روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال در گزارشی از تلاش‌های اتحادیه اروپا با هدف نجات برجام خبر داد. این روزنامه آمریکایی در این گزارش که روز دوشنبه ۱۲ اردیبهشت منتشر کرد به نقل از دیپلمات‌های غربی نوشت که اتحادیه اروپا قصد دارد از ایران بخواهد فعلا «درخواست حذف نام سپاه از فهرست تروریستی آمریکا را کنار بگذارد.» همچنین دیپلمات‌های غربی می‌گویند که اروپایی‌ها به تهران پیشنهاد داده‌اند که برای خروج از بن‌بست گفت‌وگوهای وین حاضر هستند تا انریکه مورا، مذاکره‌کننده ارشد این اتحادیه را به تهران بفرستند. مورا نیز برای این سفر اعلام آمادگی کرده، اما تهران هنوز پاسخی به این سفر نداده است.
در تحولی دیگر، وب‌سایت خبری تحلیلی آکسیوس به نقل از یک مقام ارشد اسرائیلی از رایزنی مشاوران امنیت ملی واشنگتن-تل‌آویو با هدف فشار بیشتر بر ایران خبر داد و نوشت بعد از مذاکرات تلفنی اخیر نفتالی بنت و جو بایدن و سپس نشست مشاوران امنیت ملی اسرائیل و آمریکا در کاخ سفید، تنها یک رویداد شگرف باید اتفاق بیفتد تا واشنگتن با حذف نام سپاه پاسداران از فهرست تروریستی موافقت کند.
فرصت برای احیای توافق
همچنین ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه در سخنانی گفت که آمریکا خود را برای هر دو سناریوی «موفقیت یا شکست» این مذاکرات آماده کرده است.
ند پرایس تاکید کرد که دولت جو بایدن همچنان بازگشت دوجانبه ایالات‌متحده و ایران به توافق برجام را مفید می‌داند و بر این باور است که هنوز فرصت برای احیای توافق هسته‌ای وجود دارد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین در واکنش به «قطعنامه غیرالزام‌آور» سنا در روز چهارشنبه گفت: «همان‌طور که قبلا هم گفته‌ام، رئیس‌جمهوری به ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهد است. او به‌طور مشخص گفته که در حال حاضر بهترین راه برای دستیابی به این هدف، بازگشت دوجانبه به برجام است.» این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده‌اند که به دنبال تولید و ساخت سلاح هسته‌ای نیستند.
تلاش سنا برای عدم احیای برجام
اعضای مجلس سنای آمریکا بامداد پنج‌شنبه با ۶۲ رای موافق در برابر ۳۳ رای مخالف طرحی را به تصویب رساندند که مانع از اقدام دولت بایدن برای خارج کردن نام سپاه پاسداران از فهرست تروریستی آمریکا می‌شود.
به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رویترز، این طرح با هدف جلوگیری از احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و به پیشنهاد جیمز لنکفورد، سناتور جمهوری‌خواه ضد ایرانی مطرح شده است تا دولت آمریکا را ملزم کند که هر گونه توافق با تهران باید شامل آنچه فعالیت‌های مخرب و شرورانه ایران خواندند، باشد.
کوروش احمدی، دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل درباره الزام حقوقی این طرح گفت: «از نظر حقوقی باید گفت که این قطعنامه نمادین است و تنها نظر سنا را منعکس می‌کند، بدون اینکه الزام حقوقی برای دولت ایجاد کند. اما از این نظر که ۶۲ سناتور به آن رای مثبت دادند، ترکیب رای‌دهندگان مهم است. آنها شامل ۴۶ جمهوری‌خواه و ۱۶ دموکرات هستند. این به این معنا است که ۱۶ دموکرات که هم‌حزبی دولت بایدن هستند، در این موارد مشابه جمهوری‌خواهان فکر می‌کنند.»
به گزارش «ایسنا» این طرح اگرچه الزام‌آور نیست، اما موجب پیچیده‌تر شدن روند مذاکرات با ایران برای احیای برجام خواهد شد، توافقی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در سال ۲۰۱۸ باوجود مخالفت جامعه بین‌الملل به‌طور یک‌جانبه از آن خارج شد و سپس تحریم‌ها علیه ایران را بازگرداند. همچنین سناتورهای آمریکایی در اقدام ضد ایرانی دیگر طرحی را با ۸۶ رای موافق در برابر ۱۲ رای مخالف تصویب کردند و در آن خواستار ادامه تحریم‌های مرتبط تروریسم علیه ایران شدند و ادعا کردند که حفظ این تحریم‌ها برای محدود کردن همکاری میان تهران و پکن ضروری است.
