رئیس کل بانک مرکزی از راه اندازی رمز ارز ریال به صورت آزمایشی خبر داد و گفت: با مبلغ 1 میلیارد تومان رسماً شروع کردیم و الآن رمزریال در اختیار تعداد محدودی افراد قرار دارد.
علی صالح آبادی در برنامه دیشب گفتگوی ویژه خبری در پاسخ به سوال مجری که از وی پرسید: مشخصاً اگر بخواهیم خیلی خلاصه در گزارش دیدیم اما اگر شما بخواهید خلاصه بفرمایید که اصلاً این حکمرانی ریال قرار است چه اتفاقی بیفتد در این حوزه و چه اقدامی صورت بگیرد بانک مرکزی چه خواهد کرد؟ اینگونه پاسخ داد.
حکمرانی ریال یعنی اینکه شفافیت در اقتصاد افزایش پیدا بکند و سرمایه هایی که در اقتصاد ملی ما وجود دارد منابع مالی، هدایت بشود به سمت فعالیت های مولد و مشوق هایی را ما در نظر بگیریم که هدایت بشود این سرمایه ها به سمت بخش های مولد اقتصادی به هر حال یکی از مهمترین حوزه های مولد اقتصادی بخش تولید است باید کمک کنیم با تشویق، با مشوقی که در واقع برقرار می کنیم تشویق بکنیم که سرمایه ها هدایت بشود به سمت فعالیت های مولد اقتصادی به سمت فعالیت های تولیدی باعث رشد اقتصادی می شود اینها و فعالیت هایی که در راستای پولشویی است آنها هم در واقع مورد رصد و مورد توجه قرار بگیرد و در واقع با فعالیت های در واقع پولشویی مبارزه بشود کلیت موضوع این است.
این وضعیت تا الآن مطلوب بوده یا نه از نظر شما به عنوان مسئول بانک مرکزی؟
نه اقدامات زیادی در این زمینه انجام شده ببینید اقدامات خیلی خوبی به نظر من تا الآن صورت گرفته تقریباً می توانیم بگوییم عمده کار انجام شده در حال حاضر، چند مورد از این ها را اگر من بخواهم عرض بکنم یکی از آن برمی گردد به مقوله چک، ما امروز خوشبختانه در موضوع چک به نظر من تحول خیلی خوبی اتفاق افتاده ما در گذشته چک هایی که در واقع داشتیم این چک ها بعضاً وصول نمی شد کسی که چک را دریافت می کرد از صادرکننده چک مطمئن نبود که آیا در سررسید این چک به مبلغ این چک دست پیدا می کند یا خیر؟ یکی از اتفاقات مهمی که به نظر من باید اتفاق می افتاد تا اعتبار به چک برگردد، ما اگر می خواهیم فعالیت های اقتصادی را تسهیل بکنیم بهتر بکنیم شفاف تر بکنیم یکی از آن این است که اگر شما به عنوان یک فرد از طرف مقابلت یک چک دریافت می کنی اطمینان داشته باشی که در سررسید به مبلغ این چک دست پیدا می کنی خب قانون جدید چک در مجلس محترم مصوب شد آمد بانک مرکزی، سامانه های مختلفی در حوزه چک طراحی و پیاده سازی شد، قسمت اخیر و پیچیده ترین قسمت اجرای قانون چک هم که اخیراً اجرایی شد در بانک مرکزی این بود که اگر کسی به کسی دیگری چک بدهد و آن فرد چک را به بانک ببرد و کسری موجودی داشته باشد اگر در بانک دیگری موجودی داشته باشد از موجودی بانک دیگرش در واقع مسدود می شود و امکان در واقع باز شدن چک از محل سایر موجودی ها هم فراهم می شود بنابراین با اقدامات متعددی که در اجرای قانون چک در بانک مرکزی اجرایی شد اینکه الآن شما اگر از کسی چکی دریافت می کنی می توانی در سایت بانک مرکزی با وارد کردن آن شماره چک اعتبار صادر کننده چک را کنترل بکنی، ببینی این فرد که این چک را به شما می دهد فرد معتبری است یا نامعتبر، چک برگشتی دارد یا ندارد، خب این یک شفافیت خیلی خوبی را در حوزه ریال در کشور ایجاد کرد.
