آرمان ملی: وصول درآمدهای نفتی و تحقق درآمدهای مالیاتی به‌همراه کاهش نرخ تورم از جمله آمارهای اعلام شده از سوی دولت در 5 ماه نخست سالجاری بوده که بنا به گفته کارشناسان هر یک ناقض دیگری بوده است و در حقیقت چیزی جز بازی با آمارها نبوده و نیست چراکه مدیر کل دفتر مطالعات بخش عمومی وزارت اقتصاد با تشریح وضعیت تحقق درآمدهای دولت در 4 ماهه نخست سالجاری از کسری بودجه خبر داده و دولت را به انضباط مالی دعوت کرده است این درحالی است که با وجود اعلام افزایش درآمدهای دولت ازمحل وصول درآمدها نفتی و تحقق درآمدهای مالیاتی اما همچنان نسبت به سهم 4 ماهه از رقم مصوب در بودجه سال 1401 عقب هستیم و با کسری بودجه مواجه هستیم.
مهدی پازوکی، کارشناس اقتصادی دراین خصوص به «آرمان ملی» گفت: بیان آمارهای دولت در شاخص‌هایی چون تحقق درآمدهای مالیاتی با نرخی بیش از میزان پیش بینی شده در بودجه، وصول درآمدهای نفتی به ویژه در چهارماهه نخست سالجاری و کاهش نرخ تورم مخصوصاً در مرداد ماه امسال در تناقض با اظهارات برخی مقام‌های دولتی مبنی بر کسری بودجه 150 هزار میلیارد تومانی در چهارماهه نخست سال است چرا که به استناد گفته دولت، درآمدهای نفتی ایران در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود 5 برابر شده و به رقم 65 هزار میلیاردتومان رسیده است و به این ترتیب باید تحول مثبتی در کسری بودجه پیش بینی شده صورت گرفته باشد که گفته‌های برخی مقام های دولتی بر خلاف این امر است.
هدررفت ظرفیت‌های اقتصادی
این کارشناس اقتصادی افزود: مشکل دولت بیشتر به دلیل برخی مدیران در عرصه اقتصادی است که کارآمدی لازم را در به کارگیری ظرفیت‌های موجود ندارند، چرا که اگر به ادعای تحقق درآمدهای مختلف دولت استناد کنیم وضعیت اقتصاد و معیشت مردم در حال حاضر باید بسیار مطلوبتر شده باشد و علاوه بر این اعلام کسری بودجه نیز محلی از اعتنا در دایره این تعبیر و تفسیرها ندارد همگان سوال می‌کنند که در صورت تحقق درآمدهای نفتی در چهارماهه نخست چرا همچنان تورم بیشترین نرخ در 50 سال اخیر را داراست؟ یا اینکه چرا هیچ تغییری در کاهش قیمت‌های و وضعیت معیشت مردم مشاهده نمی‌شود؟
ایران سهم خوبی از فروش نفت در بازار تحریم از دست می‌دهد
پازوکی پذیرش برجام در حال حاضر را ضد منافع آمریکا و اسرائیل ذکر کرد و گفت: با توجه به وضعیت حاکم بر بازار افزایش فروش نفت برای ایران مزیتی محسوب می‌شود که آمریکا و اسرائیل از آن واهمه دارند ولی ایران همچنان هر روز سهم بسیار خوبی از فروش نفت در بازار به دلیل تحریم‌های سنگین و دامنه دار از دست می‌دهد . این استاد دانشگاه ادامه داد: دولت در اعلام آمارهای خود در بخش‌هایی مانند اعلام نرخ تورم گاهی به آمار بانک مرکزی و گاهی به مرکز آمار ایران استناد می‌کند در حالی که تنها مرجع ارائه آمار مرکز آمار ایران است ولی برخی مسئولان اقدام به مستند سازی به مراجع مختلف می‌کنند .پازوکی بیان کرد: اخذ درآمدهای مالیاتی یکی از نقاط مثبت تحقق بودجه محسوب می‌شود و به گفته خود دولت این درآمد محقق شده است اما مجلس و دولت باید مالیات را برای همه به شکل یکسان لحاظ کند درحالیکه در لایحه بودجه، درآمدهای مالیاتی بنگاه‌های اقتصادی وابسته به برخی سازمان‌ها بوده و رشد آنها صفر است و همه آنها باید مالیات پرداخت کنند.
