال برق از ایران به لبنان را تائید کرد.
او درباره تعرفه در نظر گرفته‌شده برای صادرات برق بیان کرد: مذاکرات و بررسی‌ها هنوز به مرحله تعیین تعرفه نرسیده است. فعلا ایران برای قرارداد فروش برق در حال رایزنی است. پس از آن برنامه‌ریزی برای ایجاد تاسیسات فنی و اتصال شبکه در این کشور آغاز می‌شود.
صادرات برق به لبنان توجیه‌پذیر است؟
فرحناکیان درباره قیمت برق صادراتی به لبنان گفت: از آن جایی که قیمت برق در لبنان نسبت به ایران بسیار گران‌‌تر است، برآوردهای اولیه از توجیه‌پذیر بودن این صادرات حکایت دارد. بنابراین ایران می‌تواند با عرضه برق با مبلغی کمتر از آنچه در لبنان به فروش می‌رسد (کمتر از ۳۵ سنت دلار) بازار انرژی این کشور را به دست آورد.
فرحناکیان در ادامه گفت: قیمت برق در لبنان به ازای هر کیلووات ساعت حدود ۳۵ سنت دلار است. در حالی که این رقم در ایران حدود ۰٫۳ سنت دلار معامله می‌شود. این کشور از برق دولتی که تا حدودی ارزان‌تر به حساب می‌آید بهره می‌برد اما به علت محدودیت‌های خدمات‌رسانی عمده استفاده مردم به سمت بخش خصوصی حرکت می‌کند.
او تصریح کرد: لبنان در حال حاضر با کمبود شدید برق مواجه است و با توجه به جمعیت پنج میلیون نفری تنها ۷۰۰ هزار تا ۸۰۰ هزارمگاوات برق تولید می‌کند. درحالی که ایران به ازای هر یک نفر یک کیلو وات ظرفیت برق به مردم اختصاص می‌دهد. رقمی که در مقایسه با لبنان ۱۸ درصد بیشتر است. البته ضعف تاسیساتی این کشور در زمینه تامین سوخت برای تولید برق بی‌تاثیر نیست.
هزینه تخریب داعش در خطوط گازی بر عهده کیست؟
فرحناکیان درباره جبران هزینه‌های تحمیلی داعش در لبنان توضیح داد: در کنار آنچه ذکر شد مساله تعمیر خطوط تخریب‌‌شده سوریه و عراق که به وسیله داعش رقم خورده است را باید در نظر داشت. هزینه تعمیر این خطوط بر عهده کشورهایی است که تاسیسات خطوط در آن جا استقرار دارد.
او در پایان یادآور شد: درآمد هر کشور از تعرفه ترانزیت برق به دست می‌آید؛ پس در همین راستا هر یک تاسیسات داخلی خود را ایجاد می‌کنند. بنابراین وقتی برق به کشوری ورود پیدا کرده و صرف استفاده در مرزهای داخلی شود هزینه تاسیسات داخلی را جبران می‌کند. اما در صورت سوآپ کسب درآمد صرفا از طریق تعرفه ترانزیت رقم می‌خورد.
۳۰ درصد از نیروگاه‌های برقی کشور فرسوده هستند
ایران در حالی ادعای تأمین برق کشورهای دیگر را دارد که بسیاری از نیروگاه‌های اصلی کشور فرسوده هستند و حتی شبکه خانگی در مقاطعی از سال با بحران مواجه است.
در همین زمینه پرویز غیاث‌الدین، عضو هیات مدیره سندیکای صنعت برق، در گفتگو با تجارت‌نیوز، ظرفیت تولید برق نصب‌شده در کشور را حدود ۸۰ هزارمگاوات اعلام کرد. از این مقدار حدود ۶۰ هزارمگاوات آن به عرصه تولید می‌رسد. علت این کسری فرسودگی نیروگاه‌ها تلقی می‌شود. در حال حاضر حداقل ۳۰ درصد از نیروگاه‌های کشور در سن بازنشستگی و فرسودگی به‌سر می‌برد.
او درباره تبادل انرژی میان ایران و دیگر کشورها تشریح کرد: ساعاتی که کشورهای دیگر در اوج مصرف و ایران در روند کاهشی به سر می‌برد همزمان تولید انرژی از سوی ایران آغاز شده و پروسه انتقال برق رقم می‌خورد.
خطر در کمین نیروگاه‌های آبی
غیاث‌الدین نسبت به تهدید نیروگاه‌های آبی هم توضیح داد: ظرفیت تولید برق نیروگاه‌های آبی به ذخایر سدها بستگی دارد. به این صورت که اگر بارندگی در یک سال زیاد و سدها پر باشند تولید تا ۱۰ هزارمگاوات برق هم امکان‌پذیر است. اما در حال حاضر با توجه به شرایط خشکسالی و ظرفیت ۳۰۰۰ مگاواتی سدها برق نیروگاه‌های آبی در شرایط مساعدی به‌سر نمی‌برند.
او در پایان عنوان کرد: با توجه به پیک مصرف برق که محدود به فصل گرماست استفاده از وسایل سرمایشی افزایش پیدا می‌کند. به‌تبع ناترازی تولید و مصرف به‌وجود می‌آید. رقم ناترازی امسال حدود ۲۰ هزار مگاوات بود که البته در حال حاضر با ورود به فصل زمستان این ناترازی جبران شده است. تا جاییکه در حال حاضر هیچ‌یک از صنایع دچار خاموشی نیستند.
مسئولان لبنانی در انتظار هدیه ایرانی
بر اساس این گزارش در حالی صحبت از تامین تمام و کمال برق از طرف نیروگاه‌ها می‌شود که برخی فعالان این حوزه خبر از ورشکستگی این صنایع می‌دهند. چراکه بهای هر کیلووات ساعت برق امسال تنها ۱۶ تومان افزایش داشته است و به‌نظر می‌رسد هزینه‌های خرید تجهیزات، تعمیرات و نگهداری و دستمزد با این رقم هم‌پوشانی ندارند.
پیمان کنعانی، مدیرعامل شرکت «توسعه مولد نیروگاهی جهرم»، اخیرا به دنیای اقتصاد گفت: با قیمت‌های کنونی برق، نیروگاه‌ها روز به روز به ورشکستگی نزدیک‌تر شده و در نهایت هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری در این صنعت انجام نخواهد شد.
گذشته از مسئله تامین برق در نیروگاه‌ها در گفتگویی که تجارت‌نیوز با پرویز غیاث‌الدین داشت، کشور امسال با کاهش ذخایر سدها و افزایش مصرف آب مواجه و حتی خشک‌ترین زمستان تاریخ برای شهر تهران پیش‌بینی شده است؛ از این رو مشترکان تهرانی از فصل پاییز باید منتظر قطعی آب باشند. حال آنکه ظرفیت نیروگاه‌های آبی در امسال نیز تنها ۳۰۰۰ مگاوات است.
طبق آخرین آمار این نیروگاه‌ها ۱۵ درصد از برق کشور را تامین می‌کنند که با این روند ذکر شده گویا نمی‌توان امیدی به تامین برق از طریق این سدها داشت. حال با توجه به مجموعه عوامل ذکر شده؛ از فرسودگی و ورشکستگی نیروگاه‌ها گرفته تا بحران موجود در نیروگاه‌آبی آیا ایران می‌تواند صادرات برق به لبنان را توجیه‌پذیر بداند؟ با این اوصاف کشور در با مشکل تامین برق در مرزهای داخلی روبرو نخواهد شد؟