چقدر توانستید از آمار چک های برگشتی کم بکنید؟
در گزارشتان هم بود در واقع که در یک ماه گذشته طبق همان آماری که ارائه شد هم رفع سوء اثر از چک به سه روز کاهش پیدا کرده و همین که 200 هزار تا هم چک های برگشتی کم شده یعنی دیگه امروز کار به گونه ای شده که قبل از اینکه طرف چکش برگشت بخورد با آن کسی که چک در اختیارش است صحبت می کند که یا چک را نبرد اگر موجودی دارد اگر مشکل دارد یا اینکه قبل از اینکه به موعد چک برسد می رود حساب هایش را شارژ می کند که بتواند آن چک را پاس بکند به موقع.
یک سری مشکلاتی در همین حوزه چک وجود داشت مشخصاً در حوزه اینکه به اندازه مبلغ چک مسدود می شد حساب باید یک مبلغ بیش اندازه آن واریز می شد آنها حل شد یعنی الآن دیگر فقط به اندازه ای که بشود چک پاس بشود پول مسدود می شود؟
بله، به اندازه ای که کسری موجودی دارد مسدود می شود نه بیشتر از آن به اندازه صرفاً کسری موجود.
یعنی اگر کسی 100 میلیون چک داشته باشد 98 میلیون در حسابش باشد 2 میلیون در یک حساب دیگری داشته باشد؟
به اندازه 2 میلیون در حساب دیگرش مسدود می شود نه بیشتر از 2 میلیون.
و اگر آن 2 میلیون را نداشته باشد 2 میلیون واریز بکند درست می شود دیگه نیازی نیست 100 میلیون واریز بکند؟
بله می تواند برود آزاد بکند، بله.
در حوزه رمز ارزها یک گام دیگر شما بود در حوزه حکمرانی ریال در آن قرار بود تا آخر شهریورماه یک سری ساز و کارهایی تعیین بشود آن به کجا رسیده است؟
ما کارهایی که در بانک مرکزی باید انجام می دادیم در این حوزه انجام دادیم و الآن در حوزه وزارت صمت قسمت دیگر کار است که دارد انجام می شود به این معنا که اگر کسی مجوز ی را دریافت کرده برای استخراج رمزارز، این فرد بتواند رمزارز استخراجی خودش را در سامانه مشخصی عرضه بکند وارد کننده با ثبت سفارشی که از سازمان وزارت صمت دریافت می کند بتواند این رمزارز را در اختیار قرار بگیرد و با آن واردات انجام بدهد.
آن سامانه چه سامانه ای خواهد بود؟
یک سامانه ای است که اعلام خواهد شد یعنی بین ما و وزارت صمت است که امکان، ایجاد شده الآن کارهایش دارد انجام می شود که اعلام می شود که در واقع در آن سامانه، رمزارز ارائه می شود و آن فرد رمزارز را دریافت می کند و واردات را انجام می دهد.
این سوای از سامانه جامع تجارت است چون اشاره کردید به ثبت سفارش رو اینها؟
ثبت سفارش از سامانه جامع تجارت می آید. بنابراین این آیین نامه اش هم در دولت تصویب شد موضوع استخراج رمزارز و عرضه اش در بازار با قصد واردات بنابراین قبلاً هم البته بود با یک اصلاحاتی این کار در واقع انجام شد بنابراین ما افرادی که مجوز استخراج رمزارز گرفته باشند به اینها اجازه می دهیم برای واردات از آن رمزارز استخراجی شان استفاده بکنند الآن کار در حوزه وزارت صمت دارد پیگیری می شود.
چقدر طول می کشد یعنی در حوزه وزارت صمت دقیقاً باید چه اتفاقی بیفتد چی کار باید دقیقاً بکنند؟
دیگه ما منتظر حوزه وزارت صمت هستیم، یک در واقع هماهنگی هایی است که باید در آن خودشان انجام بدهند یک تنظیماتی است که باید در سامانه هایشان انجام بدهند و این امکانی را که در گذشته فقط ارز می توانستند بخرند حالا امکان رمزارز را هم باید در سامانه ها تعبیه بکنند.
یعنی اقدامات زیرساختی و فنی است از سمت بانک مرکزی چطور؟
ما کارمان آماده است در قسمت ما، کار آماده است.
