سال 1285 هجری، به عهد مظفرالدین شاه قاجار بود که غلامحسین خان مولایی از تحصیلکرده‌های پاریس، کافه لقانطه را در خیابان باب همایون تهران تاسیس کرد و اینگونه، نخستین کافه در ایران دایر شد.
طولی نکشید که کافه‌نشینی جا افتاد و کافه نادری، کافه اوریانت، کافه مینیون، کافه فیروز و کافه‌های باصفای دیگری دایر و محفل انس جوان‌ها و کانون جلسات روشنفکران و اهل قلم شدند.
امروز هم در گوشه و کنار تهران، کافه‌های زیادی یافت می‌شود که با بوی خوش عود و قهوه و فضایی آرام، مردمان خسته از رنج دوران و ترافیک شهر را صدا می‌زنند که دمی در آنجا قرار بگیرند و با یار و دوست خود دیداری تازه کنند. اما این روزها این استراحت و قرار، جیب پُر پول می‌خواهد.
این روزها با وجود تورم عمومی، هزینه کافه رفتن برای خیلی‌ها بالاست و کافه‌گردی به مانند روزهای نخستی که در ایران پا گرفت، مختص خواص شده است.
هوس کافه رفتن از سرمان پریده!
تهمینه هر چند که عاشق کافه‌نشینی است و خاطرات خوشی از این پاتوق‌های دنج دارد اما امروز جزو کافه‌گردها به حساب نمی‌آید. می‌گوید: ما خیلی از تفریحات ساده را حذف کردیم چه برسد به کافه رفتن. کافه رفتن از همان اول گران بود و قبل از گران شدن هم ما پولش را نداشتیم که بخواهیم مرتب به کافه برویم بلکه گاه‌گداری برای مراسم جشن تولد توی کافه جمع می‌شدیم و خیلی هم خوش می‌گذشت.
او ادامه می‌دهد: اما الان قیمت‌ها خیلی بالاست و اصلا نمی‌ارزد. مثلا الان اگر ۴ نفر به کافه بروند و فقط نوشیدنی سفارش بدهند حدود ۵۰۰ هزار تومان می‌شود که هر نفرشان باید حداقل حقوق یک روز خود را خرج کنند.
امین با دوستانش به کافه آمده. مشغول حساب کردن هزینه میزشان است که نظرش را درباره هزینه کافه آمدن می‌پرسم. می‌گوید: روزگاری بود که ما همدیگر را مهمان می‌کردیم و کَکمان نمی‌گزید هزینه کل میز را پرداخت کنیم اما الان کافه رفتن اینقدر گران تمام می‌شود که با این قرار که هر کسی دُنگ خودش را حساب کند به کافه می‌آییم.
هزینه کافه رفتن چقدر می‌شود؟
در مورد قیمت خدمات کافی‌شاپ‌ها، بنا به گفته محسن مبرا، رئیس اتحادیه فروشندگان بستنی، آبمیوه و کافی‌شاپ تهران، هیچ نرخ مصوبی وجود ندارد و قیمت‌ها بنا به درجه‌بندی، کیفیت محصولات و سرویسی که هر کافی‌شاپ به مشتریانش ارائه می‌دهد، تعیین می‌شود.
با این حساب، اگر شما بخواهید دمی در یک کافه بنشینید و با دوستانتان گلویی تازه کنید یا غذایی بخورید، با توجه به موقعیت مکانی کافه‌ها، قیمت‌ها متفاوت و تفاوت‌ها هم البته زیاد است.
ما به ۳ کافه در ۳ نقطه شهر یعنی حوالی میدان فردوسی، محدوده ونک و نیاوران سری زدیم تا قیمت کافه رفتن دستتان بیاید.
قیمت‌ها به قرار زیر است:
یک قوری چای (مشتمل بر ۲ لیوان چای) در کافه‌های حوالی میدان فردوسی ۵۰ تا ۵۵ هزار تومان و در کافه‌های بالا شهر تا ۷۰ هزار تومان است؛ دمنوش و چای ماسالا هم ۶۰ تا ۷۵ هزار تومان متغیر است.
یک فنجان قهوه ترک، لاته، اسپرسو و هات‌چاکلت بین ۵۵ تا ۹۹ هزار تومان؛ هر لیوان انواع شیک ۸۰ تا ۱۴۵ هزار تومان؛ هر لیوان آبمیوه طبیعی بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان؛ و هویج بستنی ۸۷ هزار تومان می‌شود.
یک اسلایس کیک ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان است. پس در نظر داشته باشید اگر ۴ نفر باشید حدود ۲۵۰ هزار تومان هزینه ۴ تکه کیکی می‌شود که سفارش می‌دهید. به خاطر داشته باشید که این قیمت ها برای مرکز شهر است.