پیش‌تر در هشتم اردیبهشت‌ماه نیز مجلس نمایندگان آمریکا با ۴۲۴ رای موافق و ۲ رای مخالف طرح متوقف کردن پهپادهای ایران را تصویب کرده بود.
در رابطه با طرح جدید سنا، پرایس در سخنان خود تاکید کرد که توافق برجام فقط مربوط به برنامه هسته‌ای ایران است و شامل دیگر موضوع‌ها نمی‌شود. وی مدعی شد: «ما در نگرانی مطرح شده به وسیله سنا درباره جنبه‌های دیگر رفتار ایران از جمله موشک‌های بالستیک آنها و حمایت از تروریسم به واسطه سپاه پاسداران و دیگر عناصر سهیم هستیم. برای همین است که دولت ما عملا در طول یک سال گذشته تحریم‌های اعمال شده علیه برنامه موشکی ایران و سپاه پاسداران را افزایش داده است.»
ابتکار بروکسل
از سوی دیگر پرایس از تلاش برای موفقیت مذاکرات احیای برجام خبر داد. به گفته او، رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در حال رایزنی با اروپایی‌ها و دیگر طرف‌های مذاکرات است.
روزنامه وال‌استریت ژورنال نیز در گزارشی که روز دوشنبه هفته گذشته منتشر کرد درباره وقفه ایجاد شده در مذاکرات رفع تحریم‌های ایران به نقل از دیپلمات‌های غربی مدعی شد که مقامات اروپایی در حال آماده شدن برای اعمال فشار جدید در مذاکرات وین برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران هستند و قصد دارند یکی از مذاکره‌کنندگان ارشد اتحادیه اروپا را در تلاش برای خروج از بن‌بست در مذاکرات وین به تهران بفرستند.
به گزارش «ایسنا»، این روزنامه آمریکایی مدعی شده است که در هفته‌های اخیر به دلیل درخواست ایران مبنی بر حذف نام سپاه پاسداران از فهرست آمریکایی سازمان‌های تروریستی، مشکلاتی پیش آمده است؛ چراکه هر دوحزب دموکرات و جمهوری‌خواه در آمریکا با چنین اقدامی مخالف هستند و به‌علاوه خشم متحدان سنتی واشنگتن را نیز برانگیخته است. به گفته این دیپلمات‌ها، اروپا می‌خواهد بار مسوولیت را مجددا بر دوش ایران بیندازد و مشخص کند که مذاکرات ممکن است به پایان برسد مگر اینکه تهران راهی برای خروج از این بن‌بست بیابد. به همین منظور، انریکه مورا قصد دارد ایران را متقاعد کند که متن توافق را بدون حذف نام سپاه از فهرست مذکور نهایی و این موضوع را به زمانی در آینده موکول کند.
تلاش تل‌آویو برای متقاعد کردن واشنگتن
در گزارش آکسیوس که روز پنج‌شنبه گذشته منتشر شد نیز آمده است گفت‌وگوهایی که بین «ایال هولاتا» مشاور امنیت داخلی رژیم صهیونیستی با «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا و دیگر مقامات ارشد در کاخ سفید طی هفته گذشته انجام شد، عمدتا روی ایران از جمله آماده‌سازی برای واقعیت احتمالی عدم بازگشت به توافق هسته‌ای، متمرکز بود. بر اساس این گزارش، در همین حال، دو مقام ارشد آمریکایی و اسرائیلی این امر را بررسی کردند که در صورت از سرگیری مذاکرات وین، ایران در شرایطی به میز مذاکرات بازگردد که آمریکا دست بالاتری برای دستیابی به یک «توافق بهتر» داشته باشد.
آکسیوس افزوده است که مشاوران امنیت ملی در این باره بحث کردند که وارد کردن فشار بر ایران، باید به گونه‌ای باشد که تهران را به تشدید برنامه هسته‌ای و از جمله غنی‌سازی اورانیوم با غلظت ۹۰ درصدی نکشاند.
مقام ارشد اسرائیلی به آکسیوس گفت که اسرائیل در مذاکرات هفته گذشته کاخ سفید چند راه را برای افزایش فشار بر تهران پیشنهاد کرده است؛ تصویب قطعنامه نکوهش ایران در نشست ماه آینده در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همزمان، افزایش بازدارندگی نظامی آمریکا در خاورمیانه. به ادعای این مقام اسرائیلی، این گام‌ها برای این است که به مقامات ایران نشان داده شود که «هیچ کس منتظر آنها نیست و زمان به نفع آنها به پیش نمی‌رود»./ دنیای اقتصاد