بخش فنی شما کدام بخش ها را شامل می شود در حوزه این رمزارزها؟
ببینید بخش های مختلفی دارد این کار که یک قسمت آن کار در وزارت صمت است یک قسمت در بانک مرکزی است که حالا به نظر من جزئیاتش را می توانیم بعداً بیشتر صحبت کنیم.
یک رمزریال را هم به آن اشاره کردید آن هم موعدش تا پایان شهریور است؟
بله رمزریال هم تا پایان شهریور ما گفته بودیم راه اندازی می شود واقعیت این است که چند روز گذشته به صورت قبل از فرآیند آزمایشی که حالا ما اعلام عمومی کردیم شروع کردیم کار را عملاً.
پس یعنی می توانیم بگوییم رمز ارز ریال شروع شده؟
بله شروع شده چند روز است شروع شده منتهی گذاشتیم که مرحله آن قبل از مرحله آزمایشی است مرحله ماقبل آزمایش است که این کار شروع شده البته با رقم 1 میلیارد تومان به تعداد محدودی از افراد رمزارز داده شد در دو تا بانک ملی و در بانک ملت هم این کار دارد انجام می شود دو تا فروشگاه هم برای استفاده از این رمزریال تعیین شدند که به صورت قبل مرحله در واقع قبل آزمایشی به آن می گوییم ما، دارند این کار را انجام می دهند که اگر مشکل فنی داشته باشد مرتفع بکنیم و به مرحله رسمی آزمایشی آن برسیم.
مرحله رسمی آزمایشی تا همین پایان شهریور خواهد بود؟
امیدوارم تا پایان شهریور بتوانیم انجام بدهیم ولی ما آن کاری را که باید شروع می کردیم چون باید می رفت در هیأت نظارت بر اندوخته اسکناس آنجا هم تصویب می شد و عملاً شروع رسمی آن صورت می گرفت بنابراین با مبلغ 1 میلیارد تومان رسماً شروع و تصویب شد و شروع شد الآن رمزریال در اختیار تعداد محدودی آدم است در آن دو تا فروشگاه از طریق این دو تا بانکی که عرض کردم دارند کار را انجام می دهند و یک هفته است که دارند این کار را انجام می دهند.
بعد از این شهریور که فرمودید اگر بشود اجرایی بشود برای همه در دسترس خواهد بود برای همه مردم یا نه؟
نه برای همه مردم، آزمایشی گسترده تر از این عددی که من عرض کردم.
یکی دیگر از محورهای در همین بحث حکمرانی ریال که تکالیف بانک مرکزی بود بحث اجرای یعنی همکاری شما با سازمان امور مالیاتی بود برای اجرای سامانه مؤدیان آن بحث پایانه های فروشگاهی آن را هم توضیح می فرمایید که آخرین مرحله اش به کجا رسید؟
بله آن هم تکمیل شد دیگه ما کارتخوان هایی که در کل کشور هست حدود هشت و نیم میلیون کارتخوان ما در کل کشور امروز به صورت فعال داریم که همه این کارتخوان ها شناسنامه دار شدند.
به چند تا حساب متصل هستند آمارش را دارید الآن؟
دیگه معمولاً کارتخوان ها معمولاً به یک حساب است حالا ممکن است حساب های بیشتری هم باشد ولی این کارتخوان ها هشت و نیم میلیون کارتخوانی که داریم همه این کارتخوان ها شناسنامه دار شدند دیگه ما کارتخوان بدون شناسنامه نداریم الآن در حال حاضر، و اینها هم افرادی اند که پرونده مالیاتی دارند همه شان آنهایی که کارتخوانشان فعال است در حال حاضر و در موضوع تفکیک حساب های شخصی از تجاری هم عمده اش همین کار بود که انجام شده دیگه به نظر من تقریباً این کار به پایان رسیده است.
این اجرای پایانه های فروشگاهی در راستای ابلاغیه سیاست های برنامه پنج ساله هفتم هم است شما در این حوزه الآن دیگه ما هیچ کارتخوانی نداریم که به سازمان امور مالیاتی وصل نشده باشد چون یکی دو درصدش باقی مانده بود تا آخر شهریور هم آن هم قرار بود انجام بشود؟
بله انجام شد و الآن دیگه بله کارتخوان هایی که متصل نبودند آنها غیرفعال شد.
