ورود خودرو به بورس از جمله مسائلی است که مطرح شدن آن واکنش‌ها متفاوتی را به دنبال دارد. برخی‌ها معتقدند بورس محلی امن برای عرضه خودرو بوده و با اجرای این طرح زمینه‌ای برای شفافیت انجام معاملات در بازار به وجود خواهد آمد. اما از سوی دیگر عده‌ای بر این باورند که عرضه خودرو به بورس راه مناسب برای افزایش شفافیت نیست و این روش تنها سبب افزایش چالشهای بازار خودرو خواهد شد.
روز گذشته دو خودرو از محصولات بهمن موتور در بورس کالا عرضه شد. اسفند سال گذشته مسئولان از حضور شاهین، محصول سایپا در بازار سرمایه خبر دادند و چندی بعد هم اخبار مربوط به پذیرش کارا منتشر شد. همانطور که اشاره شد عرضه خودرو در بورس منتقدانی دارد، آنها معتقدند این روش چالشهای بسیاری را برای بازار خودرو به وجود خواهد آورد. یکی از این چالش‌ها می‌تواند چند نرخی شدن خودرو باشد.
بر اساس گزارشی از تجارت نیوز بورس کالا، اعلام کرده است که کارا تک کابین با قیمت پایه ۲۹۱ میلیون و ۲۵۷ هزار تومان در تالار خودرو عرضه می‌شود. کارا دو کابین نیز با قیمت پایه ۳۰۱ میلیون و ۵۹۶ هزار تومان به این تالار می‌آید. این در حالی است که این دو در کارخانه به ترتیب ۲۵۱ میلیون و ۲۶۹ هزار تومان قیمت دارند. از سوی دیگر، خودروی کارا تک کابین در بازار ۳۶۸ میلیون و مدل دو کابین آن ۳۹۰ میلیون تومان داد و ستد می‌شود. هرچند بر اساس اعلام مسئولان، هدف نهایی عرضه خودرو در بورس این است که همه ظرفیت تولید هر مدل در بورس کالا عرضه شود، اما به نظر می‌رسد تا آن زمان برخی انواع خودروها سه قیمت متفاوت داشته باشند.
کارشناسان چه می‌گویند؟
چندی پیش فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو به ابتکار گفته بود: «عرضه خودرو در بورس تاثیری در قیمت نخواهد داشت و فقط یک پروسه به خرید خودرو اضافه خواهد شد که این پروسه غیر عادی بوده و مسئله اینجاست که مردم معمولی با این فرآیند آشنا نیستند. من معتقدم عرضه خودرو در بورس یک عملیات بیهوده خواهد بود. متاسفانه ما در کشور دچار لجاجت شده‌ایم و حاضر نیستم که بپذیریم قیمت خودرو در بازار آزاد در این محدوده‌های فعلی قرار دارد و چون حاضر نیستیم این واقعیت را بپذیریم طرح‌های عجیب و غریبی را ارائه می‌دهیم و می‌خواهیم بر پایه آن بازار را مدیریت کنیم. عرضه خودرو در بورس نیز یکی از طرح‌های بیهوده‌ای است که ارائه شده و مزیتی را برای ما به همراه نخواهد داشت. عرضه خودرو در بورس سبب رسیدن قیمت کارخانه به قیمت بازار نمی‌شود و فقط در این میان مردم اعتمادشان را نسبت به بورس بیشتر از قبل از دست خواهند داد.»
حمیدرضا حیدری، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران مشهد نیز در گفت‌وگو به تجارت‌نیوز معتقد بود: «عرضه خودرو در بورس نمی‌تواند باعث کاهش معنادار فاصله قیمتی میان کارخانه و بازار شود. حل این موضوع به عرضه محصول متناسب با تقاضای مصرف‌کننده بستگی دارد. اگر میزان محصولاتی که روانه بازار می‌شوند کافی نباشد، عرضه در بورس نیز نمی‌تواند باعث کاهش قیمت خودرو شود.»
البته به گفته او، این طرح می‌تواند به ثبات بازار کمک کند.
از سوی دیگر، اخیرا عماد جعفری، کارشناس صنعت خودرو، گفت:« با عرضه خودرو در بورس کالا، قیمت کارخانه کاهش نمی‌یابد. اما فاصله قیمتی بین بازار و کارخانه ممکن است کم می‌شود. البته این موضوع، به شرط عرضه خودروساز است. اگر محصولات به صورت محدود عرضه شوند، ممکن است حتی قیمت‌ها بالاتر نیز برود. اما اگر به تعداد قابل توجهی عرضه شوند، امکان کاهش قیمت وجود دارد.»
از سوی دیگر برخی از فعالان معتقدند که عرضه خودرو در بورس سبب تنش بیشتر در بازار خودرو می‌شود و این روش نمی‌تواند شفافیت را در بازار بالا ببرد. اما در مقابل برخی از کارشناسان بر این باورند که عرضه خودرو در بورس کالا زمینه افزایش شفافیت را بالا می‌برد و بازار و مصرف‌کنندگان را از سردرگمی نجات می‌دهد. امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگویی اشاره کرده است: «اگر قیمت‌ها شفاف شود، رانت سرمایه‌گذار از بین می‌شود و رابطه بین خودروساز تنها با خریدار واقعی برقرار می‌شود. دلیل اینکه سال ۱۴۰۰ خودرو وارد بورس نشد ترس از بین رفتن این رانت جاری در بازار بود.» حال باید منتظر ماند و دید که این روش چه تاثیری براری بازار و مصرف‌کننده به همراه دارد.