برای دسر، شیرینی وافل 99 هزار تومان و یک بشقاب میوه تا ۲۵۰ هزار تومان در نقاط بالاتر شهر باید هزینه کنید.
قیمت سالاد و غذای اصلی:
منوی کافه‌ها امروز خیلی متنوع است و به جز انواع نوشیدنی گرم و سرد، کیک و دسر، پیش‌غذا و غذای اصلی را شامل می‌شود.
تفاوت لیست قیمت پیش‌غذا و غذای اصلی در کافه‌های مناطق مختلف شهر بسیار بیشتر از نوشیدنی‌ها است و البته عجیب و غریب؛ مثلا قیمت یک بشقاب سالاد ویژه به ۲۰۰ هزار تومان هم می‌رسد.
یک پرس سیب‌زمینی سرخ‌شده، بسته به ساده و ویژه بودن، قیمتی بین ۶۰ تا ۱۴۵ هزار تومان دارد. سالاد سزار هم ۹۰ تا ۱۸۵ هزار تومان تمام می‌شود.
یک بشقاب رژیمی در کافه‌ای در محدوده نیاوران ۲۰۹ هزار تومان است. آب دوغ خیار هم در منو موجود است البته با قیمت ۱۶۹ هزار تومان.
در منوهای کافه‌رستوران‌ها، قیمت پیتزا ۱۳۰ تا ۲۹۰ هزار تومان؛ پاستا و لازانیا ۱۵۵ تا ۲۲۰ هزار تومان؛ انواع ساندویج ۱۷۰ هزار تا ۲۸۰ هزار تومان؛ و غذای ویژه‌ای مانند استیک ۲۸۰ تا ۴۶۰ هزار تومان است.
دلیل گرانی خدمات کافی‌شاپ‌ها چیست؟
مدیر کافه‌رستورانی در محدوده میدان فردوسی درباره دلیل گرانی خدمات کافی‌شاپ‌ها می‌گوید: امسال، گرانی مواد اولیه مصرفی ما مانند روغن، ماکارونی، آرد و قهوه بین ۳ تا ۵ برابر بوده است. مثلا قهوه که وارداتی است تا ۵۰ درصد، و به دلیل حذف ارز ترجیحی، روغن تا ۴۰۰ درصد گران شد.
این کافه‌دار در مورد تاثیر اجاره‌بها بر افزایش قیمت خدمات در کافه‌ها هم بیان می‌کند: تقریبا ۲۰ درصد هزینه کافه‌ها پای اجاره می‌رود، البته در مناطق بالاتر این رقم بیشتر است. افزایش هر ساله اجاره‌بها در حالی است که درآمد ما امسال افزایش پیدا نکرد. به اینها هزینه انرژی (آب، برق و گاز) هم اضافه می‌شود که امسال تقریبا ۳ برابر شد. دستمزد و حقوق هم ۵۷ درصد بالا رفت.
مشتریان کافه‌ها ۳۰ درصد کم شده‌اند
مدیر این کافه‌رستوران در مورد تاثیر گرانی بر کاهش مشتریان کافه می‌گوید: میزان مراجعه مردم کمتر شده طوری که می‌توان گفت مشتریان ما این موقع سال نسبت به سال گذشته حدود ۳۰ درصد کم شده‌اند. آنهایی هم که می‌آیند از نحوه سفارش‌ها مشخص می‌شود که بودجه‌شان محدود است.
وی ادامه می‌دهد: مشتریان کافه ما دو گروه هستند؛ یک گروه شامل بازاری‌ها و صرافی‌های این دور و بَر هستند که قیمت‌ها اصلا برایشان مهم نیست. تیپ بعدی، دانشجوها و جوانان هستند که مقدار و کیفیت سفارش‌هایشان پایین‌تر است.
این کافه‌دار در مورد تغییر کیفیت سفارش‌ها می‌گوید: ما مشتری‌هایی داریم که قبلا بهترین پیتزا و در کنار آن نوشیدنی دست‌ساز خودمان را را سفارش می‌دادند اما همان‌ها الان پیتزای ارزان‌تر را با یک ماء‌الشعیر سفارش می‌دهند. این تغییر آنقدر محسوس بوده که ما آیتم‌های ارزان را در منوی کافه بیشتر کرده‌ایم تا مشتریانمان از جمله کافه‌گردهای جوان و دانشجوها را حفظ کنیم.
در انتظار مشتری ...
پاییز در راه است و کافه‌داران منتظر نشسته‌اند تا مگر در روزهای سرد سال، که از میزان مسافرت‌ها کاسته می‌شود و دانشگاه‌ها میزبان دانشجویان می‌شوند، کافه‌هایشان رونق بگیرد. اما باز چندان امیدوار نیستند چرا که جوان‌های زیادی در تهیه خرج روزانه خود مانده‌اند و قید تفریحاتی مانند کافه را زده‌اند./ همشهری