آقای صالح آبادی این بحث تفکیک حساب ها خیلی سر و صدا کرده این روزها چند درصد حساب ها شما پیش بینی و برآوردتان این هست که در زمره حساب های تجاری تشخیص داده بشود؟
ببینید عرض کردم که با توجه به اینکه کارتخوان ها شناسنامه دار شدن عمده حساب های تجاری در همین قسمت کارتخوان ها بود که انجام شد در یک سال گذشته به اتمام رسید آنهایی که خارج از اینها هستند تعدادشان بسیار بسیار کم است یعنی شاید از هر هزار نفر حداکثر دو سه نفر مشمول این بشود اینکه مطرح شد که در واقع هر 100 تراکنش و 35 میلیون این وحی منزل نیست این یک نشانه است ممکن است یک کسی هزارتا تراکنش البته تراکنش که می گوییم واریز به حساب است پرداخت شاملش نمی شود شما الآن هر روز می روید در فروشگاه ها خرید می کنید اصلاً این ها تجاری نیست که، من و شما در روز می رویم خرید می کنیم کارت می کشیم اینها اصلاً مشمول نیست.
یا در سایت های اینترنتی خرید می کنیم؟
خرید می کنید اصلاً اینها مشمول نیست کسی مثلاً در بورس دارد معامله می کند اصلاً اینها مشمول نیست معامله در بورس مشمول نیست و حتی شما مثلاً می روید یک خانه می خرید هر میلیارد تومان هم پول خانه می دهید اصلاً مشمول نیست اینجوری نیست که بگوییم هر کسی در راستای نیاز مصرفی خودت رفتی این کار را انجام دادی.
اگر آن خانه را فروختی 5 میلیارد آمد به حسابت؟
فروختی 100 میلیارد تومان فروختی باز هم مشمول نیست. ببینید اینکه گفتیم 100 تراکنش و 35 میلیون دو تا شرط با هم باید باشد تازه این دو تا شرط هم که باید با هم باشد یک قرینه است ممکن است باز هم دو تا شرط هم باشد طرف کار تجاری نمی کند بنابراین باز هم مشمول نیست عرض کردم از هر هزار نفر حداکثر دو سه نفر مشمول این بشوند.
خب الآن مثلاً شما گفتید ممکن است به این تعداد برسیم ولی کار تجاری نباشد مثلاً این صندوق های خانگی که مثلاً شما حساب بکنید صد نفر باشند یا مثلاً 35 تومان بیشتر باشد یک تعدادی همکار باشند یک اتفاق این شکلی بیفتد، چه جوری باید ثابت کند که تجاری نیست شاید 100 تا و 35 تا ثابت شد یعنی انجام شد؟
ببینید کار تجاری این است که دارد یک تجارت می کند دارد کاسبی می کند سود می کند ضرر می کند معامله می کند معاملات زیاد انجام می دهد و الا اینها که الآن مثلاً حتی در مورد خد کارتخوان ها هم ما یک سری کارتخوان هایی داریم که تجاری نیست تجاری نیست، مثلاً یک کارتخوانی است برای امورات خیریه است تجاری نیست بنابراین آن نوع کاری را هم که شما مثال زدید آن هم تجاری نیست بنابراین آنهایی که تعدادشان تجاری است این یک صرفاً یک نشانه است و یک موضوع اولیه است ممکن است این عوض هم بشود بنابراین ما الآن آن بحثی را که داریم اگر کسی خودش واقعاً دارد تجارت انجام می دهد می گوییم حساب تجاری دیگه یعنی تجارت دارد انجام می دهد کاسبی انجام می دهد به تشخیص خودش که دارد این دو تا شرط، شرط اولیه است ممکن است یک کسی هزار تا تراکنش هم یعنی واریز به حسابش هم است بالای 35 میلیون هم هست 35 میلیارد است حتی ولی کار تجاری نیست خب آن منعی ندارد ولی کسی که خودش بررسی های خودش نشان می دهد که دارد کار تجاری انجام می دهد می تواند با مراجعه به سازمان امور مالیاتی که آن به بانک معرفی می کند می گوید بله این فرد کار تجاری می کند با معرفی خودش بنابراین می تواند از مزایای آن کار تجاری اش استفاده بکند مثلاً اولاً اینکه همانطور که کارتخوان ها شناسنامه دار شدند این حساب های تجاری هم می شود شناسنامه دار بنابراین چون شناسنامه دار می شود می تواند از مزایای آن حساب تجاری خودش استفاده بکند و یکی اینکه الآن بالای 200 میلیون تومان اگر کسی بخواهد پول جابجا بکند باید مستندات به شعبه بانک ارائه بکند ولی اگر این حساب تجاری بشود تا یک میلیون تومان دیگر مستنداتی نیاز نیست بدهد نقل و انقالاتش نسبت به وضع موجود چند برابر خواهد در بحث اعطای دست چک جدید کسی دست چک در اختیارش است حسابش فرض کنیم تجاری است خب در حال حاضر می گوییم بایستی یک بخشی از دست چک ها به بانک برگشته باشد تا دست چک جدید بدهند در اینجا معافیت های بیشتری را می دهیم بحث تخفیف در کارمزدهای خدمات بانکی، افزایش سقف های ماهانه و روزانه غیرحضوری، در بحث محدودیت های مربوط به اینکه چند تا حساب می تواند باز بکند محدودیت ها برداشته می شود و مشوق های دیگری که ما در نظر گرفتیم برای اینکه کسی از حساب تجاری اش استفاده می کند.