او افزود: غیرشفاف بودن بودجه یکی از شاخص‌های بودجه سالجاری است و شفاف سازی در هزینه شدن بودجه یکی از حقوقی برحق مردم و کارشناسان محسوب می‌شود اما ادغام شدن ردیف‌های بودجه راه برانجام این کار بسته است.این اقتصاددان بیان کرد: هیچ تناسبی بین افزایش قیمت‌ها و نرخ تورم وجود ندارد اما مسابقه افزایش دستمزدها بدون وجود منابع مطمئن برای پرداخت‌ها آینده‌ای جز آسیب اقتصادی به‌همراه نخواهد داشت. پازوکی ادامه داد: کاهش هزینه‌های جاری دولت از جمله مواردی است که با توجه به شرایط اقتصادی کشور بر آن تاکید شده اما فروش اموال غیرمنقول به‌شدت کاهش یافته است و رقم حاصل از فروش اموال غیرمنقول در سال گذشته بالغ بر 45 هزار میلیارد تومان بوده که در سالجاری به 26 هزار میلیارد تومان کاهش یافته در حالی که این یکی از منابع سالم تامین درآمد دولت محسوب می‌شود. این کارشناس افزود: دعوت از سرمایه‌گذاران خارجی یا تسهیل برای حضور ایرانی‌های مقیم خارج در داخل کشور می‌تواند درآمدهای ریالی و ارزی فراوانی برای کشور به‌همراه داشته باشد که از جمله تکمیل پروژه تولید LNG است که در صورت توجه به آن علاوه بر رفع نگرانی‌های کسری بودجه فعلی تاثیر بسیار مطلوبی در وضعیت اقتصادی و تامین معیشت مردم هم خواهد داشت.
بروز کسری بودجه با وجود جهش درآمد نفت و مالیات
مهدی رعنایی ،مدیرکل دفتر مطالعات بخش عمومی وزارت اقتصاد با تشریح وضعیت تحقق درآمدهای دولت در ۴ ماهه نخست امسال گفت: دولت به جهت جلوگیری از کسری بودجه نیازمند آن است که انضباط مالی را از خود شروع کند، چراکه با وجود اینکه درآمدهای نفتی دولت در چهار ماهه نخست امسال حدود ۴۸۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش پیدا کرده و به رقم ۶۵ هزار میلیارد تومان رسیده اما به‌رغم این افزایش درآمد، نسبت به سهم ۴ ماهه از رقم مصوب در بودجه ۱۴۰۱ به‌طور کامل محقق نشده و میزان عدم تحقق درآمد نفتی نسبت به درآمد پیش بینی شده در قانون بودجه سالجاری را ۶۱ درصد است. رعنایی افزود: درآمدهای مصوب بودجه ساری با وجود افزایش درآمدها نسبت به سال گذشته محقق نشده است و در زمینه درآمدهای مالیاتی هم ۶۹ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش درآمد داشته‌ایم، اما نسبت به سهم چهار ماهه درآمدهای مالیاتی در بودجه سالجاری ۱۹ درصد عدم تحقق را شاهد هستیم.
او در توضیح علت عدم تحقق ۱۹ درصدی درآمدهای مالیاتی توضیح داد: یکی از این دلایل افزایش شدید در رشد درآمدهای مالیاتی در بودجه سالجاری نسبت به سال گذشته است و دلیل دیگر در بودجه سال ۱۴۰۰ و سهم ارزش افزوده متعلق به دولت است که یک واحد درصد بیشتر بود که امسال این یک واحد درصد به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها اختصاص یافته است. این مقام مسئول ادامه داد: درآمدهای مربوط به واگذاری شرکت‌های دولتی تقریباً محقق نشده است که از جمله دلایل اصلی آن می‌توان به عدم ثبات بازار سرمایه و نوسانات شاخص بورس طی ماه‌های اخیر و کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران به خرید سهام شرکت‌های دولتی و مقاومت برخی از دستگاه‌های ذی‌ربط با واگذاری‌ها و توثیق سهام دولت در برخی از شرکت‌های مشمول واگذاری می‌توان اشاره کرد. رعنایی ادامه داد: باوجود افزایش خوبی که درآمدهای دولت نسبت به سال گذشته داشته اما نسبت به رقم مصوب متناسب با چهار ماهه نخست سال از عدم تحققی به میزان بیش از ۱۵۰ همت مواجه شده است که رویکرد دولت در جبران این شکاف معطوف به مدیریت اعتبارات هزینه‌ای و مدیریت تخصیص اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در چهارماهه بوده است و امیدواریم سیر درآمدها به گونه‌ای باشد که بخشی از کسری در ماه‌های بعد جبران شود اما احتمال تحقق کامل بودجه کم است و بالاخره کسری خواهد داشت و دولت تمام تلاش خود را برای کاهش کسری بودجه خواهد کرد، چراکه تامین کسری بودجه از منابع پایه پولی موجبات افزایش تورم را فراهم کرده و موجب لطمه به وضعیت اقتصاد جامعه و معیشت دهک‌های پایین درآمدی خواهد شد لذا دولت ناچار به کنترل مصارف با توجه به تحقق درآمدهای بودجه‌ای است.