حالا واقعاً کسی حساب تجاری اش یعنی تجارت می کرد اما حساب تجاری اش را اعلام نکرد به شما و به سازمان امور مالیاتی، این الآن چه اتفاقی می افتد کسی یعنی دارد کار تجاری با حسابش می کند عمدتاً هم خیلی اعتراض داشتیم از اینکه حالا در برخی از صنوف، برخی از افراد برای فعالیت های کسب و کار و خدماتشان از فعالیت کارت به کارت استفاده می کنند مخصوصاً بعد از اینکه متصل شد کارتخوان ها به سازمان امور مالیاتی این فعالیت کارت به کارت خیلی افزایش پیدا کرد الآن اگر کار تجارتی انجام شد به قصد دور زدن اتفاقات مالیاتی اول چه اتفاقی می افتد؟ پیامکی برای شان می رود از کجا کسانی که کار تجاری می کنند مطلع بشوند که حسابشان تجاری شده یا حتی آنهایی که کار تجاری نمی کنند بدانند حسابشان تجاری شده؟
اینها علی الاصول سازمان امور مالیاتی اینها را اعلام خواهد کرد اینها پروژه ای است که معمولاً زماندار است معمولاً زمان بر است و به هیچ وجه نباید در حق کسی اجحاف بشود در این زمینه، بنابراین اینها را سازمان امور مالیاتی اعلام می کند زمان بندی می کند حتی همین پزها و کارتخوان ها که الآن ما داریم در مورد همین کارتخوان ها هم زماندار است الآن درست است که همه شناسنامه دارند ولی تا بیایند پرونده مالیاتی شان را تکمیل بکنند یک فرصت زمانی قابل توجهی در نظر گرفته شده بنابراین در مورد اینها فرصت های زمانی لازم داده خواهد شد و در چارچوب زمانی که داده می شود این کار انجام می شود ضمن اینکه عرض کردم تعدادی آن قدر ما نداریم ببینید الآن برآوردهای اولیه حاکی از این است که مثلاً از هر هزار نفر ممکن است دو نفر مشمول این حالت بشوند حداکثر دو نفر یا سه نفر حداکثر است، بنابراین تعدادی ما نداریم ما با آن موضوع کارتخوان ها که شناسنامه دار شدند تقریباً 99 و نه دهم درصد راه رفته شده تمام شده بنابراین دیگه به آن معنا چیزی نمانده که ما بخواهیم راجع به آن بحثی بکنیم به نظر من تقریباً کار انجام شده است و این عدد هم عدد قابل توجهی نیست.
برای همان تعداد اندک پیامکی از سمت بانکشان خواهد رفت یا از سمت سازمان امور مالیاتی؟
سازمان امور مالیاتی اعلام می کند زمانبندی می کند آنهایی که خودشان فکر می کنند دارند کار تجاری می کنند و مشمول هستند بیایند ثبت نام بکنند.
پس یعنی بانک مرکزی و بانک ها اطلاعات حساب ها را به سازمان امور مالیاتی اعلام می کنند تراکنش ها را؟
نه خود فرد باید مراجعه کند به سازمان امور مالیاتی.
کسی تا الآن این کار را کرده در این بازه زمانی؟
هنوز اعلام نشده رسماً هنوز اعلام نشده زمانی که اعلام بشود زمان بندی می شود می گویند مثلاً در این فاصله زمانی افرادی که کار تجاری می کنند عرض کردم آن 100 تراکنش و 35 میلیون که عرض کردم صرفاً یک نشانه اولیه است ممکن است کسی کار تجاری نمی کند بنابراین مشمول هم نیست هرچند این دو تا شرط را داشته باشد بنابراین پس خود فرد باید به این نتیجه برسد که دارد کار تجاری می کند. هر کسی خودش می داند که کار تجاری می کند یا نمی کند البته عرض کردم یک سری فعالیت ها کار تجاری محسوب نمی شود مثل فعالیت هایی که طرف در بورس انجام می دهد خرید و فروش هایی که در بورس انجام می دهد کار تجاری محسوب نمی شود.
یعنی اگر بیش از 100 تا و 35 تومان مثلاً از سجامش ریخت در حسابش محسوب نخواهد شد باید مستنداتی ارائه بکند؟ یا نیازی هم ندارد یعنی در این زمینه ها صرفاً شما مبنای شما و سازمان امور مالیاتی خوداظهاری است؟
باز هم محسوب نمی شود، خیر، اصلاً فعالیتش شفاف است کسی که در بورس کار می کند فعالیتش شفاف است مالیاتش هم داده شما می دانید کسی که در بورس معامله می کند در بخش خرید که معاف از مالیات است در بخش فروش سهام نیم درصد مالیاتش را داده است.
بعد یک نکته ای وجود داشت در خصوص همین 100 تا و 35 میلیون که شما فرمودین اینکه برای یک حساب است یا برای یک کد ملی منحصر مثلاً من شاید برای کد ملی خودم پنج تا حساب داشته باشم این پنج تا حساب 100 تا و 35 میلیون یا نه هر حساب 100 و 35 میلیون؟
5 تا حساب.
5 تا حساب یکجا حساب خواهد شد بعد همکاری شما با سازمان امور مالیاتی از مهرماه آغاز خواهد شد و این طرح مشخصاً مردم مطلع خواهند شد آن تعداد محدودی که شما گفتین یا نه زمینه و زیرساخت هایش الآن هم آماده است؟
سامانه هایی باید تدارک دیده می شده که این سامانه ها طراحی شده و سازمان امور مالیاتی شرایطش را اعلام خواهد کرد.
جمع بندی بفرمایید در خصوص همین حساب هایی که خیلی برای مردم سؤال بود اگر نکته ای دیگری مانده که این تاریخش را نگفتید از مهر است یا نه؟
حالا اینها را اعلام می کند دیگه سازمان امور مالیاتی حتماً.
کاملاً تفویض کردید این بخشش را به سازمان امور مالیاتی؟
بله آنها اعلام می کنند مشخص می شود چه کار باید بکنند بنابراین زمان هم به اندازه کافی در نظر گرفته خواهد شد ضمن اینکه عرض کردم تعدادی واقعاً وجود ندارد تعداد خیلی خیلی خیلی کم است و حالا یکی می گفت آقا من رفتم خانه خریدم خانه فروختم، خانه خریدی و فروختی 50 میلیارد تومان هم که باشد مشمول نمی شود چون کار غیر تجاری است طرف بالاخره معاملاتی این جوری دارد برای نیازهای شخصی اش است کار تجاری محسوب نمی شود بنابراین مشمول نخواهد بود بنابراین از این ناحیه هیچ نگرانی نیست به ویژه اینکه این بخش، بخشی است که مشوق هایش حتی ما الآن نگرانی مان این است که کسی حتی کار تجاری نمی کند برای مشوق هایش بخواهد برود می گوید حالا من که بالاخره مالیاتی قرار نیست بدهم چون که کارم شفاف است خیلی هم معامله تجاری ندارم ولی از مشوق هایش استفاده می کنم ما نگرانی این قسمتش را داریم که طرف تجاری نباشد و بخواهد به عنوان تجاری معرفی بکند که از مشوق استفاده کند چون کار وقتی غیر تجاری نمی کند مالیاتی هم قرار نیست پرداخت بکند.